Trong chuyến điền dã mới đây, chúng tôi tình cờ được biết tại làng Thung (xã Ia Kly, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai) có đến 2 thác nước tuyệt đẹp là Jrai Glong (thác Cao) và Jrai Bui (thác Heo). Sở dĩ dân làng gọi như vậy là vì, ngày trước, khi núi rừng còn rậm rạp, một con heo rừng đã chọn chỗ này làm nơi ở. Cũng có người kể, thời xa xưa, đây từng là nơi loài động vật hoang dã ấy thường ghé lại tắm táp.
Cả Jrai Glong và Jrai Bui đều ẩn mình giữa những rẫy cà phê xanh ngát. Để tới được các dòng thác, du khách phải vượt qua một đoạn đường đất đỏ hơi dốc. Bù lại, người tham quan có thể thăm thú khu nhà mồ và bến nước khá đẹp của làng cạnh đường đi. Sau đó, du khách men theo lối mòn trên bờ ruộng, xuyên qua rẫy cà phê và một cây cầu khỉ nhỏ xinh, trước khi vạch những khóm dã quỳ ra để chui xuống vị trí thác nước.
Nằm trên dòng Ia Mơr vốn chảy từ khu vực xã Ia Băng về, điểm đầu của Jrai Bui sát với ranh giới của thôn 4 (xã Ia Tôr, huyện Chư Prông). Thác này chỉ cao độ vài ba mét nhưng dòng chảy khá mạnh. Khi đổ tràn lên đầu những hòn đá nhấp nhô, bọt nước tung trắng xóa khá đẹp. Một điểm nhấn khác ở Jrai Bui là nó sở hữu một vách đá cổ nhỏ, xinh xắn bên phía tay phải của dòng chảy, nhìn từ chân thác lên.
Người dân làng Thung gọi dòng thác này là Jrai Bui, tức thác Heo. Ảnh: Nguyễn Quang Tuệ
Cách Jrai Bui khoảng 300 m về phía hạ nguồn, Jrai Glong là niềm tự hào của dân làng Thung. Đúng như tên gọi, thác Cao buông từ trên xuống một dòng nước khoảng 5-6 m, tạo ra những âm thanh lớn, có thể nghe thấy từ xa. Cạnh Jrai Bui có một cây cổ thụ tỏa bóng mát và khá nhiều phiến đá phẳng có thể dùng làm bàn hoặc nơi ngồi chụp ảnh. Hoang sơ như vốn có, dòng thác này được dân làng rất yêu thích. Mùa nắng, thi thoảng trong những dịp nông nhàn hoặc lễ lạt, một số thanh niên Jrai chọn nơi này để tắm hoặc tổ chức liên hoan nhẹ trên những phiến đá, bụi cây. Nếu đến khám phá nơi này, đôi khi du khách sẽ thấy dưới chân thác một vài người đàn ông ngồi câu cá. Điểm chung của 2 dòng thác này là chúng được cây cối bao phủ và có nước chảy ầm ào quanh năm. Đó cũng là nguồn nước tưới chính đối với các rẫy cà phê của dân làng.
Đổ xuống từ độ cao 5-6 m, Jrai Glong (thác Cao) là niềm tự hào của làng Thung. Ảnh: Nguyễn Quang Tuệ
Gặp chúng tôi tại bến nước làng Thung, chị Rơmah Men nói: Khi còn trẻ, mình thường đến vui chơi ở 2 thác nước ấy. Nhà mình có rẫy cà phê gần Jrai Glong, những lúc đi làm, nghe tiếng thác kêu ầm ầm biết là nước nhiều thì thích lắm. Mùa khô, khi tiếng nước chảy giảm đi, ai cũng trông đợi nước về.
Ông Rahlan Jit-Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Ia Kly-cho hay: Hai thác này có từ bao giờ thì không rõ nhưng ai cũng thích. Dân làng từ bao đời nay vẫn thường ra đây tắm giặt, câu cá.
Trong phạm vi cộng đồng, 2 thác nước của làng Thung là những cảnh đẹp hiếm hoi còn sót lại. Mong rằng Jrai Glong và Jrai Bui sẽ còn mãi với thời gian như niềm tự hào của những người Jrai ở vùng đất này về các di sản thiên nhiên ban tặng.
Nguyễn Quang Tuệ