Du lịch Iceland đang ngày càng nổi tiếng thế giới, đặc biệt là sau sự thành công vang dội của loạt phim truyền hình viễn tưởng Game of Thrones (Trò chơi Vương quyền) của đài HBO hay việc Iceland được xuất hiện trong nhiều MV ca nhạc của các ngôi sao nổi tiếng.
Ảnh minh họa. Nguồn: Trollaferdir
Những khung cảnh thiên nhiên đẹp mãn nhãn trong các tập phim hay các video đã thu hút một lượng lớn du khách trên toàn cầu tới đây đã phần nào thúc đẩy du lịch Iceland phát triển. Dù vậy, sự phát triển "nóng" cũng mang tới nhiều hệ lụy.
Vào năm 2015, 1,26 triệu người đã đến thăm Iceland, cao hơn rất nhiều so với dân số của Iceland trong cùng năm là khoảng 330.000 người. Năm 2016, chỉ riêng số khách du lịch Mỹ tới Iceland đã lớn hơn số lượng cư dân địa phương. Một chính trị gia nước này từng phàn nàn về số lượng khách du lịch quá đông như vậy, và so sánh Iceland như đang trở thành một khu vui chơi Disneyland.
Gần đây nhất, vào tháng 5 vừa qua, một khu du lịch ở hẻm núi Fjadrargljufur, phía Đông Nam Iceland, đã phải treo bảng đóng cửa vì khách du lịch kéo đến hàng loạt. Địa điểm này đã "nổi như cồn" sau khi ca sĩ Justin Beiber chọn làm bối cảnh để quay MV I'll Show You vào năm 2015.
Ở Iceland, vai trò của môi trường thiên nhiên được đánh giá rất cao. Đây là nguồn lực chính để phát triển nền kinh tế quốc gia với việc mở và khai thác các ngư trường phong phú, sử dụng nguồn năng lượng khổng lồ và gần đây là du lịch quốc tế. Sự tăng trưởng nhanh chóng của du lịch trong thập kỷ qua tại Iceland là vô cùng mạnh mẽ, khiến cả người dân và chính quyền Iceland đang phải "vật lộn" để đối phó với xu hướng này.
Mặc dù hiệu quả của ngành du lịch đối với Iceland phần lớn vẫn là tích cực, tuy nhiên, vẫn tồn tại một số khó khăn liên quan đến hành vi của khách du lịch. Bên cạnh những du khách muốn để lại hình ảnh tích cực ở đây, vẫn còn nhiều điều khách du lịch cần làm để cải thiện hình ảnh của mình khi đến với Iceland.
1. Chỉ di chuyển ở những khu vực được hướng dẫn
Ảnh minh họa. Nguồn: Trollaferdir
Đây là một nội dung quan trọng về cả vấn đề an toàn và tác động tới môi trường. Thứ nhất, chính sách về cơ sở hạ tầng tại các địa điểm tự nhiên như xây dựng cổng, đường ray hay bố trí dây cáp, hệ thống đường dây hỗ trợ cần được thực hiện nhưng phải được giữ ở mức tối thiểu để không làm giảm giá trị tự nhiên của một địa điểm du lịch. Nội dung này đã được thực hiện tại nhiều địa điểm nổi tiếng như mạch nước nóng Geysir, thác nước Gullfoss - nơi chỉ có một vài sợi dây nhỏ cảnh báo an toàn cho du khách. Vẻ đẹp tự nhiên của địa điểm được giữ nguyên nhưng vẫn hoàn toàn an toàn khi du khách tôn trọng các hướng dẫn ở đây.
Thứ hai, thiên nhiên Iceland, đặc biệt là hệ thực vật và địa chất rất tinh tế. Chỉ một dấu chân của một du khách tại các khu vực địa chất yếu như mạch địa nhiệt ở Geysir và Námaskarð có thể sẽ in hằn trong nhiều năm, hoặc nhiều thập kỷ. Hơn nữa, hệ sinh thái của Iceland cũng rất nhạy cảm vì cả hai mùa sinh trưởng rất ngắn do ánh sáng mặt trời hạn chế và khí hậu khắc nghiệt. Đất Iceland cũng dễ bị xói mòn và một phần lớn lãnh thổ dễ bị sa mạc hóa.
