Tại Đồng Tháp, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam vừa phối hợp với Vườn quốc gia Tràm Chim (tỉnh Đồng Tháp) và các viện nghiên cứu tổ chức cuộc họp tham vấn “Đề án Chi trả dịch vụ hệ sinh thái đất ngập nước tại Vườn quốc gia Tràm Chim”. Đề án này nhằm thiết lập cơ chế tài chính bền vững hỗ trợ công tác bảo tồn đất ngập nước và sinh kế cộng đồng địa phương.
Vườn quốc gia Tràm Chim có diện tích hơn 7.300 ha gồm hệ sinh thái rừng tràm và đất ngập nước - là một trong những vùng đất ngập nước còn sót lại của vùng Đồng Tháp Mười. Đây là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật, bao gồm Sếu đầu đỏ - loài chim quý hiếm và biểu tượng của Vườn quốc gia.
Trong những năm gần đây, Vườn Quốc gia Tràm Chim đã và đang đối mặt với nhiều thách thức như suy thoái sinh cảnh và khai thác tài nguyên quá mức, dẫn đến sự sụt giảm đáng kể số lượng các loài đặc hữu cũng như một số loài di cư như Sếu đầu đỏ. Để khắc phục tình trạng này, UBND tỉnh Đồng Tháp đã phê duyệt “Đề án bảo tồn và phát triển Sếu đầu đỏ giai đoạn 2022-2032” với mục tiêu khôi phục quần thể sếu và cải thiện sinh cảnh sống của loài.
Toàn cảnh cuộc họp.
Tuy nhiên, hiện nay, tài chính dành cho bảo tồn đa dạng sinh học trên thế giới và tại Việt Nam vẫn còn thiếu hụt nghiêm trọng so với nhu cầu thực tế. Theo các báo cáo quốc tế, khoảng cách tài chính cho bảo tồn đa dạng sinh học toàn cầu lên đến hàng trăm tỷ USD mỗi năm, trong khi nguồn lực hiện có chỉ đáp ứng được một phần nhỏ.
Tại Việt Nam, mặc dù đã có sự đầu tư từ ngân sách Nhà nước và viện trợ quốc tế, nhưng kinh phí cho các chương trình bảo tồn vẫn chưa đủ để đáp ứng yêu cầu quản lý bền vững hệ sinh thái và bảo vệ các loài nguy cấp. Nguyên nhân chủ yếu là do sự ưu tiên chưa cao trong chính sách tài khóa, cơ chế huy động vốn còn hạn chế và sự tham gia của khu vực tư nhân chưa mạnh mẽ. Để giải quyết tình trạng này, cần có những chiến lược tài chính sáng tạo, như áp dụng chi trả dịch vụ hệ sinh thái, thu hút đầu tư xanh và tăng cường hợp tác công - tư nhằm tạo nguồn lực bền vững cho bảo tồn đa dạng sinh học.
Một góc hệ sinh thái Vườn quốc gia Tràm Chim nhìn từ trên cao. Ảnh: Cổng thông tin du lịch Đồng Tháp
Đồng chí Bùi Thanh Phong, Phó giám đốc Vườn Quốc gia Tràm Chim nhấn mạnh: “Ban quản lý Vườn quốc gia Tràm Chim hoan nghênh Đề án Chi trả dịch vụ hệ sinh thái đất ngập nước tại Vườn quốc gia Tràm Chim. Mặc dù sẽ còn nhiều thách thức, hy vọng việc thực hiện Đề án sẽ đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy cơ chế tài chính bền vững cho công tác bảo tồn tại Vườn”.
Đồng chí Hoàng Thu Thủy, cán bộ chương trình của UNDP tại Việt Nam về bảo tồn đa dạng sinh học cho rằng, nếu được triển khai thí điểm tại Tràm Chim, đây sẽ là mô hình đầu tiên về chi trả dịch vụ hệ sinh thái đất ngập nước được vận hành theo quy định của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, mở ra cơ hội nhân rộng trên toàn quốc. Tuy nhiên, thành công của đề án phụ thuộc vào sự đồng thuận và tham gia tích cực của các bên liên quan. Vì vậy, dự thảo Đề án sẽ cố gắng tích hợp ý kiến từ cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng địa phương, doanh nghiệp và các chuyên gia nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quá trình thực hiện.
Tin, ảnh: Phan Giang
