Huế là đất cố đô - bởi vậy, thành phố có các tiền đề quan trọng cho phát triển và thúc đẩy các liên kết mềm về chính trị, kinh tế, văn hóa. Nơi đây còn chứa đựng tiềm năng, thế mạnh thiên nhiên để trở thành trung tâm du lịch đặc sắc của Việt Nam nói riêng, châu Á và thế giới nói chung.
Vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, Huế luôn hấp dẫn du khách. (Ảnh Lê Hoàng)
Tiềm năng của thành phố Huế đã được đánh giá ở các khía cạnh như thành phố di sản văn hóa thế giới, thành phố Festival và theo quy hoạch là trung tâm văn hóa, du lịch trọng điểm của Việt Nam.
Cân bằng giữa lợi thế và tính bền vững
Nằm ở giữa dải đất miền Trung, thời tiết ở thành phố Huế không hẳn chia theo mùa khô và mùa mưa như các tỉnh phía Nam. Ở đây cũng có hai mùa, song là mùa có mưa và mùa ít mưa. Chính đặc điểm này góp phần tạo nên sự cổ kính, lãng mạn pha chút hoài niệm, man mác rất riêng của xứ Huế.
Dựa trên nét đặc trưng đó, các sản phẩm du lịch của thành phố Huế khá đa dạng, phù hợp với khí hậu, bao gồm du lịch di sản (với 8 loại hình di sản được UNESCO công nhận, đặc biệt là Quần thể di tích Cố đô Huế); du lịch biển (Thuận An, Cảnh Dương, Lăng Cô, Vinh Thanh); du lịch khám phá (hệ đầm phá sinh học Tam Giang - Cầu Hai, Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền, Vườn quốc gia Bạch Mã, Khu bảo tồn Sao La); du lịch sinh thái (sinh thái rừng, hồ, đầm phá và sinh thái biển); du lịch trang trại nông nghiệp (tham quan, khám phá, trải nghiệm các hoạt động nông nghiệp).
Gần đây, du lịch nghỉ dưỡng kết hợp với chữa bệnh (suối khoáng nóng Thanh Tân, Mỹ An và các hồ lớn ở khu vực trung du); du lịch chăm sóc sức khỏe; du lịch vui chơi giải trí; du lịch thể thao thông qua các giải thể thao cộng đồng; du lịch cộng đồng văn hóa bản địa vùng đồng bào dân tộc huyện A Lưới, Nam Đông… cũng đang được du khách lựa chọn khi đến với thành phố Huế.
Theo số liệu tổng hợp hai năm qua, các đoàn du khách khi đến Huế thường chỉ lưu trú thời gian ngắn, khoảng 1,8 ngày. Nhằm tạo ra sự riêng biệt, đồng thời tăng thời gian giữ chân du khách, Công ty Thương mại và Du lịch Long Mã (Drase Travel) tập trung khai thác các điểm đến/trải nghiệm du lịch mang đậm nét truyền thống, từ đó, tạo cho du khách một cái nhìn toàn diện hơn về thành phố Huế.
Anh Đoàn Công Quốc Tuấn, Giám đốc Drase Travel cho biết, công ty xây dựng kế hoạch tour tuyến dựa trên ba yếu tố là môi trường, kinh tế và xã hội. Xe đạp và xe ô-tô điện là phương tiện di chuyển ưu tiên trong các chuyến đi, tạo cảm giác gần gũi, tăng tính trải nghiệm cho khách du lịch; đặc biệt giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường. Khoảng 5 năm trở lại đây, cách làm du lịch của người dân địa phương dần thích nghi, chuyên nghiệp hơn với việc trực tiếp thuyết trình, tổ chức công tác hậu cần cho tour.
“Mối quan hệ giữa đơn vị tổ chức các tour du lịch với người dân địa phương sẽ bền vững và lâu dài khi môi trường tại địa điểm du lịch được bảo đảm. Một yếu tố đóng vai trò sống còn là thu nhập kinh tế của người dân phải ổn định thường xuyên. Chúng tôi đang hỗ trợ cho cô Bùi Thị Ngọc Điểm là con gái, truyền nhân của mệ Công Tôn Nữ Trí Huệ làm gối Tựa Cung đình Huế và cho du khách đến trải nghiệm. Đó là một hình mẫu hỗ trợ cho nghề truyền thống và nghệ nhân của chúng tôi”, anh Đoàn Công Quốc Tuấn cho biết.
