(TITC) - Ngày 14/5, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành văn bản số 2134/BVHTTDL-PC về việc tăng cường thực thi hiệu quả Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL), triển khai Chiến lược quốc gia về PCTHTL và Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội, đồng thời hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (25-31/5).
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cùng các quốc gia thành viên chọn ngày 31/5 hằng năm là Ngày Thế giới không thuốc lá nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của thuốc lá và thúc đẩy thực thi các chính sách nhằm giảm tỷ lệ người sử dụng thuốc lá.
Chủ đề năm 2025 là “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” - với mục tiêu phơi bày những chiêu trò tiếp thị, quảng bá đánh lừa người tiêu dùng, đặc biệt là thanh thiếu niên, của ngành công nghiệp thuốc lá toàn cầu.
Thuốc lá là mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng toàn cầu
Theo WHO, mỗi năm thuốc lá cướp đi sinh mạng của hơn 8 triệu người trên thế giới, trong đó có 1,3 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động. Tại Việt Nam, ước tính có hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Cụ thể, khoảng 84.500 người chết do hút thuốc chủ động và 18.800 người do hút thuốc thụ động.
Bên cạnh đó, thiệt hại kinh tế do thuốc lá gây ra lên tới 108 nghìn tỷ đồng mỗi năm, tương đương 1,14% GDP - gấp 5 lần số thu từ thuế thuốc lá. Đây là gánh nặng kinh tế và y tế nghiêm trọng mà xã hội phải gánh chịu.
Chiến lược đánh lừa và dẫn dắt giới trẻ của ngành công nghiệp thuốc lá
WHO nhấn mạnh: Các tập đoàn thuốc lá toàn cầu đang sử dụng nhiều chiêu trò quảng cáo, tiếp thị nhằm “tái định nghĩa” thuốc lá và các sản phẩm mới chứa nicotine như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, dưới vỏ bọc “sản phẩm giảm hại” hay “thời trang, phong cách sống” đã khiến nhiều người - đặc biệt là giới trẻ - hiểu lầm rằng những sản phẩm này an toàn hơn thuốc lá truyền thống.
Trên thực tế, không có bất kỳ sản phẩm thuốc lá nào là an toàn cho sức khỏe, bao gồm cả thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá xì gà, shisha, thuốc lá không khói, túi nicotine... Đặc biệt, nicotine trong các sản phẩm này gây nghiện cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Vạch trần những tuyên bố sai sự thật
WHO và các tổ chức y tế toàn cầu đã nhiều lần cảnh báo về các chiến lược truyền thông sai lệch của ngành công nghiệp thuốc lá. Một số tuyên bố thường gặp và sự thật:
- Tuyên bố: “Thuốc lá nung nóng giúp cai nghiện thuốc lá điếu.”
→ Sự thật: Không có bằng chứng khoa học cho thấy thuốc lá nung nóng giúp cai nghiện. Ngược lại, nhiều người dùng cả hai loại, tiếp tục duy trì tình trạng nghiện nicotine. - Tuyên bố: “Ngành công nghiệp thuốc lá đang đóng góp cho cộng đồng.”
→ Sự thật: Các hoạt động "trách nhiệm xã hội" (CSR) của ngành thuốc lá chủ yếu nhằm đánh bóng hình ảnh, che đậy sự thật về sản phẩm gây nghiện. - Tuyên bố: “Chúng tôi tuân thủ quy định cấm quảng cáo.”
→ Sự thật: Các công ty thuốc lá sử dụng hình thức quảng bá ngầm, tinh vi qua mạng xã hội, người nổi tiếng, tài trợ sự kiện để tiếp cận giới trẻ.
Thậm chí, một số tổ chức có tên gọi như “Vì một thế giới không khói thuốc” do chính các tập đoàn thuốc lá tài trợ, được WHO xác định là xung đột lợi ích nghiêm trọng và khuyến cáo các quốc gia không hợp tác.
WHO kêu gọi các quốc gia và cộng đồng toàn cầu hành động mạnh mẽ để bảo vệ sức khỏe cộng đồng khỏi tác hại của thuốc lá như không hợp tác, không nhận tài trợ từ ngành công nghiệp thuốc lá; thực hiện các biện pháp phòng chống thuốc lá hiệu quả như tăng thuế thuốc lá, cấm toàn diện quảng cáo, tiếp thị thuốc lá, đặc biệt trên các nền tảng số, tăng diện tích cảnh báo sức khỏe trên bao bì sản phẩm, tích hợp hỗ trợ cai nghiện thuốc lá trong hệ thống y tế, cấm sản xuất, nhập khẩu và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng…
Tăng cường thực thi pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá
Nhằm tăng cường thực thi pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá và hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5, Tuần lễ quốc gia không thuốc lá 25-31/5, Bộ VHTTDL yêu cầu các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm túc một số nội dung trọng tâm:
- Thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc trong cơ quan, đơn vị; lồng ghép đưa nội dung PCTHTL vào kế hoạch công tác, đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị; treo biển cấm hút thuốc tại nơi làm việc. Giám sát thường xuyên việc thực hiện quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc của cơ quan, đơn vị.
- Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền Luật PCTHTL, Chiến lược quốc gia về PCTHTL, Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, đơn vị.
- Tổ chức thường xuyên công tác kiểm tra hoặc phối hợp kiểm tra việc tuân thủ quy định về địa điểm cấm hút thuốc lá và các quy định khác của pháp luật về PCTHTL trong lĩnh vực được phân công quản lý; kiểm tra hoặc phối hợp kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội.
- Tổ chức treo băng-rôn, khẩu hiệu hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ ngày 25-31/5; lồng ghép tổ chức các hoạt động mít tinh, hội thảo, hội nghị, các cuộc thi tìm hiểu về tác hại của thuốc lá và các hình thức truyền thông khác phù hợp với điều kiện thực tế của cơ quan, đơn vị.
Trung tâm Thông tin du lịch
