Với những lợi thế về tài nguyên du lịch tự nhiên phong phú, hấp dẫn với nhiều khu, điểm du lịch được du khách trong nước và quốc tế yêu thích, thời gian qua, huyện Trùng Khánh (tỉnh Cao Bằng) đã khai thác hiệu quả những lợi thế trên trong hành trình hiện thực hóa mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương.
Trùng Khánh được biết đến là vùng đất có bề dày lịch sử và được thiên nhiên ban tặng nhiều phong cảnh đẹp, nổi tiếng như thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, núi Mắt Thần, hồ Bản Viết, sông Quây Sơn… cùng nhiều nét văn hóa độc đáo đã tạo cho huyện Trùng Khánh một thế mạnh về du lịch, thu hút du khách trong và ngoài nước đến tham quan, khám phá vùng đất, con người, văn hóa, đặc biệt là phong tục tập quán của người dân bản địa.
Huyện Trùng Khánh (Cao Bằng) sở hữu nhiều lợi thế trong phát triển du lịch. Ảnh: Quang Minh
Tiềm năng lớn trong phát triển du lịch
Chia sẻ về tiềm năng phát triển du lịch tại địa phương, ông Bế Hải Long, Trưởng phòng Văn hoá Thông tin huyện Trùng Khánh cho biết, Trùng Khánh được du khách trong nước và quốc tế biết đến với nhiều điểm đến du lịch độc đáo, hấp dẫn, đặc biệt là danh thắng quốc gia thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể tại Quyết định số 134/QĐ-TTG ngày 17 tháng 8 năm 2007 và phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Thác Bản Giốc và quy hoạch chi tiết Khu trung tâm du lịch Thác Bản Giốc tại Quyết định số 485/QĐ-TTg ngày 13 tháng 4 năm 2017.
Lãnh đạo phòng Văn hóa Thông tin huyện cho biết, hiện nay trên địa bàn huyện có 15 di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, đã được xếp hạng, trong đó di tích quốc gia có 04 (Thác Bản Giốc, Động Ngườm Ngao, xã Đàm Thủy; Địa điểm Đài tiếng nói Việt Nam tại hang Ngườm Chiên (1966-1978), thị trấn Trùng Khánh và Mắt thần núi, xã Cao Chương). Ngoài ra, trên địa bàn huyện hiện nay có 04 dân tộc: Tày, Nùng, Mông, Kinh cùng sinh sống, có 10 lễ hội (Lễ hội Thác Bản Giốc; Lễ hội đền Hoàng Lục, xã Đình Phong; Lễ hội Co Sầu, thị trấn Trùng Khánh, Lễ hội Cầu mùa xã Cao Thăng, xã Trung Phúc; Lễ hội Lồng Tồng xã Cao Chương, xã Tri Phương; Lễ hội Háng Tán, thị trấn Trà Lĩnh; Lễ hội Thanh minh, xã Quang Trung, Lễ hội Miếu Long Vương, xã Đoài Dương) thu hút lượng du khách thập phương đến tham quan du lịch, khám phá vùng đất, con người, văn hóa, đặc biệt là phong tục tập quán của người dân bản địa. Đây là cơ hội để huyện Trùng Khánh tập trung thu hút đầu tư phát triển du lịch đúng với tinh thần Nghị quyết số 08/NQ-TW ngày 16 tháng 01 năm 2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Thác Bản Giốc hùng vĩ là một trong những điểm đến thu hút đông đảo du khách tại huyện Trùng Khánh. Ảnh: P.Anh
Với những lợi thế trên, hướng đến mục tiêu phát triển du lịch bền vững, huyện đã chỉ đạo, quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên, môi trường và đa dạng sinh học; chú trọng phát triển du lịch văn hóa gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị di sản và bản sắc văn hóa dân tộc, tập hợp doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh dịch vụ du lịch tổ chức hội thảo, gặp mặt, lập kế hoạch triển khai các nhiệm vụ phát triển du lịch bền vững. Đồng thời, chú trọng phát triển sản phẩm du lịch nông nghiệp đặc hữu như: hạt dẻ, gạo nếp Ong, nếp Pì Pất, tương mẹc cảng, vịt cỏ, thạch trắng mác púp, bánh khảo Thông Huề… Phát triển du lịch cộng đồng homestay gắn với bảo tồn văn hóa bản địa từ không gian kiến trúc, cảnh quan, ẩm thực, văn hóa dân gian, bảo vệ môi trường…
Mặc dù đã đạt được những kết quả nổi bật trong thúc đẩy du lịch phát triển, tuy nhiên, ngành Du lịch huyện Trùng Khánh thời gian qua vẫn đang đối diện với nhiều khó khăn như: Tài nguyên du lịch phong phú và đa dạng nhưng chưa có sản phẩm du lịch hấp dẫn. Các loại hình dịch vụ phục vụ các hoạt động vui chơi giải trí chưa được đầu tư. Việc thu hút đầu tư và đầu tư cơ sở hạ tầng tại các khu, điểm du lịch còn nhiều khó khăn. Công tác quản lý khu, điểm du lịch, nhất là khu du lịch còn nhiều bất cập, chưa được thống nhất quản lý một cách có hiệu quả. Ngân sách Nhà nước cấp cho hoạt động phát triển du lịch còn ít.
