Những người cứu hộ linh trưởng ở Cát Tiên

Có nhiều chuyên gia nước ngoài đã tình nguyện đến đây cùng các đồng nghiệp Việt Nam đang ngày đêm chăm sóc linh trưởng với lòng yêu thiên nhiên vô bờ bến...

Chăm sóc vượn cũng như chăm sóc trẻ

Đón chúng tôi tại bến phà Vườn Quốc gia (VQG) Cát Tiên là Wendy (người Anh), chuyên gia cứu hộ linh trưởng tình nguyện của TTCHLT Monkey World - Ape đang làm công việc chăm sóc và nuôi dưỡng những con vượn đen má vàng (một loài thú quí hiếm thuộc nhóm IB) cho TTCHLT Cát Tiên.

Chiếc ca nô vừa cặp bến đảo Tiên, đã thoảng nghe tiếng vượn kêu. Cuốc bộ theo Wendy qua con đường bê tông dài hơn 500m, trước mắt chúng tôi hiện ra những chuồng thép đang nuôi dưỡng loài vượn đen má vàng và bao quanh là rừng bằng lăng, cây sung...

Dừng lại trước một con vượn đang hót réo rắt, Wendy âu yếm giới thiệu: "Đó là Lyly, 17 tuổi nhưng ngịch lắm!". Lyly được Kiểm lâm Đồng Nai tịch thu từ một điểm nuôi nhốt trái phép ở huyện Tân Phú. Khi mới đưa về Trung tâm Lyly rất yếu vì nó bị nuôi nhốt từ bé và có một khối u rất to trong người. Mỗi con vượn đều có 1 cái tên, con nào được bắt giữ ở đâu thì đặt tên ở đó như: Trị An, Trảng Bom, Củ Chi... Có những con được gọi ngay tên những người thường xuyên chăm sóc nó để tạo sự thân thiện.

Trước khi thả về rừng, Trung tâm sẽ đem nuôi chúng trong một chuồng lớn với khung cảnh gần giống tự nhiên để chúng tập làm quen, tìm bạn đời cho chúng để sau khi về rừng chúng có bạn và sinh sản phát triển nòi giống.

Làm việc tại Trung tâm còn có 5 nhân viên người Việt, bác sĩ Kenyon - người Đài Loan (Trung Quốc) và một chuyên gia người Anh nữa là Tiến sĩ Marina. Hơn 3 năm nay, bà Marina ở lại Đảo Tiên để nghiên cứu, trợ giúp và quản lý công việc linh trưởng ở đây. Còn bác sĩ Kenyon được Trung tâm Cứu hộ các loài động vật hoang dã đang nguy cấp Pingtung của Đài Loan (Trung Quốc) cử sang để giúp Trung tâm chẩn bệnh và điều trị cho vượn.

Trăn trở về tương lai của linh trưởng

Việt Nam là một trong những nước ở châu Á có số lượng linh trưởng phong phú với 25 loài và phân loài nhưng cũng là nước có số loài linh trưởng đang nguy cấp cao trong khu vực, chiếm 20% tổng số các loài thú linh trưởng có nguy cơ bị tiêu diệt hàng đầu trên thế giới. Trong đó, VQG Cát Tiên có 8 loài thú linh trưởng nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Việc thành lập TTCHLT Cát Tiên là nhằm đưa các loài linh trưởng quý hiếm đang bị nuôi nhốt hoặc bị săn bắt trái phép về chăm sóc, chữa bệnh, phục hồi chức năng tự nhiên của chúng và sau đó trả về tự nhiên. Về lâu về dài muốn cứu được linh trưởng khỏi nguy cơ bị tuyệt chủng thì phải giữ được rừng. Trong nhiều năm qua, việc săn bắt động vật hoang dã quý hiếm ở vùng đệm VQG Cát Tiên diễn ra thường xuyên với đối tượng chủ yếu là đồng bào dân tộc, cuộc sống quá nghèo nên họ thường đi săn bắt thú để làm thực phẩm hoặc bán lấy tiền mua thức ăn. "Chăm lo, cải thiện đời sống và giáo dục ý thức bảo vệ thiên nhiên cho đồng bào chính là biện pháp cấp thiết để bảo vệ linh trưởng nói riêng và các loài thú quý hiếm nói chung", anh Lê Văn Hiến, Giám đốc TTCHLT Cát Tiên khẳng định.

Chưa rời Cát Tiên chúng tôi nhận đã được một tin buồn, khi Trung tâm Cứu hộ linh trưởng được chuyển giao cho VQG Cát Tiên vào cuối năm 2009, sẽ có một tuyến du lịch cho khách tham quan linh trưởng để thu tiền. Theo Wendy, nếu để vượn tiếp xúc với nhiều người thì chúng sẽ bị "stress" về tâm lý hoặc quá thân quen với con người nên sau khi về rừng rất khó sống sót. Chưa lo cứu hộ mà VQG Cát Tiên đã lo làm kinh tế thì số phận những chú vượn này không biết rồi sẽ ra sao?!