Sau khi được “xanh hóa” nhiều diện tích rừng ngập mặn Quảng Ngãi đã trở thành những “con đê xanh” của làng, không chỉ có tác dụng phòng hộ chắn sóng gió, cải thiện môi trường sinh thái mà còn mở ra hướng thoát nghèo bền vững cho người dân vùng ven biển.
Người dân hưởng lợi
Sau hơn hai năm dự án trồng rừng Bàu Cá Cái được triển khai thực hiện, người dân ở thôn Thuận Phước, xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn hiểu hơn ai hết về lợi ích của rừng ngập mặn. Anh Phạm Duy Nghĩa, thôn Thuận Phước, xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn cho biết, vùng quê này được bao bọc bởi sông nước vây quanh. Mỗi lần mưa bão xuất hiện là ruộng đồng bị bồi lấp, nhà cửa, mồ mả bị sạt lở. Những năm gần đây, nhờ có rừng ngập mặn che chắn, nên tác hại của bão đã giảm đi đáng kể. Nhà và cây cối của anh không bị ảnh hưởng nhiều.
Không chỉ góp phần hỗ trợ phòng chống bão, rừng ngập mặn còn đem lại nhiều lợi ích cho cộng đồng, cho người dân thụ hưởng (tham gia dự án). Ngoài việc khai thác nguồn lợi thủy sản từ trong đầm, gia đình anh Nghĩa đang hướng đến việc nuôi thả cua xanh để tăng thu nhập. Anh cho biết, với mỗi 2 vạn con cua giống, trừ tiền vốn đầu tư khoảng 1,2 triệu đồng, thì sau 3 tháng, nếu suôn sẻ cũng cho lợi nhuận khoảng 15 – 20 triệu đồng.
Rừng ngập mặn Bàu Cá Cái đang sinh trưởng, phát triển tốt trở thành bức tường chắn song gió cho người dân xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn
Bà Nguyễn Thị Hải, người dân ở thôn Thuận Phước, xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn cũng cho biết: Từ khi rừng ngập mặn Bàu Cá Cái được “hồi sinh” nhiều các loại thủy sản, những đàn chim, cò, vạc cũng tấp nập kéo về đây trú ngụ. Từ năm 2019 đến nay, gia đình bà bắt đầu làm thêm dịch vụ chở khách du lịch tham quan rừng ngập mặn. Hiện, gia đình bà Hải có 3 chiếc ghe, mỗi chuyến chở 3 khách tham quan bà thu được 200.000 đồng/chuyến, 2 khách tham quan mức phí là 150.000 đồng/chuyến.
“Do dịch vụ này mới bắt đầu được triển khai nên thu nhập từ việc chở khách chưa nhiều. Chúng tôi mong muốn du lịch phát triển hơn để có thể tạo thêm nhiều công ăn, việc làm hơn cho bà con. Con gái út của tôi cũng đang học ngành du lịch với hi vọng sẽ trở về quê hương để làm việc”- bà Hải cho biết.
Rừng ngập mặn Bàu Cá Cái là những điểm du lịch hấp dẫn được nhiều du khách yêu thích mỗi khi đến Quảng Ngãi
Cần sự đồng hành của người dân
Trước thực trạng rừng ngập mặn đang ngày một suy kiệt, khiến tình trạng nước biển xâm thực diễn ra ngày một nghiêm trọng, những năm gần đây, Quảng Ngãi đã tập trung triển khai nhiều dự án khôi phục và trồng mới rừng ngập mặn, nhằm giải quyết tình trạng xâm thực, tăng cường khả năng phòng hộ, điều hòa khí hậu, bảo vệ hệ sinh thái ven bờ biển và tạo ra sinh kế cho người dân.
Ông Trần Anh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm Kỹ thuật Nông- Lâm nghiệp Dung Quất cho biết: Thời gian qua, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu ứng phó BĐKH của TW, Quảng Ngãi đã phối hợp với các tổ chức quốc tế thực hiện các dự án trồng rừng ngập mặn ven biển gồm: Trồng mới và phục hồi hơn 80 hecta rừng ngập mặn ven biển xã Bình Thuận (Bình Sơn); trồng hơn 45 hecta rừng ngập mặn ven biển các xã Bình Phước, Bình Đông, Bình Dương (Bình Sơn)…. Những dự án này đều đã được nghiệm thu, được Sở TN&MT giao lại cho Trung tâm Kỹ thuật Nông- Lâm nghiệp Dung Quất quản lý. Sau đó Trung tâm bàn giao lại người dân tham gia quản lý, đồng thời có trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ diện tích rừng ngập mặn này.
Từ ngày rừng ngập mặn được hồi sinh, cuộc sống của người dân thuận lợi hơn
Cây trồng rừng ngập mặn của các dự án này chủ yếu là cóc, bần, dừa nước... Từ đó sẽ hạn chế dòng chảy của triều cường, giảm mất đất ở, đất sản xuất; giảm sự xói lở do sóng biển gây ra và nhiễm mặn vào mạch nước ngầm...
Theo ông Tuấn, để bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn, nhất là việc khai thác du lịch sinh thái, thì chính quyền các địa phương nghiên cứu thành lập hợp tác xã hoặc tổ quản lý, với sự tham gia của các hộ dân trong khu vực. Các hợp tác xã chịu trách nhiệm xây dựng cơ chế bảo vệ và quản lý, hạn mức khai thác; đồng thời kết nối với các đơn vị lữ hành thiết kế các tour du lịch, hướng dẫn các hộ tham gia thực hiện... Riêng việc nuôi trồng và khai thác thủy sản, người dân phải theo quy định về loài, kích cỡ mắc lưới khai thác, thời gian khai thác...
Tỉnh Quảng Ngãi đang tập trung mở rộng diện tích rừng ngập mặn
“Do ý thức được vai trò và ý nghĩa của rừng ngập mặn, nên người dân và chính quyền địa phương đã khá nỗ lực trong công tác bảo vệ rừng ngập mặn. Hầu hết các làng đều đưa vào nội dung giữ gìn, bảo vệ rừng ngập mặn vào hương ước làng. Tuy nhiên, hiện nay người dân ở các khu vực dự án trồng rừng ngập mặn thuộc quy hoạch rừng phòng hộ của tỉnh còn được hỗ trợ chi phí giao khoán bảo vệ với khoảng 400 ngàn đồng/hecta/năm là còn khá thấp. Mong muốn tăng mức chi trả để huy động sự tham gia của cộng đồng dân cư tại địa phương, phát huy tối đa hiệu quả của rừng ngập mặn.”- ông Tuấn kiến nghị.
Lan Anh- Võ Hà