Ngày Đa dạng sinh học năm 2022: Xây dựng một tương lai chung cho tất cả sự sống

Nỗ lực bảo tồn và gìn giữ giống nòi

Việt Nam là một trong những quốc gia có đa dạng sinh học cao, đặc biệt là đa dạng về loài. Theo báo cáo quốc gia lần thứ 6 đối với Công ước đa dạng sinh học (2019), Việt Nam có khoảng 51.400 loài sinh vật được xác định, bao gồm: khoảng 7.500 chủng vi sinh vật; khoảng 20.000 loài thực vật trên cạn và dưới nước; khoảng 10.900 loài động vật trên cạn; khoảng 2.000 loài động vật không xương sống và cá nước ngọt; và hơn 11.000 loài sinh vật biển khác. Hàng năm, nhiều loài mới tiếp tục được phát hiện, nối dài danh lục các loài hiện có ở Việt Nam.

Để bảo vệ Đa dạng sinh học, chúng ta đã xây dựng và tích cực thực hiện Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học. Nhiều hoạt động bảo tồn loài tại chỗ được chính phủ phê duyệt như: Đề án tổng thể bảo tồn voi ở Việt Nam (2013 - 2020); Chương trình quốc gia bảo vệ hổ (2014 - 2022); Kế hoạch hành động khẩn cấp bảo tồn các loài linh trưởng của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến 2030; Chương trình bảo tồn các loài rùa nguy cấp của Việt Nam đến 2025, tầm nhìn đến 2030… Nhiều địa phương cũng đã chủ động xây dựng các chương trình/kế hoạch bảo tồn loài trên địa bàn  như Thừa Thiên - Huế, Quảng Trị, Kon Tum, Quảng Nam, Thanh Hóa…

Hệ thống các khu bảo tồn thiên nhiên và khu vực danh hiệu quốc tế được củng cố và mở rộng, nâng tổng số khu bảo tồn lên 176 khu với tổng diện tích 2.512.530,78 ha; 3 hành lang đa dạng sinh học kết nối các khu bảo tồn tại các tỉnh Quảng Nam, Thừa Thiên - Huế và Quảng Trị đã được thành lập với tổng diện tích 521.878,28 ha. Các hệ sinh thái tự nhiên bị suy thoái đã được chú trọng phục hồi.

Việc bảo vệ các loài hoang dã và giống vật nuôi, cây trồng nguy cấp, quý, hiếm cũng đạt được một số kết quả tích cực: nhiều quần thể loài quý, hiếm đã được phát hiện trong tự nhiên; phục hồi và phát triển các loài đang bị đe dọa tuyệt chủng; một số loài có giá trị kinh tế đã được nghiên cứu, gây nuôi phát triển thành sản phẩm thương mại như sâm ngọc linh, cá anh vũ, cá hô…

Số lượng nguồn gen được thu thập, lưu giữ, đánh giá tính trạng di truyền, bảo tồn và phát triển thành sản phẩm thương mại tăng 3,12 lần so với thời kỳ đầu; cơ chế tiếp cận nguồn gen và chia sẻ lợi ích đã được thiết lập phù hợp với Nghị định thư Nagoya về tiếp cận nguồn gen và chia sẻ lợi ích tạo hành lang pháp lý cho việc bảo vệ chủ quyền quốc gia đối với các nguồn gen trên lãnh thổ Việt Nam.

Tuy nhiên, công tác bảo tồn đa dạng sinh học hiện nay vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức, cần có tầm nhìn và bước đi chiến lược phù hợp. Việt Nam phải tập trung giải quyết các vấn đề liên quan tới lợi ích từ đa dạng sinh học, dịch vụ hệ sinh thái làm thế nào để được chia sẻ công bằng và hợp lý có sự tham gia của cộng đồng; Cơ chế nào để thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng, để công tác quản lý bảo tồn và phát triển đa dạng sinh học dựa vào cộng đồng…

22 hành động vì đa dạng sinh học

Để lan tỏa chủ đề của Ngày Đa dạng sinh học năm 2022 "Xây dựng một tương lai chung cho tất cả sự sống", Ban thư ký Công ước đa dạng sinh học đã đưa ra danh sách 22 hành động mà chúng ta cần làm ngay bây giờ: Chúng ta hãy cùng hành động để hướng đến tương lai, làm thay đổi thế giới thông qua việc dọn dẹp một khu vực xung quanh bạn; Tham gia các dự án khôi phục hệ sinh thái; Tôn trọng các loài động vật khi tham quan; Giúp đỡ các loài động vật; Ngăn ngừa sự lây lan của các bệnh zoonotic từ động vật; Tham gia các dự án trồng cây xanh; Tiêu dùng có trách nhiệm, hạn chế tối đa phát sinh chất thải sinh hoạt, tích cực sử dụng vật dụng tái chế; Tiết kiệm năng lượng, tắt đèn và các thiết bị điện khi không sử dụng đến; Chia sẻ, quyên góp cho các tổ chức từ thiện những vật dụng không sử dụng đến; Mua bán, sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Đồng thời, kêu gọi không hút thuốc lá; Kêu gọi các nhà máy, cơ sở sản xuất không xả chất thải hoá học ra môi trường; Xây dựng không gian sống xanh; Thay đổi một thói quen tiêu cực đối thói quen sử dụng nhựa dùng một lần; Yêu cầu doanh nghiệp tìm nguồn có trách nhiệm; Giảm thiểu chất thải; Tìm hiểu về an toàn sinh học; Hỗ trợ, ửng hộ các công ty sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường; Hỗ trợ các tổ chức môi trường hoạt động; Nâng cao nhận thức về đa dạng sinh học; Kêu gọi mọi người cùng hành động; Kỷ niệm Ngày Đa dạng sinh học.

Hương Đỗ