Du lịch cộng đồng ở Lai Châu những năm gần đây đã tạo sinh kế bền vững, mang lại lợi ích thiết thực cho đồng bào dân tộc thiểu số. Mô hình này không chỉ giúp nâng cao thu nhập, có việc làm mà còn góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa quý giá của các dân tộc bản địa.
"Em biết đến Sì Thâu Chải qua mạng xã hội nên quyết định cùng bạn đến đây du lịch. Thời tiết ở đây khá mát mẻ, trong lành, rất là thích hợp để đi du lịch chữa lành".
"Ấn tượng đầu tiên khi đến đây là sự yên bình và người dân thân thiện. Bản sắc văn hóa còn nguyên vẹn, kiến trúc rất đẹp, tiện nghi và sạch sẽ. Mình nghĩ, mọi người nên đến ít nhất một lần trong đời".
Đó là cảm nhận của chị Dương Thị Ngọc và Quách Thị Hiền khi đặt chân tới khám phá các bản làng du lịch cộng đồng ở Lai Châu dịp đầu năm nay. Vẻ đẹp hoang sơ và mộc mạc của nơi đây, cùng với không gian yên bình, cảnh sắc thiên nhiên tuyệt vời và sự mến khách của đồng bào các dân tộc ở địa phương đã mang lại trải nghiệm vô cùng đặc biệt cho du khách.
Các bản du lịch cộng đồng ở Lai Châu thu hút du khách tới tham quan, trải nghiệm
Bản Lao Chải, xã Khun Há, huyện Tam Đường là nơi 100% đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Khai thác tốt lợi thế tiềm năng về cảnh quan bản làng đẹp, khí hậu mát mẻ, chính quyền địa phương đã chỉ đạo bà con chỉnh trang nhà cửa, trồng hoa địa lan, làm đường bê tông, nhà homestay, gìn giữ nét văn hóa truyền thống tốt đẹp để xây dụng bản trở thành bản du lịch cộng đồng. Từ một bản nghèo khó năm nào, hôm nay bản Lao Chải đã khoác trên mình diện mạo tươi đẹp, khi mỗi năm đón trên 13.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm, khám phá.
Anh Cứ A Ly, hộ dân làm du lịch cộng đồng ở bản Lao Chải chia sẻ, bản được công nhận là sản phẩm du lịch OCOP 3 sao của tỉnh. Hiện trong bản có 7 hộ gia đình làm dịch vụ homestay. Từ khi phát triển du lịch cộng đồng, thu nhập của các hộ dân trong bản ngày càng được cải thiện, đỡ vất vả hơn trước. Như dịch vụ homestay của gia đình anh hiện có 5 phòng nghỉ lưu trú, cộng thêm các dịch vụ ăn uống, mỗi năm cho thu nhập hơn 150 triệu đồng.
"Gia đình tôi đã đầu tư sửa nhà cửa và bắt đầu đón khách từ năm 2021. Đến bây giờ, gia đình tôi luôn hướng đến các dịch vụ tốt nhất đến khách hàng. Ngoài phòng nghỉ và phục vụ ăn uống, gia đình tôi cũng có những nhạc cụ cũng như những trang phục truyền thống của người Mông để cung cấp cho du khách", anh Cứ A Ly nói.
Nhờ làm du lịch cộng đồng, mỗi năm gia đình anh Cứ A Ly, ở bản Lao Chải, xã Khun Há có thu nhập ổn định khoảng 150 triệu đồng
Nằm ở độ cao trên 1.500m so với mực nước biển, bản Sì Thâu Chải, xã Hồ Thầu, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu có khí hậu trong lành, mát mẻ, cảnh quan thiên nhiên đẹp. Đây là địa điểm lý tưởng để du khách thưởng ngoạn, ngắm cảnh núi rừng hùng vĩ, hưởng trọn không gian yên bình, tươi mát và tìm hiểu văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Dao. Hiện bản có 15 hộ dân làm homestay và có thể đón tiếp từ 300 đến 400 du khách lưu trú ngủ qua đêm.
Ông Lù A Nghi, Trưởng bản Sì Thâu Chải cho biết, nhờ có cảnh quan thiên nhiên đẹp, bà con thường xuyên học hỏi, nâng cao chất lượng các dịch vụ phục vụ khách như ăn uống, tắm lá thuốc người Dao, hướng dẫn viên, 5 năm trở lại đây, trung bình mỗi năm bản đón khoảng 10 nghìn lượt khách. Lượng khách lưu trú ngày càng nhiều, đã góp phần nâng cao thu nhập cho người dân trong bản, với mức thu nhập từ vài chục triệu đồng lên tới hơn 100 triệu đồng/năm.
"Mùa đón khách du lịch của bà con thường là dịp cuối năm và đầu xuân năm mới, nên chúng tôi thường xuyên triển khai cho bà con vệ sinh làng bản và chỉnh trang hoa cảnh. Đối với những hộ làm homestay, chúng tôi cũng triển khai cho gia đình sắp xếp nhà cửa, cơ sở vật chất để đón khách bằng dịch vụ ăn uống với tắm thuốc người Dao đỏ", ông Lù A Nghi chia sẻ.
Trong tổng số 20 dân tộc sinh sống trên địa bàn, dân tộc Thái và Mông chiếm đa số, trong đó có 5 dân tộc rất ít người là Lự, Cống, Mảng, La Hủ và Si La. Với nền khí hậu quanh năm mát mẻ, Lai Châu là địa điểm lý tưởng để phát triển du lịch sinh thái cộng đồng gắn với nghỉ dưỡng. Đến nay địa phương có 13 bản được công nhận điểm du lịch cộng đồng cấp tỉnh. Các bản sắc về văn hóa được các cấp, các ngành, người dân quan tâm bảo tồn và đã đem lại các giá trị to lớn trong đời sống cộng đồng.
Bản làng hoang sơ, yên bình, với nền văn hóa đặc sắc là thế mạnh du lịch cộng đồng ở Lai Châu
Ông Trần Mạnh Hùng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lai Châu cho biết, năm 2024, địa phương đã đón gần 1,4 triệu lượt khách, doanh thu tăng gần 40% so với năm 2023; trong đó thị phần du khách khám phá bản du lịch văn hóa cộng đồng chiếm khoảng 50%. Nghị quyết 04 của Ban chấp hành đảng bộ tỉnh về bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc, gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2025 định hướng đến năm 2030 đã tạo thế và lực mới cho ngành du lịch địa phương.
"Trong thời gian tới, tỉnh Lai Châu sẽ quan tâm làm tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia cùng với chính quyền để xây dựng, phát huy các giá trị của du lịch cộng đồng ở địa phương. Từ đó tỉnh sẽ tăng cường, huy động các nguồn lực để đầu tư hạ tầng, cơ sở vật chất. Đặc biệt, tỉnh sẽ hỗ trợ cho người dân trong việc đào tạo, bồi dưỡng cho các lực lượng làm du lịch tại các điểm du lịch cộng đồng", ông Trần Mạnh Hùng nói.
Không chỉ có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, Lai Châu còn là nơi sinh sống của 19 dân tộc thiểu số, với nền văn hóa phong phú và đa dạng. Bản làng đang tạo ra cơ hội việc làm cho đồng bào các dân tộc, là động lực trong việc duy trì, bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống đặc sắc của các dân tộc. Lợi thế đó đã và đang làm lên những bản làng du lịch cộng đồng và trở thành một hướng đi mới trong phát triển kinh tế bền vững, giúp người dân cải thiện đời sống.
Khắc Kiên
