Lễ phát động Quốc gia hưởng ứng Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học, Ngày Môi trường thế giới và Tháng hành động vì môi trường năm 2022

Tới dự Lễ phát động có ông Trần Hồng Hà, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ TNMT; bà Caitlin Wiesen, Quyền Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam, Trưởng đại diện thường trú UNDP Việt Nam; ông Văn Ngọc Thịnh, Giám đốc Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF Việt Nam) cùng với các vị đại biểu đại diện cho các Bộ, ban ngành ở Trung ương, đại diện các địa phương trong cả nước. Về phía tỉnh Quảng Ninh có ông Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; ông Nguyễn Tường Văn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; ông Phạm Văn Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện các Sở, Ban, ngành và đông đảo quần chúng nhân dân tỉnh Quảng Ninh, huyện Tiên Yên cùng các phóng viên báo chí Trung ương và địa phương đã tới dự.

Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà phát biểu khai mạc Lễ phát động

Phát biểu khai mạc Lễ phát động, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà nhấn mạnh “Chỉ một Trái đất” với phương châm trọng tâm “sống bền vững hài hòa với thiên nhiên” tiếp tục được lựa chọn là chủ đề của Ngày Môi trường thế giới năm 2022. Thông điệp này cùng với chủ đề “Xây dựng một tương lai chung cho mọi sự sống” của Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học đã phát đi mệnh lệnh khẩn cấp để các quốc gia phải quyết tâm hành động và mỗi người chúng ta không được quên rằng chỉ có duy nhất một “Ngôi nhà tự nhiên” chung cho muôn loài trong cả vũ trụ với hàng tỷ ngân hà và hàng tỷ hành tinh. Do vậy, con người cần thay đổi ngay thái độ và hành vi ứng xử với thiên nhiên, điều chỉnh cách thức khai thác, sử dụng tài nguyên theo hướng bền vững, chú trọng các giải pháp dựa vào thiên nhiên để giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, sức khỏe, an ninh lương thực, sinh kế cho người dân.

Các chủ trương, cam kết chính trị được thể chế hóa

Việt Nam là một trong 12 trung tâm đa dạng sinh học, một trong 16 quốc gia sở hữu sự đa dạng sinh học cao nhất trên toàn cầu với các nguồn gen quý, hiếm. Tuy nhiên, Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng suy thoái về đa dạng sinh học cùng với những thách thức to lớn khác như đại dịch Covid, ô nhiễm môi trường và nguồn nước, suy thoái đất đai, rác thải nhựa đại dương và những ảnh hưởng cực đoan của biến đổi khí hậu. Trước thực trạng đó đòi hỏi con người cần phải nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, bảo đảm hài hòa mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

Với quyết tâm cao trong hành động, Việt Nam đang đẩy mạnh tái cấu trúc nền kinh tế gắn với phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn nhằm sử dụng hiệu quả và bảo tồn các nguồn tài nguyên, bảo vệ môi trường sống. Tuyên bố mạnh mẽ về đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 thể hiện quyết tâm và cam kết chính trị của Việt Nam, khẳng định vị thế, trách nhiệm trong việc giải quyết những thách thức nghiêm trọng của toàn cầu về khí hậu, môi trường, suy giảm của các hệ sinh thái, hướng đến mục tiêu một hành tinh khỏe mạnh. Đồng thời, tận dụng các cơ hội của xu thế thời đại trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước theo con đường “xanh”, hiện thực hóa mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.

Trong thời gian qua, các chủ trương, cam kết chính trị đã và đang tiếp tục được thể chế hóa. Đặc biệt, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã chính thức được thực hiện từ ngày 1/1/2022 với nhiều chính sách, giải pháp đột phá, đánh dấu giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ trong công tác bảo vệ môi trường, hướng tới mục tiêu cao nhất cải thiện chất lượng môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân, cân bằng sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển kinh tế bền vững, trong đó, doanh nghiệp và người dân sẽ đóng vai trò trung tâm.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Tường Văn phát biểu hưởng ứng Lễ phát động

