Vào lúc 0 giờ đêm nay (31/10), công dân thứ 7 tỷ sẽ cất tiếng khóc chào đời đánh dấu cột mốc kỷ lục của dân số thế giới. Liệu chúng ta sẽ có một tương lai bền vững, thịnh vượng hay một tương lai với những bất bình đẳng, suy thoái về môi trường và tụt hậu về kinh tế?
Đó là 2 kịch bản đối lập mà Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) đã vẽ ra về tương lai của thế giới 7 tỷ người. Và, kịch bản nào cũng có thể xảy ra nếu như các quốc gia không chung tay có những hành động kịp thời bởi với dân số kỷ lục như vậy, cơ hội sẽ nhiều mà thách thức cũng không hề nhỏ.
Dân số 7 tỷ người - cơ hội nhiều, thách thức lớn. Ảnh Internet.
UNFPA cho biết, năm 1804, người dân thứ 1 tỷ trên trái đất xuất hiện. Chỉ hơn một thế kỷ sau đó, dân số thế giới đã đạt 2 tỷ người năm 1927 và 3 tỷ người năm 1959, 4 tỷ người năm 1974, 5 tỷ người năm 1987, 6 tỷ người năm 1998. Khoảng cách gia tăng thêm 1 tỷ người ngày càng rút ngắn lại và sau 13 năm (tức 2011) thế giới đã tăng lên đến 7 tỷ người.Ở thời khắc thế giới tròn 7 tỷ người đáng nhớ này, các chuyên gia dân số cho rằng, với quy mô dân số kỷ lục như vậy cũng có nghĩa là con người trên toàn thế giới ngày càng sống lâu hơn và nhiều trẻ em vượt qua được bệnh tật để tiếp tục sống. Đó là thành công lớn của nhân loại.Tuy nhiên, dân số sinh sôi quá nhanh, đặc biệt ở những vùng kém phát triển như Ấn Độ, Châu Phi đã làm dấy lên nhiều lo ngại về sự phát triển. Trong khi đó, các nước giàu có và các nước có thu nhập trung bình lại đang lo lắng về tỷ lệ sinh thấp, suy giảm dân số và già hóa dân số, môi trường.Với tốc độ tăng dân số hiện tại, mỗi năm dân số toàn cầu sẽ tăng thêm khoảng 78 triệu người tạo áp lực ngày càng lớn cho hành tinh. Biến đổi khí hậu, khan hiếm tài nguyên, khoảng cách giàu nghèo, mất an ninh lương thực, sự bất bình đẳng nam nữ… đang đặt 7 tỷ người trước những thách thức lớn lao.
Riêng đối với VN, trong bối cảnh thế giới 7 tỷ người, nước ta sẽ phải chịu thách thức lớn về vấn đề về đói nghèo và bình đẳng; phụ nữ và trẻ em gái; thanh niên, sức khỏe sinh sản và quyền sinh sản; môi trường; già hóa dân số và đô thị hóa.
Mặc dù tỷ suất sinh đã giảm dưới mức sinh thay thế nhưng dân số sẽ tiếp tục tăng khoảng 9 triệu người trong vòng 10 năm tới do đà tăng dân số từ những thập kỷ trước. Đồng thời, nhóm dân số cao tuổi đang ngày càng gia tăng nhanh chóng tạo áp lực lớn cho sự phát triển của xã hội.
Điều đáng lo nữa là VN hiện có 20% người dân rất giàu và 20% rất nghèo, chênh lệch giàu nghèo năm 2010 là 9,2 lần, cao hơn các nước có GDP lớn hơn VN. Nạn bạo lực gia đình vẫn đang diễn ra nhức nhối với 31,5 % bé gái từng chứng kiến hoặc là nạn nhân của vấn nạn này.
Ông Bruce Campbell, Trưởng đại diện UNFPA tại VN cho rằng: “Trong khi thời kỳ dân số vàng tiếp tục duy trì, VN có thể được hưởng lợi từ nguồn nhân lực dồi dào này, giúp họ chuẩn bị tốt hơn để có thể đóng góp đáng kể tới tăng trưởng và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Tuy nhiên, vấn đề giảm nghèo giữa các nhóm dân số dễ bị tổn thương (như các nhóm dân tộc thiểu số bao gồm cả phụ nữ và trẻ em gái) lại giảm không đáng kể đang đặt ra thách thức lớn cho cả quốc gia”.
VN cũng đứng trước thách thức lớn về dân số
Làm thế nào để dân số 7 tỷ người không trở thành gánh nặng của sự phát triển? Câu trả lời là: 7 tỷ người cần 7 tỷ hành động, dù nhỏ bé nhưng sẽ góp phần mang lại hòa bình, thịnh vượng cho ngôi nhà chung nhân loại.
UNFPA kêu gọi sự hợp tác toàn cầu giảm bất bình đẳng và nâng cao điều kiện sống cho người dân hiện tại và thế hệ tương lai. “Thế giới 7 tỷ người – Dựa vào nhau cùng chung sống” đã trở thành thông điệp toàn cầu mang ý nghĩa nhân văn cao cả trong thời khắc 7 tỷ người vào ngày 31.10.2011.
Dương Hải
