Từ nguồn kinh phí Dự án 6, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, giai đoạn 2021 - 2025, vừa qua (ngày 9/12/2023), Bảo tàng tỉnh Sóc Trăng phối hợp Trung tâm Văn hóa - Thể thao - Truyền thanh và Hội Tương tế người Hoa thành phố Sóc Trăng tổ chức trình diễn, tái hiện “Tết Nguyên tiêu” và tổ chức “Lễ hội đấu đèn” theo phong tục truyền thống. Hoạt động này nhằm bảo tồn các giá trị vǎn hóa dân gian truyền thống đặc trưng mang ý nghĩa tốt đẹp - những sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng, thể hiện bản sắc và không ngừng tái tạo, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, không bị mai một.
Lễ hội Tết Nguyên tiêu còn gọi là Lễ Thượng ngươn từ lâu đã trở thành nét văn hóa truyền thống, phong tục, tín ngưỡng dân gian của người Hoa. Lễ hội diễn ra khi tiết trời đã vào xuân, đúng ngày trăng tròn đầu tiên của một năm mới, là dịp để mọi người đi lễ xem hoa đăng đầu năm, nhớ ơn tổ tiên, cầu phúc, ước nguyện gia đình bình an trong năm mới. Người Hoa quan niệm “Cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng”. Bởi vậy mà từ lâu, Tết Nguyên tiêu cũng quan trọng chẳng kém Tết Nguyên đán. Lễ hội đấu đèn lồng được tổ chức hoành tráng thể hiện một cái Tết viên mãn, xua tan mùa đông bóng tối lạnh lẽo và nghênh đón mùa xuân hy vọng ấm áp.
Mở màn Lễ trình diễn, tái hiện “Tết Nguyên tiêu” và “Lễ hội đấu đèn” của người Hoa thành phố Sóc Trăng tại chùa Ông Bổn, các đại biểu dự lễ tiến hành dâng hương và tham gia thực hiện các nghi thức bái tế các vị thần. Ban tổ chức còn tổ chức cho các nghệ nhân thuộc Câu lạc bộ Thư pháp thành phố Sóc Trăng biểu diễn viết thư pháp. Vào buổi tối (đêm 9/12), tại Công viên 30/4, diễn ra những tiết mục đặc sắc: biểu diễn nghệ thuật múa lân - sư - rồng, hòa tấu nhạc cổ, nhạc lễ tùa lầu cấu, trích đoạn kịch hát Triều Châu, trình diễn trang phục lễ hội, ca múa chúc phúc... Đây là phần hội hết sức hoành tráng với nhiều sắc màu rực rỡ. Hàng ngàn người dân đã đến xem biểu diễn văn nghệ và “nhập vào” đoàn diễu hành từ Công viên 30/4 qua đường Hai Bà Trưng đến đường Nguyễn Văn Trỗi rồi tiến vào Hòa An Hội Quán. Tại đây, mọi người được nghe các vị trưởng bối trong Hội Tương tế người Hoa nêu lên ý nghĩa lễ hội Tết Nguyên tiêu và mục đích cũng như ý nghĩa của đấu đèn.
Buổi đấu đèn tại chùa Ông Bổn. Ảnh: Ngọc Nhân
Sau khi 4 chiếc đèn mang tên “Hiệp gia bình an”, “Sanh ý hưng long”, “Vạn sự như ý”, “Tài nguyên quản tấn” được an vị trước bàn thờ trung tâm chính điện chùa Ông Bổn, các vị chức sắc trong Ban Hội Tương tế người Hoa thực hiện nghi thức dâng hương, bái tế xin phép vị thần cho phép ban thư ký tiến hành nghi thức đấu đèn theo phong tục truyền thống. Đây là phần hội hấp dẫn và gay cấn được mong chờ nhất. Nhiều tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân người Hoa tham gia đấu giá với quan niệm nếu đấu được chiếc đèn ưng ý thì trong năm gia đình được bình an, làm ăn phát đạt. Ngoài ra, họ cũng muốn đóng góp một phần để nhà chùa làm từ thiện xã hội.
Ông Huỳnh Phến - Chủ tịch danh dự Hội Tương tế người Hoa thành phố Sóc Trăng chia sẻ: “Lễ hội là để mọi người phát nguyện công đức đầu năm, tạo điều kiện cho các bổn tự được hoạt động. Từ nguồn thu đấu đèn, bổn tự sẽ đóng góp cho sự nghiệp phát triển văn hóa, giáo dục xã hội của địa phương. Hằng năm, Ban Quản trị chùa, Hội Tương tế người Hoa thành phố Sóc Trăng đều có những bước chuẩn bị như tổ chức hội thi viết thư pháp cho học sinh có năng khiếu Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Dục Anh (thành phố Sóc Trăng) và các câu lạc bộ thư pháp; gần đây còn tổ chức lớp truyền dạy nghệ thuật truyền thống múa lân - sư - rồng, nhạc cụ tùa lầu cấu… cho các đoàn đội người Hoa.
Lễ hội kết thúc với chương trình rút thăm may mắn nhằm tri ân công đức người phát tâm đóng góp. Những giá trị tâm linh, nhân văn đó sẽ trở thành hành trang để con người vững tin bước vào một năm mới với tâm thế lạc quan, tin tưởng vào những điều tốt đẹp, tạo sinh khí gắn kết cộng đồng, đoàn kết nhau của 3 dân tộc Kinh - Khmer - Hoa ở Sóc Trăng.
Ngọc Nhân
