Du lịch cộng đồng tại Hòn Yến (xã An Hòa Hải, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên) đã và đang góp phần xây dựng nông thôn mới, phát triển bền vững, góp phần tăng thu nhập cho cư dân nông thôn, mở ra nhiều triển vọng cho phụ nữ.
Du khách trải nghiệm nghề đan lưới khi tham gia tour du lịch cộng đồng “Nhịp sống Hòn Yến”. Ảnh: Thái Hà
Người dân làm quen với du lịch cộng đồng
Những ngày đầu hè, Hòn Yến (thôn Nhơn Hội, xã An Hòa Hải, huyện Tuy An) nhộn nhịp đón du khách từ các nơi về lưu trú, khám phá vẻ đẹp rạn san hô độc đáo và trải nghiệm cuộc sống dân dã, bình yên của một làng chài ven biển.
Từ khi được công nhận là danh thắng cấp quốc gia (tháng 4/2018), Hòn Yến được nhiều du khách biết đến. Dù vậy, do chưa được quản lý chặt chẽ, chưa có nhiều sản phẩm du lịch bài bản, phong phú nên đa phần du khách chỉ đến trong thời gian ngắn, chụp ảnh Hòn Yến rồi ra về. Mặt trái của hoạt động du lịch này là một số du khách xả rác, giẫm đạp, bẻ san hô khiến cho rạn san hô của danh thắng Hòn Yến bị ảnh hưởng.
Năm 2020, Quỹ Môi trường toàn cầu - Chương trình các dự án nhỏ tại Việt Nam thuộc Chương trình phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP) đã hỗ trợ triển khai Dự án tăng cường năng lực cộng đồng trong bảo tồn quần thể rạn san hô Hòn Yến. Dự án tổ chức nhiều buổi tuyên truyền, tập huấn nhằm cung cấp kiến thức về quản lý tài nguyên biển, bảo vệ môi trường biển, lợi ích về bảo tồn và khai thác bền vững hệ sinh thái cho người dân địa phương.
Trong khuôn khổ dự án, đầu năm 2022, Hội Liên hiệp phụ nữa (LHPN) tỉnh Phú Yên tổ chức Ngày hội Hòn Yến xanh với nhiều hoạt động, trong đó có thí điểm tour du lịch cộng đồng “Nhịp sống Hòn Yến”.
Từ mô hình thí điểm này, hiện địa phương đã hình thành điểm tiếp đón và hướng dẫn khách tham quan các dịch vụ, du lịch theo mô hình thân thiện với môi trường. Các thành viên Tổ du lịch cộng đồng Hòn Yến thực hiện mục tiêu kép, vừa quản lý, bảo vệ nguồn lợi thủy sản rạn san hô vừa khai thác thế mạnh du lịch độc đáo của danh thắng Hòn Yến. Du khách khi tham quan Hòn Yến được sắp xếp để di chuyển bằng thúng chai hoặc ca nô du lịch nên không còn tình trạng giẫm đạp các bãi san hô.
Chị Trương Thị Gái, thành viên của Tổ du lịch cộng đồng Hòn Yến cho biết: “Chúng tôi có biết làm du lịch là như thế nào đâu, nên khi bắt đầu triển khai dự án, các thành viên của tổ du lịch cộng đồng còn nhiều lúng túng, chưa phát huy hiệu quả công việc. Hội LHPN, đơn vị chủ trì thực hiện dự án du lịch cộng đồng sau đó đã khảo sát và tổ chức nhiều chuyến đi thực tế; cùng ăn, cùng ở với một số hộ dân để tìm hiểu thế mạnh và những hạn chế, khó khăn trong tổ chức du lịch cộng đồng. Nhìn thấy sự quan tâm của chính quyền các cấp, sự nhiệt huyết của các chị hội LHPN, nên người dân trong thôn phấn khởi và nhanh chóng bắt tay vào thực hiện”.
Mở ra cơ hội phát triển cho phụ nữ
Tổ du lịch cộng đồng Hòn Yến hiện có 44 thành viên, trong đó 70% là phụ nữ. Thực tế cho thấy, phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới không chỉ mở ra cho người dân cơ hội nâng cao thu nhập, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương mà còn giúp nhiều phụ nữ có cơ hội phát triển bản thân, tăng thu nhập.
Chị Huỳnh Thị Kim On quê ở làng biển Nhơn Hội, trước giờ chỉ ở nhà làm nội trợ, đan lưới và bán cá mỗi sáng khi ghe vào bờ. Từ khi địa phương triển khai dự án du lịch cộng đồng ở Hòn Yến, chị On tham gia vào nhóm dịch vụ nấu ăn phục vụ khách du lịch. Mới đây, gia đình chị vừa đón 12 người đến từ các tỉnh lân cận.
Chị On chia sẻ: “Nhà tôi có sân rộng và mát mẻ nên tôi tham gia dịch vụ nấu ăn phục vụ khách du lịch tại nhà. Thời gian đầu chưa quen, tôi nấu ăn có khi chưa phù hợp khẩu vị và bỡ ngỡ trong cách phục vụ. Nhưng sau một thời gian, đến nay mọi thứ đều quen dần. Làm du lịch vui lắm, được gặp nhiều người, được học hỏi nhiều điều hay. Khi làng biển có nhiều khách du lịch, thôn Nhơn Hội mọc lên các homestay; các gia đình tổ chức dịch vụ nấu ăn nên chị em có thêm công việc để làm, có thêm thu nhập. Chị em rất phấn khởi”.
Theo chị Lê Thị Trà My, chuyên gia du lịch cộng đồng, hỗ trợ dự án du lịch cộng đồng Hòn Yến, từ khi triển khai dự án du lịch cộng đồng, danh thắng Hòn Yến tiếp tục được quảng bá rộng rãi nên có nhiều du khách tìm đến. Hiện tại, Tổ du lịch cộng đồng Hòn Yến đã vận hành tốt.
Các thành viên tổ du lịch cộng đồng, đa phần là phụ nữ đã biết tự tư vấn, nhận tour, hướng dẫn và tổ chức các hoạt động du lịch. Tham gia làm dịch vụ du lịch, các thành viên Tổ du lịch cộng đồng Hòn Yến có thêm thu nhập, chưa kể nguồn thu từ các công việc bán sản vật địa phương…
Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Trần Thị Binh cho biết: Du lịch được xem là ngành mang lại nhiều cơ hội việc làm cho phụ nữ, đóng góp có ý nghĩa trong công cuộc cải thiện bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Tại Hòn Yến, hoạt động du lịch cộng đồng đã mang đến nhiều cơ hội để phụ nữ thôn Nhơn Hội và các thôn lân cận có thể giao lưu, học hỏi, nâng cao hiểu biết, kiến thức, vị thế của mình trong gia đình và xã hội.
Thời gian tới, hội LHPN các cấp sẽ tiếp tục phối hợp với các ngành liên quan hỗ trợ, giúp đỡ chị em, hội viên và người dân làm du lịch những kiến thức, kỹ năng cần thiết để góp phần phát triển loại hình du lịch cộng đồng.
Trong phiên họp Quốc hội sáng 4/6, Bộ trưởng NN-PTNT Lê Minh Hoan khen ngợi mô hình cộng đồng đồng quản lý tại các khu bảo tồn biển, trong đó, nêu rõ trường hợp Hòn Yến của Phú Yên khá thành công và mong muốn những mô hình này sẽ trở thành một xung lực mới cho bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Thái Hà
