Không gian lễ hội bên Hồ Lắk (tỉnh Đắk Lắk) vang vọng tiếng cồng chiêng, rộn ràng nhịp trống và những bước chân trầm hùng của đàn voi rừng trong một dịp hội đặc biệt của người M’nông, những chủ nhân lâu đời của vùng đất này. Trên mặt hồ mênh mang gió và nền trời xanh thẳm, hình ảnh voi và người hòa quyện trong nhịp sống đại ngàn tạo nên bức tranh vừa hùng vĩ vừa chan chứa cảm xúc. Không chỉ là ngày hội, đây còn là lời khẳng định cho sức sống mới của vùng đất Tây Nguyên, nơi con người sống hòa thuận với thiên nhiên, tôn vinh di sản văn hóa.
Voi được dẫn vào khu vực hành lễ trong không gian nhà dài truyền thống
Tại sân nhà dài truyền thống huyện Lắk, lễ cúng sức khỏe cho voi diễn ra trong không khí trang nghiêm. Già làng người M’nông cùng các nài voi dâng lời khấn thiêng, cầu mong “bạn rừng” mạnh khỏe, bình an. Voi được khoác thổ cẩm rực rỡ, chậm rãi tiến vào lễ đài trong tiếng chiêng trầm ấm. Nghi lễ này không chỉ thể hiện tín ngưỡng bản địa, mà còn là cách người dân bày tỏ lòng biết ơn với loài vật đã đồng hành cùng họ qua bao mùa rẫy, mùa lễ hội.
Sau nghi lễ là phần được mong chờ không kém, đó là tiệc buffet trái cây dành cho voi. Chuối, dưa hấu, mía, thơm được bày biện sẵn, du khách háo hức tận tay trao thức ăn cho những chú voi hiền lành. Tiếng cười, tiếng vỗ tay hòa cùng ánh mắt rạng rỡ của người dân và du khách cho thấy rõ niềm vui khi thấy voi được yêu thương, chăm sóc đúng nghĩa.
Từ những hoạt động lễ hội đầy ý nghĩa đó, huyện Lắk đã và đang kiên trì xây dựng mô hình du lịch không cưỡi voi, lấy voi làm chủ thể văn hóa thay vì công cụ phục vụ khách. Du khách giờ đây có thể đi bộ bên voi, cùng nài voi tìm hiểu tập tính, nghe kể chuyện đời voi, trải nghiệm một nhịp sống gắn kết, thấu cảm. Đặc biệt, sau lễ nghi, đàn voi thong dong ra tắm mát ở Hồ Lắk, hồ nước tự nhiên lớn nhất Tây Nguyên trong một không gian tự nhiên được tôn trọng đúng mức.
Những chú voi rầm rập lội nước Hồ Lắk
Từ năm 2022 đến nay, gần 20 cá thể voi nhà tại huyện Lắk đã được đưa vào quy trình chăm sóc khoa học từ ăn uống hợp lý, khám sức khỏe định kỳ, được nghỉ ngơi cho đến tham gia các hoạt động văn hóa phù hợp. Người từng sống bằng nghề cho thuê voi cưỡi giờ trở thành hướng dẫn viên, người kể chuyện văn hóa - một sự chuyển đổi nghề nghiệp vừa nhân văn, vừa bền vững.
Mô hình du lịch mới này đã tạo được hiệu ứng tích cực như lượng du khách, đặc biệt là khách quốc tế yêu thích trải nghiệm sinh thái văn hóa ngày càng tăng. Doanh thu từ các hoạt động gắn với voi cũng tăng đều qua từng năm. Quan trọng hơn cả, hình ảnh voi được tôn trọng, được gìn giữ đã góp phần tái hiện và bảo tồn bản sắc văn hóa Tây Nguyên trong thời hiện đại.
Với người M’nông, voi không chỉ là loài vật quý mà còn là ký ức tập thể, là biểu tượng linh thiêng của núi rừng. Mỗi cá thể voi gắn liền với một đời nài voi, một câu chuyện, một vùng ký ức không dễ phai. Khi voi được sống an lành, được đối xử như người bạn, cũng là lúc văn hóa Tây Nguyên hồi sinh, bền vững theo một cách tự nhiên nhất.
H.Ly
