Là địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm được đánh giá, phân hạng trong Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), dù vậy, Hà Nội hiện mới chỉ phát triển được hai sản phẩm thuộc nhóm du lịch cộng đồng, điểm du lịch nông thôn.
Chưa khai thác hết tiềm năng
Du lịch cộng đồng, điểm du lịch là một trong 6 nhóm sản phẩm thuộc Chương trình OCOP được đề cập tới tại Quyết định số 490/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đây được xem là nhóm sản phẩm Hà Nội có tiềm năng, lợi thế lớn.
Sở dĩ vậy là bởi Hà Nội được mệnh danh là “đất trăm nghề”, với khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề; những điểm đến đáng chú ý ở khu vực nông thôn, có thể phát triển loại hình du lịch cộng đồng, điểm du lịch. Mỗi điểm đến, mỗi làng nghề lại có những nét riêng độc đáo. Thêm vào đó là đa dạng sản phẩm quà tặng đặc trưng, chất lượng...
Khu du lịch sinh thái Phù Đổng Green Park (huyện Gia Lâm).
Có thể kể tới một vài điểm đến phổ biến như: Làng Vạn Phúc (quận Hà Đông) với mặt hàng dệt lụa; làng Bát Tràng (huyện Gia Lâm) với các sản phẩm gốm, sứ; làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn Tây) với những nếp nhà cổ được lưu giữ qua nhiều thế hệ, đặc sản gà Mía, bánh tẻ Phú Nhi.
Hay như làng Đào Thục (huyện Đông Anh) với loại hình nghệ thuật múa rối nước truyền thống; làng Sơn Đồng (huyện Hoài Đức) với những sản phẩm điêu khắc mỹ nghệ; làng Hồng Vân (huyện Thường Tín) với sản phẩm trà thảo mộc và tour tuyến thăm quan các điểm đến di tích…
Mặc dù vậy, đến nay, TP Hà Nội mới phát triển được hai sản phẩm OCOP thuộc nhóm du lịch cộng đồng, điểm du lịch ở khu vực nông thôn là: Khu du lịch sinh thái Phù Đổng Green Park (huyện Gia Lâm) và Điểm du lịch, dịch vụ làng quê Hồng Vân (huyện Thường Tín). Con số thực sự còn rất khiêm tốn so với tiềm năng.
Những rào cản cần tháo gỡ
Thực tế trong những năm qua, UBND TP Hà Nội đã định hướng phát triển nhiều điểm đến khác như làng lụa Vạn Phúc hay làng gốm Bát Tràng, trở thành sản phẩm OCOP thuộc nhóm du lịch cộng đồng, điểm du lịch. Tuy nhiên, việc biến những điểm đến trên trở thành sản phẩm OCOP vẫn chưa thể hiện thực hoá. Theo Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội Ngọ Văn Ngôn, một trong những yếu tố cần được quan tâm nhất hiện nay trong phát triển du lịch cộng đồng, điểm du lịch là bài toán cơ sở hạ tầng.
“Để phát triển được các điểm đến du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn thì hạ tầng cần được xem là thiết yếu. Cùng với hệ thống giao thông thuận lợi, các điều kiện dịch vụ lưu trú, nghỉ dưỡng được đảm bảo tốt sẽ mở ra cơ hội cho các điểm đến…” - ông Ngọ Văn Ngôn nhận định.
Làng gốm Bát Tràng (huyện Gia Lâm) là điểm đến được nhiều du khách ghé thăm.
Môi trường nông thôn cũng là vấn đề đáng suy ngẫm đối với định hướng phát triển du lịch cộng đồng. Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị huyện Ba Vì Nguyễn Giáp Đông cho rằng, thực tế hiện nay, việc quản lý và xử lý ô nhiễm môi trường tại nông thôn đã được cải thiện. Tuy nhiên, không gian cảnh quan nhìn chung còn chưa đáp ứng được tiêu chí để phát triển du lịch nông thôn.
Nhiều ý kiến cho rằng, để thúc đẩy phát triển nhóm sản phẩm OCOP du lịch cộng đồng và điểm du lịch, Trung ương và TP Hà Nội cần sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ nhằm khuyến khích sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân; không chỉ trong hoàn thiện hạ tầng, mà còn trên khía cạnh bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa theo hướng bền vững.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại cho biết, phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng, điểm du lịch đã được TP xác định là một trong những mục tiêu của Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy khoá XVII giai đoạn 2021 - 2025. Cụ thể hóa chủ trương trên, TP đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ, chỉ đạo các sở ngành tích cực vào cuộc.
Được biết, Sở Du lịch đã xây dựng thí điểm 6 mô hình du lịch nông thôn, du lịch làng nghề tại các huyện Thường Tín, Đan Phượng, Thanh Trì, Mỹ Đức, Thạch Thất và thị xã Sơn Tây. Các sở ngành cũng đang hoàn thiện, phê duyệt Quy hoạch chi tiết bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống kết hợp du lịch đối với 2 làng nghề dệt lụa Vạn Phúc và làng nghề gốm sứ Bát Tràng.
Hiện nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang tiếp tục phối hợp với các địa phương nhằm đẩy mạnh phát triển nông nghiệp, đa dạng ngành nghề nông thôn, xây dựng những loại hình dịch vụ mới gắn với du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, trải nghiệm. Đồng thời, tiếp tục thực hiện hiệu quả chương trình xây dựng nông thôn mới, với trọng tâm là tạo dựng cảnh quan, môi trường xanh - sạch - đẹp, để nông thôn trở thành những miền quê đáng sống.
Tùng Nguyễn