Hưởng ứng tích cực những hoạt động ý nghĩa, thiết thực do Bộ TN&MT phát động, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Tường Văn cho biết, với nhận thức sâu sắc bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học là điều kiện, nền tảng, yếu tố tiên quyết thúc đẩy phát triển bền vững, thời gian qua, trong công tác bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học của tỉnh Quảng Ninh đã đạt được nhiều kết quả tích cực như: Các chỉ tiêu về bảo vệ môi trường tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2015-2020 đều hoàn thành và vượt mục tiêu. Quảng Ninh luôn kiên trì thực hiện mục tiêu từ nâu sang xanh, mục tiêu phát triển kinh tế nhanh, bền vững được đặt vị trí quan trọng trong các chiến lược quy hoạch, kế hoạch phát triển, cơ chế chính sách, nghiên cứu khoa học và dành nguồn lực lớn cho công tác bảo vệ môi trường. Đến nay, trên địa bàn tỉnh không còn điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, không còn điểm ô nhiễm tồn lưu hóa chất bảo vệ thực vật, chất lượng môi trường sống nhiều nơi được duy trì, bảo vệ ở mức tốt. Tỉnh đã thực hiện chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu môi trường, đa dạng sinh học, đồng thời triển khai một số mô hình phát triển kinh tế tuần hoàn (tái sử dụng đất đá thải mỏ, tro xỉ thải làm vật liệu san lấp mặt bằng, đồng xử lý chất thải công nghiệp, sinh hoạt trong lò nung xi măng...). Bên cạnh đó, tỉnh đã đầu tư hiện đại hóa hệ thống 148 trạm quan trắc môi trường tự động kết nối từ huyện đến tỉnh và Bộ TN&MT, tăng cường kiểm soát, cải tạo, phục hồi môi trường; phong trào Giảm thiểu rác thải nhựa đã nhận được sự đồng tình và hưởng ứng tích cực của người dân, doanh nghiệp; tỷ lệ che phủ rừng tăng lên 55,5%, nghiên cứu, củng cố hồ sơ đa dạng sinh học và các giá trị để tiếp tục thành lập 4 khu bảo tồn thiên nhiên là Đồng Rui - Tiên Yên, vịnh Hạ Long, Cô Tô - Đảo Trần, Quảng Năm Châu là mảng xanh trong công tác bảo vệ môi trường tỉnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, tồn tại, hạn chế như: Môi trường sống, các hệ sinh thái vẫn đang chịu sức ép nặng nề do biến đổi khí hậu, tốc độ gia tăng dân số, đô thị hóa; mâu thuẫn trong việc phát triển kinh tế - xã hội trên cùng địa bàn, không gian của Tỉnh vừa phát triển công nghiệp khai khoáng, xi măng, nhiệt điện, đồng thời với phát triển du lịch đã đặt ra thách thức, xung đột cần có giải pháp căn cơ, tổng thể để giải quyết. Để chung tay bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, nâng cao chất lượng môi trường sống, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục quan tâm thực hiện hiệu quả các biện pháp để cải thiện, bảo vệ môi trường; sử dụng hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên thiên nhiên; phát triển kinh tế theo hướng thân thiện với môi trường; nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với việc khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững của tỉnh, của đất nước và nâng cao cuộc sống của người dân. 

Các tổ chức quốc tế đồng hành với Việt Nam trong công tác BVMT

Bà Caitlin Wiesen, Quyền Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam, Trưởng đại diện thường trú UNDP Việt Nam phát biểu tại Lễ phát động

Phát biểu tại Lễ Phát động bà Caitlin Wiesen, Quyền Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam, Trưởng đại diện thường trú UNDP Việt Nam đã đánh giá cao Chính phủ Việt Nam đã có những hành động quyết liệt kể từ sau Hội nghị COP 26, trong đó có việc thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về thực hiện các cam kết khí hậu của Việt Nam. Bà cho biết, Dự thảo Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu của Việt Nam vừa được công bố gần đây là một trong những công cụ chính sách quan trọng để thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050 và tăng cường tính chống chịu, khả năng phục hồi cho cộng đồng. Liên hợp quốc sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam rà soát lại Đóng góp do quốc gia tự quyết định và báo cáo kỹ thuật của Kế hoạch Thích ứng Quốc gia trước hội nghị COP27 vào tháng 11/2022. Bên cạnh đó, Liên hợp quốc sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam trong quản lý tài nguyên thiên nhiên và bảo tồn đa dạng sinh học để bảo vệ các hệ sinh thái như rừng, đất ngập nước và các rạn san hô…