Khác biệt để không nhàm chán
Đầu năm 2024, khi nghiên cứu về du lịch xanh và biến đổi khí hậu, chị Ngô Hoàng Nguyên Anh, Giám đốc của iVietnam Travel cho ra mắt dự án du lịch Net Zero Tour. Đội ngũ đồng hành cùng chị Ngô Hoàng Nguyên Anh là những người trẻ. Nhờ đó, góc nhìn và phương pháp làm du lịch đều hướng đến tính mới lạ, trẻ trung. Dự án đã đoạt Giải nhì tại Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2024.
Net Zero Tour lồng ghép câu chuyện bảo vệ môi trường trong các hoạt động của mình thông qua lộ trình chuyển đổi 3 bước: Thứ nhất, tính toán được chính xác lượng khí thải mà chuyến đi tạo ra. Tiếp theo, cắt giảm lượng khí thải carbon bằng cách áp dụng các biện pháp chuyển đổi du lịch bền vững. Cuối cùng sẽ là tăng cường việc trồng thêm cây xanh, hỗ trợ các dự án lâm nghiệp.
iVietnam Travel đặt ra mục tiêu chung tay cùng thành phố Huế đẩy mạnh trồng rừng ngập mặn, phục hồi hệ sinh thái ven biển, góp phần thích ứng biến đổi khí hậu. Mặc dù chi phí trung bình của Net Zero Tour cao hơn tour truyền thống từ 10-15%, tuy nhiên, giá trị của tour mang lại rất lớn như giảm lượng phát thải rác ra môi trường, xây dựng một cộng đồng du lịch bền vững, thay đổi tư duy khách hàng…
Thành phố Huế cũng nổi tiếng với hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai có tổng diện tích hơn 22.000ha, kéo dài trên 60km, một số khu vực có chiều rộng 6-8km. Hệ đầm phá gắn với các vùng đa dạng sinh học đặc trưng và phần không gian nông nghiệp rộng lớn, được đánh giá độc đáo duy nhất tại miền trung.
Dựa trên lợi thế đó, chị Lường Thị Hiền, làng Ngư Mỹ Thạnh, xã Quảng Lợi, huyện Quảng Điền, đã tổ chức tour tuyến, đưa khách về làng. 4 năm qua, điểm dừng chân Hương vị Tam Giang (thuộc loại hình du lịch sinh thái) của chị Hiền ngày càng hoàn thiện cơ sở vật chất.
Chị Hiền chia sẻ, người dân ở Ngư Mỹ Thạnh đã bắt đầu thích nghi với phát triển kinh tế từ du lịch. Từ những hộ dân vốn làm nghề chài lưới, họ trở thành người dẫn tour đi khắp làng, theo định hướng “mùa nào, thức nấy”. Du khách được hái dưa hấu, nhổ đậu phộng, đánh bắt cá tôm… cùng người dân. Cuối buổi, thuyền quay về sẽ chở theo một vài túi rác vừa vớt được, đó là cách người dân và du khách chung tay bảo vệ môi trường để làm du lịch xanh.
Nhìn về tương lai của du lịch địa phương, chị Hiền bày tỏ: “Chúng tôi rất kỳ vọng vào hiệu quả mà dự án Net Zero Tour mang lại. Những tán dừa nước, bần chua sẽ vươn cao khi ý thức bảo vệ môi trường của cộng đồng tăng lên. Làm du lịch không chỉ cho hiện tại mà còn hướng đến giá trị sau này, khi du khách có dịp quay lại, họ sẽ vui khi thấy màu xanh phủ khắp mọi miền quê”.
Giám đốc Sở Du lịch thành phố Huế Trần Thị Hoài Trâm cho biết: “Với các tour mẫu như “Net Zero Tour” tại iVietnam Travel, hiệu quả đã thể hiện rõ. Tuy nhiên, để các mô hình này thành công và lan tỏa, cần xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá Net Zero du lịch địa phương phù hợp với điều kiện tại thành phố Huế. Cùng với đó, cần có các cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước, từ chính sách ưu tiên cấp phép, đến truyền thông, khuyến khích doanh nghiệp sáng tạo sản phẩm du lịch xanh; khuyến khích sự liên kết giữa doanh nghiệp - chính quyền - cộng đồng để thống nhất cách làm và trách nhiệm”.
Cơ hội là rất lớn, song để bảo đảm các tour Net Zero vận hành bền vững, cần đào tạo người dân địa phương về kỹ năng phục vụ khách, quản lý homestay, làm du lịch bền vững. Việc quy hoạch du lịch sinh thái cần xây dựng bài bản để du lịch Huế thật sự “cất cánh” bay cao.
Nguyễn Văn Hai - Trường An
