Sóc Trăng là một trong những địa phương của vùng Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều lễ hội văn hóa truyền thống hình thành từ sự giao thoa văn hóa của cộng đồng các dân tộc Kinh, Khmer, Hoa với bản sắc riêng. Trong những năm qua, ngành Văn hóa của tỉnh đã có nhiều nỗ lực để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Đầu năm 2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sóc Trăng tổ chức trao trang phục, thiết bị âm thanh, nhạc cụ dân tộc cho các câu lạc bộ văn nghệ và hỗ trợ kinh phí truyền dạy di sản văn hóa cho các nghệ nhân trên địa bàn tỉnh. Theo đó, đã bàn giao trang phục, thiết bị âm thanh, nhạc cụ cho Câu lạc bộ Văn nghệ tại ấp Sa Bâu, xã Thuận Hòa (huyện Châu Thành), Câu lạc bộ Ngũ âm chùa Sê Rây Cro Săng (thị xã Vĩnh Châu), Câu lạc bộ Múa Chhay Dăm và Teng Mon chùa Bâng Cro Chắp Thmây (huyện Long Phú) và Câu lạc bộ Văn nghệ quần chúng Khmer ấp Cây Sộp (huyện Kế Sách); đồng thời trao kinh phí hỗ trợ cho 1 nghệ nhân nhân dân và 4 nghệ nhân ưu tú trong việc lưu truyền, phổ biến hình thức sinh hoạt văn hóa truyền thống và đào tạo, bồi dưỡng, truyền dạy những người kế cận. Tổng kinh phí hỗ trợ lần này khoảng 10 tỷ đồng.
Lễ hội Oóc om bóc - Đua ghe Ngo của đồng bào Khmer là 1 trong 8 di sản văn hóa của Sóc Trăng được bảo tồn và phát huy. Ảnh: Xuân Nguyên
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sóc Trăng, hoạt động trao nhận trang phục, thiết bị âm thanh, nhạc cụ và kinh phí hỗ trợ nghệ nhân của Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng năm 2024 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2030. Dự án này được triển khai thực hiện được 1 năm và đạt hiệu quả tích cực, đã góp phần phát triển phong trào văn nghệ, gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa văn nghệ truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số.
Dự án được thực hiện đã hỗ trợ cho các nghệ nhân, câu lạc bộ văn nghệ, tổ chức tập huấn cho 240 hướng dẫn viên, học viên tại các câu lạc bộ lân - sư - rồng của các đơn vị huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Sóc Trăng; hỗ trợ phục dựng và trình diễn 20 đèn nước, 4 ghe Cà hâu trong khuôn khổ Lễ hội Oóc om bóc - Đua ghe Ngo với tổng kinh phí hơn 2 tỷ đồng; xây dựng 3 mô hình văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số tại xã Phú Tân, huyện Châu Thành, gồm: mô hình hướng dẫn, thực hành di sản văn hóa phi vật thể múa Rom Vong; mô hình quảng bá, giới thiệu trang phục dân tộc phục vụ khách du lịch chụp ảnh lưu niệm và mô hình hướng dẫn, thực hành quết cốm dẹp của người Khmer; hỗ trợ 16 dàn Ngũ âm, 1 bộ nhạc cụ truyền thống, 10 dàn âm thanh, 442 bộ trang phục, phụ kiện và hướng dẫn xây dựng 3 chương trình biểu diễn cho 30 đội văn nghệ truyền thống với tổng kinh phí hơn 6 tỷ đồng.
Dự án còn thực hiện đầu tư xây dựng nhà trưng bày tại điểm đến du lịch chùa Som Rong, tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử chùa Dơi, cải tạo, sửa chữa 53 nhà văn hóa tại các ấp đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong nhiều thập kỷ qua, các loại hình văn hóa, văn nghệ dân gian của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng được gìn giữ, bảo tồn và phát huy mạnh mẽ. Tính đến thời điểm hiện tại, Sóc Trăng đã có 8 di sản văn hóa phi vật thể được công nhận đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể nhân loại và quốc gia, gồm: Đờn ca tài tử Nam Bộ, Lễ hội Nghinh Ông ở huyện Trần Đề, Nghề thủ công truyền thống bánh pía của người Hoa ở huyện Châu Thành, Nghệ thuật trình diễn dân gian Nhạc ngũ âm, Nghệ thuật múa rô băm, Nghệ thuật múa rom vong, Nghệ thuật dù kê của đồng bào Khmer, Lễ hội đua ghe Ngo của người Khmer.
Để bảo tồn và phát huy giá trị các di sản, Sóc Trăng đã triển khai nhiều giải pháp như: đầu tư phục dựng và bảo tồn nghệ thuật dù kê, rô băm, tổ chức hội thi trang phục 3 dân tộc Kinh, Khmer, Hoa. Chính quyền các cấp luôn tạo điều kiện thuận lợi cho đồng bào các dân tộc sinh hoạt lễ, hội truyền thống như: Tết Chôl Chnăm Thmây, Sene Đôn Ta, Lễ hội Oóc om bóc - Đua ghe Ngo, lễ hội thả đèn nước, lễ dâng bông, lễ hội đấu đèn của người Hoa, lễ hội Chrôi Rum Chếk, lễ Thắk Côn, lễ hội Nghinh Ông…
Thực hiện bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, ngành Văn hóa tỉnh còn thực hiện khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc. Hiện tại, Bảo tàng tỉnh Sóc Trăng có khoảng 500 hiện vật là trang phục truyền thống qua các thời kỳ của người Khmer và người Hoa; Phòng Trưng bày văn hóa Khmer tỉnh Sóc Trăng có trên 400 hiện vật gồm các nông cụ thủ công, đồ dùng sinh hoạt đến đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Khmer.
Theo lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sóc Trăng, được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát và kịp thời của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và sự phối hợp của ngành chuyên môn nên các chương trình, kế hoạch dự án về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số được triển khai thực hiện tốt. Trong tiến trình hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa, văn nghệ truyền thống của cộng đồng các dân tộc thiểu số là cần thiết, quan trọng, để đồng bào các dân tộc nuôi dưỡng đời sống tinh thần đa dạng, phong phú, trân quý việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Ngoài ra, sự ủng hộ của cán bộ và nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số góp phần triển khai thực hiện các chính sách dân tộc đạt hiệu quả, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số không ngừng cải thiện. Các giải pháp hiệu quả, ý nghĩa như phục dựng, bảo tồn các lễ hội, đầu tư, hỗ trợ các nghệ nhân, câu lạc bộ văn nghệ truyền thống, đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc của ngành Văn hóa tỉnh cũng đã góp phần phát triển ngành du lịch, tạo nên những thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Xuân Nguyên
