Minh Hóa là huyện miền núi có nhiều tiềm năng phát triển du lịch ở tỉnh Quảng Bình. Nơi đây có nhiều di tích lịch sử, hệ thống hang động, các lễ hội văn hóa và ẩm thực độc đáo, một số địa danh tại Minh Hóa từng được đạo diễn Hô-ly-út chọn để quay phim, qua đó tạo được hiệu ứng và mở ra cơ hội phát triển du lịch ở vùng đất này.
Nhiều tiềm năng chờ được khai mở
Minh Hóa là một trong hai địa phương ở Quảng Bình có hệ thống hang động kỳ vĩ và độc đáo: Hang Tú Làn ở xã Tân Hóa; hang Rục Ngầm ở xã Trung Hóa; thác Mơ ở xã Hóa Hợp; thác Bụt và suối nước Mộc ở xã Yên Hóa. Tuyến đường Hồ Chí Minh và đường 12A qua huyện Minh Hóa cũng có hàng chục di tích lịch sử ghi dấu hai cuộc kháng chiến trường kỳ và anh dũng của dân tộc. Đèo Đá Đẽo, ngầm Khe Rinh, cầu Khe Ve, cổng trời Cha Lo, trận địa Nguyễn Viết Xuân... đã đi vào lịch sử, trở thành những địa chỉ "đỏ" giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Ngoài ra, Minh Hóa có Lễ hội Rằm tháng ba tổ chức vào ngày 15-3 âm lịch hằng năm.
Không chỉ có lợi thế về cảnh quan tự nhiên và giá trị lịch sử, Minh Hóa còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa nổi bật, nơi sinh sống và giao thoa văn hóa của các dân tộc anh em Kinh, Chứt, Bru - Vân Kiều với ngôn ngữ tiếng Nguồn; lưu giữ các làn điệu dân ca truyền thống, phảng phất âm hưởng của núi rừng như điệu hò thuốc cá, còn gọi là hò hôi lên, hát sắc bùa với nhiều hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian đặc sắc. Đây là quê hương của "chè xanh, mật ngọt", có văn hóa ẩm thực miền sơn cước độc đáo, làm đắm say biết bao du khách khi đặt chân đến mảnh đất này. Tiềm năng dồi dào là vậy nhưng nhiều năm qua, việc đầu tư và khai thác du lịch ở Minh Hóa còn hạn chế.
Gần đây, cùng với sự phát triển khá nhanh của du lịch Quảng Bình, du lịch Minh Hóa đã có những bước chuyển mình đáng kể và trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước. Nhất là sự kiện hang động Tú Làn và khu vực hồ Yên Phú được chọn để thực hiện các cảnh quay của bộ phim Kông: Đảo đầu lâu đã đưa Minh Hóa trở thành tâm điểm chú ý của khách du lịch toàn cầu trong năm 2017.
Tập trung đầu tư phát triển du lịch
Chủ tịch UBND huyện Minh Hóa Bùi Anh Tuấn cho biết: Trên cơ sở quy hoạch phát triển du lịch của tỉnh Quảng Bình, UBND huyện phối hợp Sở Du lịch rà soát, hoàn thiện quy hoạch phát triển du lịch trên địa bàn; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá, đồng thời tạo môi trường thuận lợi để thu hút, kêu gọi doanh nghiệp đầu tư, khai thác tiềm năng du lịch của địa phương. Huyện ưu tiên nguồn vốn để cải tạo, nâng cấp các tuyến đường giao thông đến các khu, điểm du lịch, khuyến khích người dân phát triển mô hình du lịch cộng đồng.
Trên địa bàn huyện Minh Hóa đã có một số công ty du lịch trong tỉnh Quảng Bình đến đầu tư khai thác một số tua du lịch mạo hiểm như hang động Tú Làn ở xã Tân Hóa, hồ Yên Phú, khám phá thác Mơ; dự Lễ hội Rằm tháng ba và thăm lại chiến trường xưa trên đường Hồ Chí Minh và quốc lộ 12A. Theo Phó Giám đốc Sở Du lịch Quảng Bình Nguyễn Văn Kỳ, để phát triển du lịch ở Minh Hóa, cần tạo ra một điểm đến có thương hiệu, chẳng hạn như cụm hang động Tú Làn. Nơi đây có cảnh quan đẹp, được khai thác bởi một doanh nghiệp có kinh nghiệm làm du lịch và đầu tư bài bản, chuyên nghiệp. Khi điểm nhấn Tú Làn đủ sức thu hút thì nên đầu tư, phát triển các loại hình du lịch khác như: sinh thái, tâm linh, khám phá văn hóa, tham quan các di tích lịch sử trên địa bàn. Để phục vụ du lịch khám phá, trải nghiệm, nên khuyến khích, hỗ trợ người dân hình thành hình thức du lịch cộng đồng (homestay) để đón khách du lịch vào sinh hoạt, cùng lao động trong gia đình và tìm hiểu văn hóa địa phương. Bên cạnh đó, công tác bảo vệ rừng, đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư cơ sở hạ tầng, các loại hình dịch vụ phục vụ cho du lịch cần được quan tâm đẩy mạnh.
Những ngày này, lên với vùng cao Minh Hóa, chúng tôi được chứng kiến không khí sôi nổi chuẩn bị cho Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch Minh Hóa năm 2018 và Lễ hội Rằm tháng ba. Chủ tịch UBND huyện Minh Hóa Bùi Anh Tuấn cho biết, Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch và Lễ hội Rằm tháng ba huyện Minh Hóa diễn ra từ ngày 25 đến 30-4 (tức ngày 10 đến 15-3 âm lịch), nhằm bảo tồn, phát huy hiệu quả những giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc sinh sống trên địa bàn. Đến đây, du khách sẽ được trải nghiệm, khám phá nét văn hóa độc đáo qua chuỗi các hoạt động như: Lễ dâng hương tại thác Bụt, thi đấu các môn thể thao truyền thống và trò chơi dân gian, thưởng thức các sản vật địa phương mang đậm bản sắc của người dân Minh Hóa.
Chi hội trưởng Di sản Việt Nam huyện Minh Hóa Đinh Xuân Đình khẳng định: "Chúng tôi mong muốn thông qua các loại hình văn hóa, nghệ thuật và ẩm thực, trong Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch, hình ảnh về quê hương và con người Minh Hóa ngày càng được nâng lên và lan tỏa rộng hơn, xa hơn".