“Tour 0 đồng” thực chất là chiêu trò dụ khách nhằm lấy hoa hồng dịch vụ, thậm chí ép khách mua hàng để bù lại. Điều này đã và đang làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh du lịch Việt Nam, gây thất thu thuế, làm biến tướng hoạt động lữ hành.
Khách du lịch Trung Quốc đến Đà Nẵng ngày càng đông. Ảnh: T.L
Bản chất của tour 0 đồng
Theo ông Lê Vàng - chuyên viên Vụ Thị trường, Tổng cục Du lịch, xét về khía cạnh khách du lịch, tour giá rẻ có thể được hiểu đơn giản nhất là khách du lịch mua sản phẩm du lịch gồm chi phí vé máy bay (tàu, thuyền, ô tô), phí visa, dịch vụ khách sạn và chương trình du lịch với mức giá thấp hơn nhiều mức chi phí thực tế mà doanh nghiệp phải chi trả.
Xét về khía cạnh doanh nghiệp du lịch, tour giá rẻ là tour có ít lãi, giá thấp đến mức độ nào đó sẽ trở thành “tour 0 đồng” hay “tour không có lãi”, thậm chí là “tour âm đồng’ hay “tour lãi âm”. Tour 0 đồng, tour âm đồng là tour mà công ty đón khách không thu bất kỳ một chi phí nào, thậm chí trả tiền ngược lại cho các công ty gửi khách, hiện tượng này còn được gọi là “mua đoàn”.
Thông qua các hình thức như chăn dắt khách đi mua sắm hay bán thêm các chương trình, dịch vụ tại điểm đến để bù lại phần chi phí đầu vào gồm khách sạn, nhà hàng, phương tiện vận chuyển và phí visa, còn lại sẽ là "lãi âm" hoặc "lãi dương". Do vậy, khái niệm giá rẻ hay 0 đồng ở đây là nằm ở phần phí dịch vụ (lãi) của chính các công ty du lịch chứ không phải là 0 đồng với từng dịch vụ đơn lẻ cấu thành.
“Vào mùa cao điểm, nhu cầu du lịch tăng cao, các công ty gửi khách thuận lẽ tự nhiên không cần giảm giá tour đến mức thấp nhất. Nhưng ngược lại vào mùa thấp điểm, những tour này lại góp phần bổ sung một lượng khách nhất định, đảm bảo duy trì ổn định các đường bay, duy trì hiệu suất khai thác của chuỗi các dịch vụ tại điểm đến, giảm bớt khoảng cách khác biệt giữa mùa cao và thấp điểm trong ngành du lịch. Có đường bay ổn định mới có khách du lịch, có khách du lịch mới có nguồn thu” - ông Vàng cho hay.
Xuất hiện nhiều biến tướng
Tour giá rẻ hay tour 0 đồng, âm đồng thực chất xuất phát từ cuộc chiến cạnh tranh khốc liệt về giá. Do có rất nhiều công ty cùng bán một sản phẩm hoặc nhiều sản phẩm khác nhau khiến cho khách du lịch có nhiều lựa chọn phong phú, các công ty phải giành giật khách hàng bằng việc áp dụng cạnh tranh về giá.
Tour giá rẻ chủ yếu xuất hiện ở thị trường khách Trung Quốc và một phần thị trường khách Hàn Quốc. Với tour giá rẻ, du khách chấp nhận vào một số điểm mua sắm hoặc sử dụng dịch vụ ngoài chương trình tour. Những chi tiêu ngoài tour nêu trên là nguồn thu chủ yếu bù lại chi phí tổ chức tour của công ty lữ hành bằng cách đẩy giá mua sắm dịch vụ lên cao gấp nhiều lần.
Theo ông Lương Văn Hiệp, một hướng dẫn viên du lịch, khi tới điểm đến, đơn vị khai thác tour giá rẻ sẽ phải bán thêm các tour lẻ đi trong ngày hay đưa khách đi mua sắm tại các cơ sở mua sắm nhất định để thu lại lợi nhuận. Bởi vậy, phải kiểm soát chặt chẽ người dẫn đoàn đi đúng theo lịch trình tour; cần sự phối hợp của các ngành liên quan để tránh thất thu thuế…
Ông Nguyễn Hồng Đài - Giám đốc Công ty du lịch ATP cho biết, đây là hình thức biến từ hình thức thu lợi nhuận từ dịch vụ này sang dịch khác để bù đắp cho giá trị mua tour đó. Tất cả khách hàng đều phải trả hết, không có nhà DN nào mang tiền túi để trả cho khách đi du lịch 0 đồng. Do công tác quản lý hiện còn nhiều bất cập, trong khi nhiều văn bản phát luật chưa điều chỉnh nên đã tạo nhiều kẽ hở cho các đơn vị lữ hành lợi dụng.
Hoạt động của tour 0 đồng không chỉ xuất hiện tại Quảng Ninh mà trước đó đã có tại Đà Nẵng, Khánh Hòa – những địa phương có đông dòng du khách này. Điều này đã và đang dẫn đến nhiều biến tướng trong hoạt động lữ hành, gây thất thu thuế cho nhà nước, rủi ro cho doanh nghiệp và làm ảnh hưởng đến hình ảnh du lịch Việt Nam.
Mới đây, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo sở du lịch các tỉnh, thành phố tiến hành thanh tra, kiểm tra thường xuyên, đột xuất các doanh nghiệp lữ hành để sớm phát hiện và xử lý nghiêm các sai phạm, bao gồm cả biện pháp thu hồi giấy phép hoạt động; làm đầu mối xây dựng quy chế phối hợp thông tin giữa các bộ, ngành để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong hoạt động kinh doanh du lịch, đặc biệt là du lịch giá rẻ.
Tấn Min