Khủng hoảng tài chính và môi trường

Cũng theo lôgích như trên, sự phát triển chậm lại của lĩnh vực bất động sản sẽ kìm hãm tốc độ đô thị hóa, các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng phá hủy hệ sinh thái có thể sẽ bị xem xét lại khi tính đến khả năng sinh lời của chúng.

Theo chuyên gia Lester Brown, Chủ tịch Viện Earth Policy (Mỹ), cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay trên thế giới có lợi cho môi trường, vì nó khiến cho nhân loại hạn chế nhu cầu tiêu thụ vật chất.

Nhiều nhà kinh tế và chuyên gia môi trường đều có chung nhận định, khủng hoảng kinh tế sẽ tác động tích cực tới môi trường. Tuy nhiên, theo Giáo sư Nicholas Stern của Đại học Kinh tế London (Anh), tác giả của một bản báo cáo quan trọng về các hậu quả kinh tế đối với thay đổi khí hậu công bố tháng 11/2006, lượng khí thải cacbonic giảm trong vòng 2-3 năm không làm thay đổi tình hình, mục tiêu chính là phải chuyển sang tăng trưởng hạn chế thải lượng khí CO2. Theo Bộ trưởng Môi trường Brasil, Carlos Minc, giá đậu tương và nguyên liệu giảm mạnh sẽ làm giảm áp lực lên các khu rừng.

Bên cạnh những nhận định như trên, Giáo sư Jean Marie Harribey, Đại học Montesquieu-Bordeaux IV, hiện là Phó Chủ tịch tổ chức phi Chính phủ ATTAC của Pháp cảnh báo, tác dụng tiêu cực của khủng hoảng môi trường có thể sẽ giống như kịch bản từng xảy ra vào năm 1973. Khi đó, tình hình khó khăn về kinh tế đã khiến cho người ta quên đi các mối quan tâm về môi trường. Còn theo Christian Coméliau, chuyên gia của Viện Nghiên cứu phát triển Genève: Các cuộc khủng hoảng sinh thái, dầu và lương thực sẽ không dừng lại vì hiện đang diễn ra cuộc khủng hoảng kinh tế. Nhận định này khiến người ta nhớ đến lời cảnh báo của Pavan Sukhdev, chuyên gia kinh tế làm việc cho Deutsche Bank. Trong báo cáo được công bố gần đây, Pavan cho biết, mỗi năm thế giới phải chi ra từ 2.000-5.000 tỷ USD cho các dịch vụ cải tạo môi trường hoặc thiệt hại do việc phá hủy hệ sinh thái.

Nicholas Stern nói: "Chúng ta cần phải rút kinh nghiệm từ cuộc khủng hoảng tài chính. Nếu không hiểu gì về các nguy cơ đang lớn dần trong hệ thống kinh tế, chúng ta phải hứng chịu những bất ổn nghiêm trọng. Đó là bài học lớn đối với thay đổi khí hậu, các hậu quả sẽ còn nghiêm trọng hơn cuộc khủng hoảng hiện nay, nếu chúng ta không hành động tức thời.

Một tác động khác của khủng hoảng là vấn đề xã hội. Benjamin Grebot, chuyên gia của tổ chức phi Chính phủ Utopia phân tích: Sản xuất suy thoái và tăng trưởng chậm lại sẽ gây áp lực lên môi trường. Những người có thu nhập trung bình là nạn nhân đầu tiên phải trả giá. Tuy nhiên, theo Giáo sư Jean Marie Harribey: Ảnh hưởng của khủng hoảng đối với mọi người không giống nhau. Cuộc khủng hoảng sẽ dẫn đến việc phân phối lại thu nhập trong xã hội.

Nhìn chung, các chuyên gia đều thống nhất quan điểm cho rằng, cuộc khủng hoảng có thể sẽ là cơ may nếu nó giúp chúng ta xem xét lại cách thức phát triển. Theo giải thích của bà Sylvie Faucheux thuộc Đại học Versailles (Pháp), nếu các nhà lãnh đạo các nước phương Tây không ý thức được tính cấp bách cần thay đổi một cách căn bản, chỉ trong thời gian ngắn, hệ thống kinh tế sẽ diệt vong do tác động ngược trở lại từ xã hội hoặc môi trường.

Hai giải pháp được đưa ra, một liên quan đến công nghệ, một liên quan đến xã hội. Nicholas Stern ủng hộ giải pháp đầu tiên vì theo ông "Chúng ta nên đầu tư vào cơ sở hạ tầng, cho phép sản xuất điện theo cách khác, xây dựng các tòa nhà hiệu quả về mặt năng lượng để tiến tới một nền kinh tế thải ra ít khí carbon hơn. Một cơ hội lớn với các đầu tư theo hình thức này, vì đây là thị trường có thể lên đến hàng nghìn tỷ USD trong vòng 20 năm tới. Điều đó sẽ giúp chúng ta thoát khỏi tình trạng suy thoái và giải quyết được vấn đề phân phối".

Giải pháp liên quan tới xã hội ưu tiên thay đổi phương thức điều tiết hệ thống kinh tế. "Cần phải mở rộng các lĩnh vực phi thương mại, ít tác động đến môi trường, trong đó có hai ưu tiên chính là y tế, giáo dục"- đó là nhận định của Giáo sư Jean Marie Harribey. Trong khi đó thì Benjamin Grebot hy vọng: "Cơ hội vẫn còn để chúng ta xem xét lại hệ thống kinh tế hiện nay, trong đó các nhà đầu tư nhắm tới mục đích khả năng sinh lời bằng mọi giá, bất chấp mọi hậu quả lên môi trường. Vấn đề không phải là ra khỏi nền kinh tế thị trường, mà là tổ chức nó theo một cách khác".