2. Không viết, vẽ, đắp hình kỉ niệm hoặc đánh dấu địa danh ở các di sản thiên nhiên
Ảnh minh họa. Nguồn: Trollaferdir
Đây là một vấn đề phổ biến ở nhiều địa điểm du lịch trên toàn thế giới khi du khách hay để lại các dòng chữ, vật thể, đào khoét các lỗ nhỏ hay đắp các ụ đá đánh dấu mình đã đến đây. Nhiều người nghĩ rằng hành động này là vô hại và do đó, dễ hiểu tại sao rất nhiều người làm như vậy.
Tuy nhiên, các kí tự hay hang động nhân tạo như vậy có tác động tiêu cực đến những địa điểm thiên nhiên hoang sơ và tới trải nghiệm của những du khách đến sau. Có những dấu hiệu như vậy cho thấy địa điểm này đã chịu sự tác động và sự hiện diện của con người.
Tại Iceland, những người định cư sớm nhất và con cháu của họ đã xây dựng các hang động trên khắp đất nước - nơi đóng vai trò là điểm dừng giữa các khu dân cư và là nơi trú ngụ rất quan trọng giữa thời tiết khắc nghiệt. Nhiều hang động cổ trong số này vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay và hiện là một di tích văn hóa. Vì vậy, việc đào, đắp thêm các hang hốc sẽ làm xói mòn giá trị lịch sử của các cấu trúc này - những di sản rất quan trọng với người dân địa phương.
3. Tránh sử dụng AirBnB (dịch vụ thuê phòng khi đi du lịch) tại thủ đô Reykjavík
Ảnh minh họa. Nguồn: Trollaferdir
Nền kinh tế Iceland vẫn đang chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Sự kiện đó đã kéo theo sự sụp đổ của toàn bộ hệ thống ngân hàng, ảnh hưởng lớn đến ngành tài chính và gây ra cuộc suy thoái kinh tế lớn ở Iceland.
Trong bối cảnh khó khăn như vậy, từ năm 2008 tới nay, không có nhiều ngôi nhà mới được xây dựng tại Iceland. Trong khi đó, sự phát triển của du lịch hiện đang đẩy mạnh các dự án cơ sở hạ tầng phục vụ du khách, cả các khách sạn lẫn những căn hộ như kiểu homestay hay đăng kí cho thuê trên trang AirBnB. Tình trạng này đã khiến giá nhà đất, vật liệu đắt đỏ và những người có nhu cầu mua, xây nhà để ở không có đủ tiền để trang trải. Giá nhà đất và giá thuê nhà đã tăng vọt ở Iceland và đang khiến người dân lao động bị tổn hại rất lớn khi thu nhập của họ không đủ để chi tiêu.
Bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi giá thuê nhà ngày càng tăng, phần nào do sự phát triển nóng của AirBnB, là những người có thu nhập thấp nhất xã hội, sinh viên và những người trẻ mới đi làm. Ngành công nghiệp du lịch mang lại rất nhiều lợi ích kinh tế cho Iceland, nhưng đối với những người thuộc tầng lớp lao động ở Reykjavík thì điều đó hoàn toàn ngược lại. Vì vậy, du khách nên góp phần hạ nhiệt giá bất động sản ở Reykjavík bằng cách không dùng dịch vụ AirBnB tại thành phố này. Thay vào đó, hãy thử và xem xét các khách sạn tốt nhất hoặc sử dụng dịch vụ nhà nghỉ để hỗ trợ kinh tế địa phương và các gia đình kinh doanh ở đây.
Ảnh minh họa. Nguồn: Trollaferdir
Có một lưu ý nhỏ là, cuộc khủng hoảng nhà ở chỉ giới hạn ở Reykjavík còn các khu vực khác vẫn khá ổn cho khách du lịch sử dụng dịch vụ này.
