Nhằm tìm kiếm và hỗ trợ các đơn vị đang cần triển khai thí điểm, trình diễn các sản phẩm, mô hình kinh doanh mới cho hệ thống năng lượng đô thị phân tán, tiên tiến tại Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh, Dự án An ninh Năng lượng Đô thị Việt Nam do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ đã phát động vòng 3 của Chương trình Thách thức đổi mới sáng tạo “Người kiến tạo năng lượng tương lai”.
Đây là một dự án được thực hiện trong 4 năm (2019 - 2023) do USAID tài trợ với kinh phí 14 triệu USD. Dự án sẽ góp phần giúp giải quyết nhu cầu năng lượng đang gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam và vấn đề ô nhiễm không khí ở các khu vực đô thị thông qua phối hợp với chính quyền các thành phố và tạo cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp.
Toàn cảnh buổi họp báo Dự án
Chương trình sẽ tài trợ cho hơn 20 dự án thí điểm, trình diễn sản phẩm, mô hình kinh doanh hoặc mô hình tài chính mới cho hệ thống năng lượng đô thị phân tán, tiên tiến. Thông qua Chương trình Thách thức Đổi mới Sáng tạo (ICF), các tổ chức tham gia sẽ có cơ hội nhận tài trợ lên đến 100.000 USD mỗi đề án để thí điểm/trình diễn giải pháp, tiến đến nhân rộng hoặc ứng dụng thương mại.
Sau vòng đầu tiên, có 5 dự án nhận được đầu tư, gồm: Hệ thống pin lưu trữ năng lượng, Hệ thống lưu trữ lạnh, Hệ thống điều khiển cụm máy nén khí thông minh, Bộ đo đếm điện sinh thái và ứng dụng điện thoại di động khuyến khích người dùng sử dụng năng lượng tiết kiệm. Dự án đang đánh giá và lựa chọn các dự án tiềm năng cho Vòng 2 và đang kêu gọi các dự án tham gia nộp đề án Vòng 3. Để đảm bảo chọn được các dự án chất lượng, thời gian hoàn vốn tối đa 7 năm, sẽ có bên thứ 3 thẩm định độc lập.
Các tổ chức đăng ký hoạt động tại Việt Nam (ưu tiên tại Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh), các tổ chức do phụ nữ lãnh đạo có ý tưởng đột phá thuộc các lĩnh vực sau đây được khuyến khích đăng ký: Giao thông vận tải, Hiệu quả sử dụng điện tại các tòa nhà, phát điện, Cung cấp và quản lý điện, hiệu quả sử dụng nước. Dự án cũng đang thúc đẩy tạo cơ hội cho startup có sáng kiến áp dụng công nghệ vào giải quyết các vấn đề liên quan theo các tiêu chí Dự án đưa ra.
Trong khi đó, Việt Nam đang trải qua giai đoạn tăng trưởng mạnh về nhu cầu năng lượng nhằm phục vụ cho quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa với tốc độ gia tăng gần 10% mỗi năm. Các đô thị lớn cũng phải đối diện với tình trạng thiếu hụt năng lượng, việc sử dụng các nguồn tài nguyên năng lượng chưa hiệu quả và đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường, nhất là môi trường không khí. Đây cũng là thách thức lớn cần giải quyết để đạt được mục tiêu đầy tham vọng đạt mức phát thải ròng bằng không vào năm 2050 mà Việt Nam vừa công bố tại Hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP26 diễn ra tại Glasgow tháng 11/2021.
Thực tế hiện nay khoảng 80 - 90% các công trình thương mại và nhà ở cao tầng tại Việt Nam không tích hợp tính hiệu quả sử dụng năng lượng vào khâu thiết kế cơ bản và vận hành công trình. Đây là một sự lãng phí lớn, gây ra áp lực cao với hệ thống cung cấp năng lượng. Vấn đề này càng nghiêm trọng hơn khi tình trạng ùn tắc giao thông vẫn còn là một bài toán nan giải, gây ô nhiễm không khí gia tăng. Đa số phương tiện đều sử dụng xăng, dầu, thải ra môi trường một lượng lớn khí độc hại.
Vì vậy, để đảm bảo một tương lai bền vững cho các đô thị Việt Nam, việc phát triển các giải pháp năng lượng đô thị “xanh” là rất quan trọng. Năng lượng tái tạo và các biện pháp sử dụng năng lượng tiệt kiệm hiệu quả nếu được áp dụng rộng rãi sẽ có tiềm năng mang lại lợi ích kinh tế cũng như môi trường trong lành và chất lượng cuộc sống được cải thiện cho người dân thành phố.
Phương Tâm