Đồng quan điểm với Liên hợp quốc, Giám đốc WWF tại Việt Nam Văn Ngọc Thịnh đã đánh giá cao và ghi nhận những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam đã có những cam kết quan trọng để tạo nền tảng cho sự thay đổi trong thập kỷ vàng của đa dạng sinh học 2020-2030, hướng tới mục tiêu ngừng mất đa dạng sinh học vào năm 2030 và hoàn toàn hồi phục thiên nhiên vào năm 2050. Đó là các cam kết về môi trường, biến đổi khí hậu; Hiệp ước nhựa toàn cầu; Chương trình trồng 1 tỷ cây xanh; Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về bảo vệ các loài chim hoang dã, chim di cư tại Việt Nam... WWF cũng hy vọng rằng các kế hoạch hành động sẽ sớm được đưa ra với quy mô đủ lớn, đi kèm với quy chế đánh giá tác động dựa trên sự huy động toàn xã hội. WWF mong muốn các doang nghiệp, các cá nhân hãy cùng chung tay thể hiện trách nhiệm doanh nghiệp và trách nhiệm công dân để bảo vệ và bảo tồn nguồn không khí sạch, nguồn nước, nguồn đất và các nguồn tài nguyên thiên nhiên cần thiết cho sự sống, sinh kế, sự thịnh vượng của con người và thiên nhiên. Trong thời gian tới, WWF tiếp tục đồng hành với Chính phủ Việt Nam, trong đó có Bộ TN&MT, với các doanh nghiệp, các tổ chức, cơ quan và người dân Việt Nam trong tiến trình quan trọng này nhằm hướng tới một tương lai mà ở đó con người sống hòa hợp với thiên nhiên.

Giám đốc WWF tại Việt Nam Văn Ngọc Thịnh đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong công tác BVMT

Cần chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy về lối sống bền vững hài hòa với thiên nhiên

Để chuyển hóa được những thách thức và cơ hội, nhân dịp này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đề nghị các Bộ, ngành, địa phương:

Trước hết, cần có sự chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy và nhận thức về lối sống bền vững hài hòa với thiên nhiên; xây dựng đạo đức, văn hóa, văn minh sinh thái trong ứng xử với tự nhiên; xây dựng bộ tiêu chí văn hóa, lối sống xanh trong toàn xã hội.

Hai là, tập trung chuyển đổi thành công cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh”, từ khai thác thâm dụng tài nguyên thiên nhiên sang kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, các-bon thấp; đầu tư cho vốn tự nhiên.

Ba là, có kế hoạch cụ thể từ các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp để triển khai có hiệu quả cam kết của Chính phủ tại COP 26 về chuyển đổi năng lượng từ than sang năng lượng sạch, tái tạo; giảm phát thải khí nhà kính, trong đó có khí mê-tan; sử dụng bền vững tài nguyên đất và nước.

Các tổ chức xã hội và cán bộ, công nhân viên huyện Tiên Yên tham dự Lễ phát động

Bốn là, thực hiện hiệu quả các mục tiêu về Thập kỷ phục hồi hệ sinh thái tự nhiên và hướng tới COP15 các bên tham gia Công ước Đa dạng sinh học; thúc đẩy mạnh mẽ phong trào toàn dân tham gia thực hiện có kết quả Chương trình trồng 1 tỷ cây xanh; bảo vệ rừng, phục hồi, trồng mới rừng ngập mặn; nâng cao tỷ lệ bảo tồn gắn với phát triển kinh tế sinh thái, sinh kế bền vững của người dân.

Năm là, tập trung giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trường tại các lưu vực sông chính, các khu, cụm công nghiệp, làng nghề; thúc đẩy phân loại, thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn; ứng dụng công nghệ tiên tiến trong tái chế, xử lý chất thải rắn, giảm dần việc chôn lấp trực tiếp chất thải; khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm, suy thoái tài nguyên đất; Tăng cường các hoạt động phòng chống các loại tội phạm về môi trường, săn bắn và buôn bán động vật hoang dã.

Sáu là, tăng cường sự hợp tác, đoàn kết toàn dân, phát huy vai trò hợp tác quốc tế trong giải quyết những vấn đề môi trường, khí hậu toàn cầu.

Nam Việt