Nhà ở ven sông, rạch chiếm tỷ lệ khá lớn tại các đô thị trên địa bàn tỉnh Cà Mau. Tình trạng xây dựng lộn xộn, tạm bợ, kém mỹ quan, gây cản trở và làm mất an toàn giao thông thủy diễn ra khá phổ biến. Để thành phố Cà Mau có một bộ mặt kiến trúc đô thị được xây dựng quy hoạch dễ quản lý, bảo đảm việc đi lại thật sự thuận tiện cải thiện môi trường sống của dân cư ven sông rạch, mang lại vẻ đẹp cho đô thị của vùng đất mũi,
tỉnh Cà Mau bước đầu triển khai dự án chỉnh trang, nâng cấp đô thị ven sông được người dân đồng tình rất cao.
Hệ thống đô thị của tỉnh Cà Mau gắn liền với mạng lưới sông, rạch ngay từ giai đoạn đầu hình thành và phát triển. Theo số liệu thống kê, ở Cà Mau nhà ở ven sông, rạch chiếm đến 14% tổng số nhà ở đô thị trên địa bàn. Do nét đặc thù của vùng sông nước, ngay các ngã ba sông thường hình thành các điểm mua bán, trao đổi hàng hóa... Ngay như đô thị trung tâm tỉnh là TP Cà Mau, cũng là nơi hội tụ năm tuyến sông, rạch bao gồm: Sông Tắc Thủ, kênh xáng Quản lộ Phụng Hiệp, sông Gành Hào, kênh xáng Cà Mau-Bạc Liêu và kênh Rạch Rập. Chính từ đó mà cộng đồng dân cư ven sông rạch ở thành phố Cà Mau thường phải đối mặt với các vấn đề về môi trường do chất thải sinh hoạt thải trực tiếp xuống sông rạch một cách tự nhiên. Việc xây dựng nhà ở tự phát, tùy tiện, lộn xộn và tạm bợ lấn chiếm mặt sông, không chỉ vi phạm Luật Giao thông đường thủy nội địa mà còn làm mất mỹ quan đô thị.
Ðể khắc phục tình trạng này, năm 2008 ngành xây dựng tỉnh Cà Mau đã triển khai các giải pháp chỉnh trang thành phố Cà Mau, trong đó có "Dự án thiết kế đô thị, chỉnh trang tuyến dân cư ven sông rạch trung tâm tỉnh lỵ thành phố Cà Mau". Ðây là dự án nằm trong Chương trình tham gia Quy hoạch môi trường đô thị Việt Nam do Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp cùng Ủy ban châu Âu triển khai thực hiện vào cuối năm 2006 với tổng giá trị dự án ban đầu gần 664,4 nghìn EUR. Qua hơn một năm triển khai thực hiện xây dựng, đến nay dự án đã kết thúc với tổng giá trị dự án đạt 384,5 nghìn EUR.
Theo lãnh đạo Sở Xây dựng tỉnh Cà Mau, quá trình triển khai dự án này tập trung vào các hoạt động chính: tổ chức nghiên cứu lập quy hoạch chi tiết xây dựng, thiết kế đô thị trên năm tuyến sông rạch trong trung tâm thành phố Cà Mau với tổng chiều dài gần 14 km. Vùng dự án có tổng diện tích 153 ha với 4.261 hộ, trong đó có 3.342 hộ sinh sống dọc theo các tuyến sông rạch. Ðể người dân sinh sống bao đời nay tại các tuyến sông rạch của thành phố đồng thuận cao, Ban quản lý dự án nghiên cứu, ban hành cơ chế chính sách áp dụng như giải tỏa, đền bù, công khai về thiết kế và tổ chức thi công; xây dựng các hạng mục về hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn. Bước đầu triển khai xây dựng trình diễn tại 126 hộ dân ở phường 2, bao gồm: hành lang ven sông, mái che hành lang, cầu tàu, vỉa hè, mương rãnh thoát nước, hầm tự hoại hợp vệ sinh hộ gia đình, nhà vệ sinh công cộng, thu gom rác thải; hỗ trợ hoạt động của tổ chức dịch vụ công thu gom rác thải sinh hoạt và tổ chức hội thảo, tập huấn, tuyên truyền vận động cộng đồng. Ðến nay, toàn bộ công trình đã cơ bản hoàn thành và được người dân thành phố Cà Mau đồng thuận rất cao.
Ðây là kết quả đáng phấn khởi mà dự án này mang lại. Sắp tới tỉnh sẽ tiếp tục mở rộng dự án tại các tuyến sông rạch của thành phố Cà Mau. Dự án này được triển khai nhằm khắc phục thực trạng xây dựng lộn xộn, cải thiện môi trường sống của dân cư ven sông rạch, kiến tạo lại vẻ mỹ quan của trung tâm thành phố Cà Mau. Nhiều người dân ở phường 2, thành phố Cà Mau, nơi điểm trình diễn dự án đi qua, phấn khởi cho biết: Dự án được hoàn thành đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân, trước nhất ban hành cơ chế cho phép nhà ở ven sông rạch tồn tại theo quy định không còn cảnh thấp thỏm lo âu bị giải tỏa như trước, tạo điều kiện cho các hộ dân vùng dự án kinh doanh mua bán thuận lợi có cả hai mặt tiền dưới mé sông và trên lộ. Do đặc điểm dân cư có nhà ở ven sông rạch khá lâu đời, gắn liền với các hoạt động kinh doanh mua bán, việc xây dựng hành lang ven sông, có mái che tạo cảnh quan sạch đẹp cho tuyến dân cư bảo đảm an toàn giao thông đường thủy làm cho người dân rất mừng.
Tỉnh Cà Mau đang dồn sức xây dựng, phấn đấu nâng cấp thành phố Cà Mau trở thành đô thị loại hai vào cuối năm 2010. Hiện nay, thành phố đã và đang tiếp tục triển khai nhiều hạng mục công trình, trong đó có việc chỉnh trang, lập lại trật tự nhà ở ven sông rạch. Thành công bước đầu từ Dự án tài trợ trên tại TP Cà Mau là cơ sở cho việc triển khai mở rộng dự án trong tương lai đối với các đô thị khác trên địa bàn vùng sông nước tỉnh Cà Mau.