Chưa xây dựng được sản phẩm du lịch mang tính đặc trưng, độc đáo, hấp dẫn nhằm thu hút khách du lịch lưu lại dài ngày. Nguồn nhân lực đầu tư cho du lịch còn thiếu, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ còn hạn chế: Cán bộ, công chức phụ trách công tác du lịch từ huyện đến cơ sở đều kiêm nghiệm, chưa được đào tạo qua trường lớp nào về du lịch. Chưa xây dựng được cơ chế, chính sách để phát triển du lịch cũng như chính sách hỗ trợ để thu hút các nhà đầu tư.
Nỗ lực đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn
Hướng đến mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương, đồng thời vượt qua nhiều thách thức tạo đột phá, ông Bế Hải Long, Trưởng phòng Văn hoá Thông tin huyện Trùng Khánh thông tin, huyện Trùng Khánh phấn đấu đến năm 2025 đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của huyện, thương mại dịch vụ chiếm 41% trong cơ cấu nền kinh tế của huyện. Tạo điều kiện phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, kêu gọi thu hút đầu tư du lịch đồng bộ; phát triển các sản phẩm du lịch có chất lượng, sức cạnh tranh cao, mang đậm giá trị văn hóa địa phương, thân thiện với môi trường; đưa Trùng Khánh phát triển, là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.
Lượng khách du lịch năm 2025 đạt trên 3 triệu lượt khách du lịch, trong đó lượt khách quốc tế chiếm 20%; lượt khách nội địa chiếm 80% đến tham quan trên địa bàn. Tổ chức quản lý khai thác và bảo vệ tài nguyên du lịch để phát huy hiệu quả sử dụng và bảo đảm sự phát triển du lịch bền vững. Đôn đốc tiến độ thực hiện các dự án đầu tư xây dựng tại Khu du lịch Thác Bản Giốc và các khu, điểm du lịch trên địa bàn huyện.
Đồng thời phát huy tiềm năng văn hóa dân gian trong việc sáng tác; tăng cường hoạt động tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá du lịch Trùng Khánh đến với du khách và trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nâng cao chất lượng các ấn phẩm quảng bá du lịch; tham gia các chương trình quảng cáo tại các Hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh để mở rộng thị trường, thu hút đầu tư. Nâng cao tổ chức Lễ hội du lịch Thác Bản Giốc thành quy mô cấp tỉnh. Phối hợp với các đơn vị, tổ chức thực hiện công tác tuyên truyền quảng bá tại một số khu điểm du lịch của huyện Trùng Khánh.
Nhằm nâng cao hiệu quả của việc triển khai các mục tiêu trên, thời gian tới, ngành Du lịch huyện tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/HU ngày 01 tháng 3 năm 2021 của Ban chấp hành Đảng bộ huyện (Khóa XX) về phát triển du lịch - dịch vụ bền vững giai đoạn 2021-2025. Bên cạnh đó, rà soát, sửa đổi, bổ sung, xây dựng và ban hành các văn bản mới quy định về bảo đảm an ninh, an toàn vệ sinh môi trường tại các khu, điểm du lịch, các cơ sở kinh doanh du lịch hướng tới sự văn minh thân thiện và hiếu khách. Tăng cường hoạt động của Ban chỉ đạo về phát triển du lịch - dịch vụ bền vững giai đoạn 2021 - 2025; công tác phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể huyện, Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn và các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch trong công tác đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, văn minh du lịch; Thực hiện các biện pháp quản lý di tích, gắn với việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch.
Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát việc chấp hành các quy định về kinh doanh du lịch, vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo đảm vệ sinh môi trường, các quy định về giá, phí đối với các dịch vụ tại khu, điểm du lịch, kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền quảng bá du lịch, giới thiệu danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử; những nét văn hóa và lễ hội đặc sắc của huyện Trùng Khánh. Chú trọng phát triển những sản phẩm du lịch độc đáo gắn với những sản vật, sản phẩm nông nghiệp lợi thế của huyện.
Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả chỉ đạo, quản lý nhà nước, tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch; tăng cường đầu tư trong việc bảo tồn, tôn tạo các di tích lịch sủ văn hóa, các di sản văn hóa phi vật thể, các cảnh quan thiên nhiên; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc trong huyện. Tổ chức các hoạt động xúc tiến nhằm thu hút vốn đầu tư trong nước và quốc tế để xây dựng những sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách. Phối hợp với các hoạt động xúc tiến đầu tư thương mại để tuyên truyền quảng bá, giới thiệu các sản phẩm du lịch và thu hút đầu tư trong lĩnh vực du lịch. Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân vào khảosát, đầu tư tại khu, điểm du lịch, mời gọi, thu hút đầu tư phát triển du lịch; tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành để quản lý và khai thác có hiệu quả tài nguyên du lịch nhằm phát triển du lịch một cách bền vững.
Các nhiếp ảnh gia tham gia trại sáng tác ảnh nghệ thuật tại Cao Bằng
Ngoài ra, đối với các dự án cần quan tâm đến sự gắn kết giữa các công trình phát triển kinh tế - xã hội với phát triển du lịch, các công trình đầu tư trong khu, điểm du lịch phải có sự phối hợp giữa các ngành chuyên môn để đảm bảo đúng quy hoạch, không phá vỡ cảnh quan thiên nhiên, đảm bảo môi trường, tính đồng bộ, tính hiện đại, lâu dài và chấp hành theo các quy định của pháp luật. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư, đóng góp các nguồn lực cho xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch.
Ngành Du lịch huyện khuyến khích phát triển các làng nghề truyền thống, phát triển sản xuất sản phẩm hàng hóa phục vụ du khách. Liên kết tổ chức các sự kiện nhằm thu hút khách du lịch về địa phương như tổ chức những ngày hội văn hóa, những giải thể thao, Lễ hội du lịch, xây dựng những sản phẩm mang tính thương hiệu của địa phương. Liên kết các tour, tuyến, điểm du lịch trong và ngoài tỉnh nhằm khai thác có hiệu quả sản phẩm và những lợi thể của địa phương. Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, các lễ hội nhằm bảo tồn các giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc trên trên địa bàn huyện.
Đặc biệt, thời gian tới, ngành Du lịch huyện đẩy mạnh xã hội hoá, thu hút các nguồn lực trong nước và nước ngoài cho đầu tư kết cấu hạ tầng tại các khu, điểm du lịch, sản phẩm du lịch chất lượng cao; tăng cường quản lý nhà nước và xã hội hoá tối đa về quản lý, khai thác và bảo tồn các tài sản du lịch. Phát triển du lịch đi đôi với bảo tồn, phát huy tối đa các lợi thế tự nhiên, giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, các giá trị văn hoá, gìn giữ cảnh quan và bảo vệ môi trường. Phát triển du lịch gắn với phát triển kinh tế, góp phần tích cực, hiệu quả vào xây dựng Trùng Khánh thành khu vực phòng thủ vững chắc về quốc phòng - an ninh. Phát triển du lịch phải gắn chặt với phát triển kinh tế cửa khẩu Trà Lĩnh và cửa khẩu Pò Peo.
Tạ Thành