4. Đừng off-road (Đừng khám phá đường trường bằng mô tô hay ô tô)
Off-road ở Iceland bị nghiêm cấm và những người bị bắt giữ khi đang khám phá hành trình này sẽ bị truy tố và phải chịu mức phạt rất cao. Off-road là bất hợp pháp vì một số lý do. Đầu tiên và quan trọng nhất, một hành trình như vậy có thể dẫn đến sự xói mòn đất, từ đó có thể kéo theo quá trình sa mạc hóa. Xói mòn đất và sa mạc hóa là một trong những vấn đề môi trường lớn nhất ở Iceland. Đã có rất nhiều sinh viên địa chất và sinh thái học từ các quốc gia khác đến thăm Iceland để nghiên cứu về hiện tượng này.
Nếu du khách không muốn kích động người Iceland bằng hành vi của mình, đừng tiến hành off-road.
Giống như việc hạn chế để lại ảnh hưởng với thiên nhiên, một hành trình off-road của du khách có thể để lại những vết sẹo trong cảnh quan thiên nhiên trong nhiều thập kỷ. Ngay cả ở những nơi như Skeiðarársandur - địa điểm hầu hết mọi người nghĩ chỉ có cát và mọi con đường sẽ bị phủ mờ, thì hành trình off-road cũng bị coi là hành vi sai trái. Hệ lụy của những hành vi như vậy sẽ hiện hữu trong một thời gian rất dài và chúng sẽ làm giảm giá trị thiên nhiên của các địa điểm này.
Cũng với ý nghĩa như vậy, du khách cũng không nên dừng xe giữa đường ở các khu vực nông thôn hoặc ở giữa một đại lộ trong thành phố. Điều này có thể cực kỳ nguy hiểm cho những chiếc xe khác khi họ không kịp phản ứng để tránh. Các hành vi khác liên quan đến việc dừng đột ngột khi lái xe cần được xem xét, chẳng hạn như: dừng lại để chụp ảnh một địa điểm hoặc chụp ảnh ghi lại khung cảnh giữa đường. Hãy hạn chế điều này và xem xét tất cả các rủi ro cũng như nguy hiểm kéo theo sau đó chỉ vì một vài bức ảnh cá nhân như vậy.
5. Cẩn trọng với những tác động mà bạn đem đến với các địa điểm du lịch
Đại đa số du khách tới Iceland đều thực hiện các quy định rất tốt, vì thế họ được quốc gia này rất trân trọng. Không chỉ riêng Iceland mà khi tới bất kì một địa điểm du lịch nào, du khách hãy cố gắng chọn quà lưu niệm được làm tại địa phương, không phải sản phẩm nhập khẩu được sản xuất thông qua hoạt động thương mại không công bằng. Du khách cũng cần tôn trọng không gian riêng tư của người dân địa phương, như không chụp ảnh ở sân vườn nhà người dân hay cắm trại trên các đồng ruộng mà không được phép. Hãy mang theo rác của bạn, đôi khi giữa các thùng rác có một khoảng cách xa nhưng cần lưu ý rằng dân cư Iceland không nhiều để có thể luôn dọn dẹp theo sau du khách.
Một điều nữa là về trào lưu sử dụng máy bay không người lái để chụp ảnh, quay phim. Cần lưu ý là tại nhiều địa điểm như công viên quốc gia, khu bảo tồn quốc gia, các địa điểm thiên nhiên được nhà nước bảo vệ và nhiều nơi khác thì máy bay không người lái bị hạn chế. Nếu không biết chắc chắn, trước khi bạn sử dụng máy bay không người lái- vốn bị hạn chế cả vì tiếng ồn và ảnh hưởng đến động vật hoang dã thì hãy hỏi xem liệu bạn có được phép không. Bạn có thể cần sự cho phép của chính quyền địa phương hoặc cơ quan chức năng quốc gia nếu muốn sử dụng máy bay không người lái tại Svinafellsjökull. Ở khu vực Skaftafell tại đây, nhiều công ty lữ hành đang triển khai các tour bộ trên sông băng và các chuyến leo núi băng.
Ngoài ra, việc sử dụng một máy bay không người lái gần khu vực các con chim làm tổ trong mùa xuân và mùa hè có thể tác động tiêu cực đến quần thể chim. Khi biết được các tổ chim này, du khách thậm chí còn có thể đào trộm trứng chim. Các khách du lịch cần lưu ý, không làm phiền động vật hoang dã hoặc động vật tại các trang trại nếu không cần thiết vì đây cũng là ngôi nhà của chúng.
Kim Quý (Lược dịch theo trollaferdir)