Nếu có một địa danh nào có thể đánh thức trái tim tôi, khiến cho tôi cảm thấy yêu nước Việt quê mình đến vậy, thì có lẽ, với tôi đó chính là đèo Mã Pí Lèng của tỉnh Hà Giang.
Con đường đèo nhìn từ xa trắng và mảnh như sợi chỉ, uốn cong từng đoạn xuyên qua núi rừng
Tôi có dịp ghé thăm Hà Giang lần đầu vào một ngày giữa tháng 9. Miền Bắc chớm thu, trời cao xanh, mây trắng bồng bềnh, nắng nhạt rơi, và gió thổi nhè nhẹ. Ấy cũng là thời điểm thích hợp trong năm để tham quan mảnh đất Hà Giang nơi địa đầu của Tổ quốc.
Trong cơn ngái ngủ vì phải bắt chuyến xe sớm từ thành phố Hà Giang lên thị trấn Đồng Văn (huyện Đồng Văn), tôi gà gật bên cửa sổ xe, rồi bỗng choàng tỉnh vì tình cờ thấy thứ gì đó trăng trắng vừa lướt qua đôi mắt mình. Là mây. Không, là biển mây! Tôi òa lên trong thâm tâm. Biển mây trắng – tập hợp của những đám mây xốp bồng vì hơi nước dày đặc ngưng tụ – liên tục lướt qua ô cửa kính.
Không chỉ có tôi, các hành khách khác trong xe cũng bừng tỉnh, tay ai cũng lăm lăm điện thoại và bấm liên tục khung cảnh không thường xuyên được nhìn thấy trong đời. Giữa những thung lũng sâu, giữa các khoảng trống của núi đồi là cả biển mây bồng bềnh xen lẫn cây cối, hoa lá cỏ đẫm sương đêm, nắng bình minh vừa lên chan hòa, tất cả tạo nên một khung cảnh như giữa chốn bồng lai hư ảo.
Biển mây xen lẫn núi đồi, cỏ cây, và nắng bình minh vừa lên.
Thị trấn Đồng Văn chỉ cách thành phố Hà Giang tầm 130km theo quốc lộ 4C, nhưng xe khởi hành từ 5g, mà tới 11g trưa mới tới nơi. Lý do một phần vì đường nhỏ hẹp, đèo dốc liên tục quanh co khúc khuỷu, trong đó có vài đoạn đường đang làm, ổ voi ổ gà bụi mù mịt. Một phần vì bác tài thường dừng xe để đón trả khách, hay nhận và trả hàng hóa dọc đường.
Ngồi lâu ê ẩm mình mẩy trên xe, tôi thầm nghĩ, lần sau nếu có dịp lên đây, nhất định phải thuê xe máy chứ không đi xe khách như vầy nữa. Đi chơi bằng xe máy sẽ chủ động hơn về thời gian, mà lại còn có thể tự do dừng xe dọc đường để ngắm cảnh hay chụp ảnh, nghỉ ngơi tùy thích.
Buổi chiều ở Đồng Văn, tôi thuê một chiếc xe gắn máy với ngoại hình không được “sáng sủa” cho lắm, lại còn không có biển số xe (vậy mà tôi lại dám một mình lái đi khắp nơi), rồi xem bản đồ Google trên điện thoại, chạy về hướng đèo Mã Pí Lèng (hay Mã Pì Lèng) – con đèo nằm trong tứ đại đỉnh đèo của Việt Nam.
Cảnh vật hai bên đường làm tôi không ngừng trầm trồ, rằng quả xứng danh là nơi địa đầu của Tổ quốc: từng dãy núi cao xanh thẫm gối đầu vào nhau chạy dài, chạy mãi không thấy đường thoát, con đường đèo nhìn từ xa trắng và mảnh như sợi chỉ, uốn cong từng đoạn xuyên qua núi rừng.
Ánh tà dương giữa rừng núi hoang vắng…
Dừng xe trên đèo, hít căng lồng ngực không khí thoáng đãng của núi rừng, nhìn xuống dòng sông Nho Quế xanh một màu xanh đặc trưng, tôi bần thần nhận ra một điều rằng, chưa bao giờ trong tôi lại có một cảm giác yêu mến quê hương đất nước như lúc này.
Tận sâu đáy lòng, tôi cảm nhận một nỗi hân hoan, vui sướng, xen lẫn niềm tự hào sục sôi vì mình là công dân của nước Việt mến yêu. Điều ấy, tôi chưa từng trải qua khi ở bất cứ nơi nào khác của Tổ quốc này, dù là ở điểm cuối cùng của Việt Nam - Đất Mũi Cà Mau, hay khi đến “khúc ruột miền Trung” Huế.
Trên đèo Mã Pí Lèng nhìn xuống dòng sông Nho Quế
Hôm ấy, tôi đã có cơ hội trải nghiệm hoàng hôn đặc biệt trên chặng đường từ đỉnh đèo Mã Pí Lèng qua huyện Mèo Vạc rồi về lại trung tâm Đồng Văn. Chỉ có mình tôi “một mình một ngựa” đi qua những đoạn đường vắng lặng, nhìn đâu cũng chỉ thấy núi non hùng vĩ, lấm tấm đá đen, qua không biết bao nhiêu nương ngô và thỉnh thoảng mới thấy thấp thoáng một ngôi nhà trình tường án ngữ giữa lưng chừng núi.
“Con ngựa” và tôi chạy đua cùng ánh mặt trời, tôi nửa muốn ánh tà dương kéo dài để có thêm thời gian mà “nuốt” lấy từng khung cảnh, từng bóng núi, bóng cây hoang sơ tuyệt đẹp này, nửa muốn mau chóng rời khỏi những con đường khúc khuỷa không một bóng người càng nhanh càng tốt, trước khi trời tối.
"Vì đất nước mình còn lạ, cần chi đâu nước ngoài/ Đặt chân lên tất cả mọi miền là ước mơ ta ước hoài/ Chẳng cho mình là lãng tử, đã đi được mấy đâu..." ("Cho tôi lang thang" - Sáng tác: Ngọt, Đen).
Cảm ơn Hà Giang, cảm ơn Mã Pí Lèng đã cho tôi thực sự cảm nhận được tình yêu Tổ quốc, được trở về với lòng mến thương đất nước xinh đẹp hiền hòa này. Việt Nam còn rất nhiều nơi tuyệt vời chờ chúng ta ghé thăm và khám phá.
Nguyễn Thị Bình An