Từ lâu, huyện Mai Châu đã có tên trong bản đồ du lịch Việt Nam bởi vẻ đẹp kỳ vĩ miền sơn cước, các bản làng thanh bình, giàu bản sắc của các dân tộc Thái, Mông, Mường... Để phát triển xứng tầm, Ban thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU, ngày 30/8/2016 về xây dựng huyện Mai Châu trở thành điểm du lịch quốc gia (ĐDLQG) vào năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh ban hành các quyết định phê duyệt quy hoạch, đề án xây dựng Mai Châu trở thành ĐDLQG. Đồng thời, Huyện ủy Mai Châu cũng ban hành nghị quyết, UBND huyện xây dựng đề án về phát triển du lịch.
Dự án đầu tư của Công ty CP du lịch Mai Châu và khám phá Việt Nam tại xã Nà Phòn (Mai Châu) mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, tạo sức hút với du khách.
Với mục tiêu khai thác tối đa lợi thế, phát huy hiệu quả tiềm năng du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH trên địa bàn, những năm qua, huyện tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với các hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch, ANTT, vệ sinh môi trường; quan tâm nâng cao chất lượng dịch vụ, công tác vệ sinh an toàn thực phẩm tại các cơ sở kinh doanh. Đặc biệt, công tác thu hút đầu tư và triển khai các dự án du lịch - thương mại trên địa bàn luôn được tỉnh và huyện chú trọng.
Theo đánh giá của Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Văn Lâm, sau khi UBND tỉnh có quyết định công bố quy hoạch ĐDLQG Mai Châu đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và thực hiện nghị quyết của Huyện ủy, đề án phát triển du lịch của UBND huyện, việc đầu tư vào du lịch và các hoạt động quản lý Nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện đã có khởi sắc, thu hút được nhiều dự án đầu tư so với giai đoạn trước.
Đến nay, trong huyện có gần 20 dự án du lịch, thương mại được UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư, với tổng vốn đăng ký đầu tư 178,142 tỷ đồng; vốn đầu tư đã, đang thực hiện 150,741 tỷ đồng, trong đó có nhiều dự án quy mô như: Công ty CP du lịch Thiên Minh (thị trấn Mai Châu) có vốn đầu tư thực hiện 39,311 tỷ đồng; Công ty TNHH du lịch và nghỉ dưỡng sinh thái Mai Châu (Mai Châu Ecolodge) vốn thực hiện 20 tỷ đồng; dự án Mai Châu Hideaway Resort, xã Sơn Thuỷ vốn 12 tỷ đồng... Ngoài ra còn có dự án khu du lịch (KDL) làng Bích Họa ở xóm Hải Sơn, xã Mai Hịch và các dự án đang nghiên cứu, khảo sát đầu tư như: dự án KDL sinh thái cộng đồng kết hợp thương mại du lịch bản Lác 3, xã Chiềng Châu, Nà Phòn; du lịch sinh thái văn hóa cộng đồng tại xã Sơn Thủy; khu nghỉ dưỡng cao cấp Tà A Sông, xóm Chà Đáy, xã Pà Cò; khu phát triển Thung A Láng tại xã Hang Kia…
Đi đôi với quảng bá, xúc tiến, thu hút đầu tư, tỉnh và huyện quan tâm bố trí nguồn lực sửa chữa, nâng cấp, cải tạo công trình hạ tầng giao thông phục vụ phát triển du lịch tại vùng lõi với các xã: Chiềng Châu, Nà Phòn, thị trấn Mai Châu. Qua đó xây dựng, nâng cấp 7 tuyến đường, chiều dài gần 5,5 km và 2 cây cầu để kết nối giao thông. Đồng thời, xây dựng công trình đường bê tông xóm Nà Thia, xã Nà Phòn; cải tạo, xây dựng tuyến đường từ tổ dân phố Vãng đến tổ dân phố Văn, thị trấn Mai Châu; lắp dựng các biển quảng bá du lịch tại ngã ba xã Tòng Đậu, bản Văn, bản Pom Coọng, bản Lác…; đầu tư xây dựng công trình trang trí vỉa hè và lắp đặt thiết bị thể thao ngoài trời tại thị trấn Mai Châu, từng bước tạo dựng cơ sở hạ tầng khang trang, đáp ứng sự hài lòng của du khách.
Tính đến hết năm 2020, huyện có 146 cơ sở lưu trú du lịch, trong đó có 12 khách sạn, 28 nhà nghỉ, 103 nhà nghỉ cộng đồng. Trên địa bàn có 7 điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn du khách. Hoạt động du lịch đã góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân và bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc. Trong đó phải kể đến các khu nghỉ dưỡng cao cấp: Avana Resort, Mai Chau Lodge, Mai Châu Ecolodge, Ba Khan Village Resort, Mai Chau Hideaway Resort... đã góp phần tạo nên những sản phẩm du lịch chất lượng tốt, thu hút đối tượng khách có mức chi trả cao, tăng doanh thu cho KDL. Từ những dấu ấn đạt được, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1520/QĐ-UBND, ngày 6/7/2020 công nhận KDL Mai Châu, huyện Mai Châu là KDL cấp tỉnh (theo Luật Du lịch năm 2017, không còn danh mục về ĐDLQG, mà chỉ có quy định về KDL quốc gia và KDL cấp tỉnh).
Kết quả đạt được rất đáng ghi nhận, tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay, do tác động của dịch Covid-19 nên hoạt động du lịch trên địa bàn huyện gặp nhiều khó khăn, lượng khách giảm mạnh, đặc biệt là khách quốc tế. Cùng với đó là một số hạn chế về cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch. Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Văn Lâm cho biết: Vấn đề nước thải sinh hoạt ở các vùng du lịch là trăn trở lớn của huyện. Hiện chưa xây dựng được hệ thống xử lý nước thải trước khi thải ra môi trường. Nguồn kinh phí để xây dựng nhà máy xử lý nước thải là vấn đề mà trong một vài năm tới huyện chưa thể thực hiện được. Do vậy, để du lịch phát triển tương xứng với tiềm năng, Mai Châu rất mong được tỉnh quan tâm bố trí nguồn kinh phí giúp huyện thực hiện. Ngoài ra, các xã nằm trong vùng lõi du lịch cũng như các xã được quy hoạch và đang phát triển du lịch cộng đồng, vấn đề hạ tầng giao thông cũng còn khó khăn. Từ thực tế này, huyện đã đưa vào kế hoạch và đề nghị tỉnh quan tâm để thời gian tới, hạ tầng giao thông được đảm bảo hơn. Huyện đang cố gắng thực hiện các lộ trình, nội dung để xây dựng Mai Châu trở thành điểm đến du lịch "Hấp dẫn - thân thiện - an toàn”./.
Bình Giang