Phát triển đô thị xanh, thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành phát biểu đề dẫn

Phát biểu đề dẫn tại Phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành nhấn mạnh, sau hơn 35 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, cùng với những thành tựu chung về kinh tế - xã hội, hệ thống đô thị Việt Nam đã có bước phát triển mạnh, vượt bậc cả về số lượng và chất lượng. Hiện nay, Việt Nam đã có 869 đô thị các loại, phân bố tương đối đồng đều trong cả nước. Tỷ lệ đô thị hóa xác định theo địa bàn có chức năng đô thị đã tăng từ 30,5% năm 2010 lên 40,5% vào năm 2021. Quá trình phát triển đô thị đã hòa nhịp cùng quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, Đảng, Nhà nước ta đã dành nhiều sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác quy hoạch, xây dựng, phát triển đô thị theo hướng văn minh, hiện đại. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TW về “Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” với 5 nhóm quan điểm và 6 nhiệm vụ giải pháp chủ yếu. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, đô thị hóa và phát triển đô thị của đất nước ta vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, hạn chế và nảy sinh nhiều thách thức trong quá trình phát triển. Công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, phát triển đô thị còn nhiều bất cập. Tỷ lệ đô thị còn thấp, phát triển chủ yếu theo chiều rộng. Các mô hình đô thị phát triển bền vững, văn minh, hiện đại còn chưa nhiều. Chất lượng đô thị còn chưa đáp ứng được yêu cầu cả về hạ tầng và năng lực quản lý…

Qua đó, Phó Thủ tướng gợi mở một số vấn đề thảo luận tại Hội thảo: Một là, cần tiếp tục  đổi mới tư duy trong công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch, công tác phát triển đô thị và quản lý đô thị. Hai là, chỉnh trang đô thị hiện hữu và phát triển các đô thị mới. Ba là, phát triển đô thị gắn với quản lý, phát triển thị trường bất động sản, phải đảm bảo ổn định và bền vững. Bốn là, cần có các giải pháp căn cơ giải quyết tốt vấn đề ùn tắc giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường, tích cực thúc đẩy quá trình chuyển đổi mô hình phát triển đô thị theo hướng tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải. Năm là, quan tâm ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số lượng quy hoạch, quản lý phát triển đô thị, triển khai các dịch vụ trên nền tảng đô thị thông minh, xây dựng các trung tâm giám sát điều hành đô thị; gắn phát triển dịch vụ đô thị thông minh với hệ thống chính quyền số, xã hội số.

Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh phát biểu chỉ đạo tại Phiên họp

Các đại biểu tham dự Phiên họp đã tập trung đi sâu phân tích và làm rõ định hướng chiến lược đô thị hóa, phát triển đô thị và phát triển kinh tế đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; các báo cáo chính xoay quanh các vấn đề về hoàn thiện thể chế chính sách và hành động thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW về “Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; kinh nghiệm quốc tế về nâng cao năng lực quản trị đô thị; phát triển đô thị xanh, thông minh, bền vững và thích ứng tại Việt Nam; kinh nghiệm xây dựng và phát triển mô hình khu công nghiệp - đô thị - dịch vụ… Trong khuôn khổ phiên Toàn thể còn diễn ra Tọa đàm bàn tròn cấp cao với sự tham gia chia sẻ và tham luận của các đại diện lãnh đạo, chuyên gia các tổ chức quốc tế, lãnh đạo ban, bộ, ngành liên quan và đại diện các doanh nghiệp đi đầu trong xây dựng và phát triển bền vững đô thị thông minh, tập trung vào một số vấn đề: Tháo gỡ các rào cản, vướng mắc để đẩy nhanh tốc độ và nâng cao chất lượng đô thị hoá, phát triển đô thị bền vững theo mạng lưới, hình thành một số đô thị, chuỗi đô thị động lực thông minh kết nối với khu vực và thế giới; khuyến khích phát triển các mô hình đô thị mới theo hướng xanh, thông minh, bền vững; hoàn thiện cơ chế, chính sách gắn kết quá trình chuyển đổi số với xây dựng đô thị thông minh, xây dựng chính quyền số; đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế đô thị theo hướng tăng trưởng xanh, nâng cao tỷ trọng kinh tế số tại các đô thị, hiện đại hóa các dịch vụ đô thị, phát triển thị trường bất động sản…

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị phát biểu 

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng, trước mắt, các chính quyền đô thị cần nghiên cứu, quán triệt những điểm mới trong Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 để có chương trình, kế hoạch và các giải pháp đồng bộ triển khai thực hiện. Bộ Xây dựng sẽ sớm hoàn thành Đề án Đổi mới phương pháp luận về quy hoạch và quản lý phát triển đô thị trong thời gian tới để đề xuất các cấp có thẩm quyền các giải pháp cụ thể khắc phục các tồn tại, hạn chế nêu trên. Với quan điểm đô thị hóa là tất yếu, là động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng, Nghị quyết 06-NQ/TW chỉ ra yêu cầu hoàn thiện thể chế tạo thuận lợi cho quá trình đô thị hóa, phát triển đô thị là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, cần ưu tiên của Chính phủ, các địa phương trong giai đoạn hiện nay.

Là đơn vị chủ quản phụ trách lĩnh vực quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị, trong giai đoạn tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung vào các nhiệu vụ cụ thể như sau: Tập trung hình thành Khung pháp luật, thể chế đồng bộ để tạo điều kiện cho quá trình đô thị hóa. Trọng tâm là xây dựng Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Quản lý phát triển đô thị, tạo nền tảng và tính thống nhất, đồng bộ trong quản lý phát triển đô thị; Xây dựng hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ số về đô thị hóa và phát triển đô thị theo các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, an ninh, an sinh, an toàn đô thị, phát triển đô thị bền vững, phù hợp đặc thù vùng miền, văn hóa, phát triển đô thị xanh, thông minh, thíc ứng với biến đổi khí hậu, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải… xây dựng tiêu chuẩn của đơn vị hành chính đô thị, sửa đổi quy định phân loại đô thị. Cùng với đó, hoàn thiện pháp luật để thúc đẩy xử lý các vấn đề liên ngành, liên vùng như kết cấu hạ tầng liên vùng, công tác quy hoạch, sử dụng đất theo các không gian kinh tế…; Hình thành các chính sách khả thi và hiệu quả hơn để đảm bảo nguồn lực cho các mục tiêu an sinh xã hội, nhà ở xã hội, cải tạo, tái thiết đô thị và cải tạo chỉnh trang đô thị.

Toàn cảnh Phiên họp

Kết luận Phiên họp, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh khẳng định, việc đổi mới tư duy, thống nhất nhận thức về đô thị hóa và phát triển đô thị bền vững là nội dung quan trọng, yêu cầu cao nhất để đảm bảo quá trình phát triển đô thị trong thời gian tới. Trong đó phải xác định, đô thị hóa là tất yếu khách quan, là động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững; gắn liền với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nông thôn mới; cần nắm bắt được quy luật, nhận thức đúng, đầy đủ về đặc thù của đô thị để chủ động, sáng tạo các giải pháp phát triển của địa phương. Theo ông, một trong những khâu đột phá quan trọng nhất để xây dựng, phát triển đô thị bền vững là đổi mới toàn diện về phương pháp, quy trình, nội dung và sản phẩm quy hoạch đô thị. Quy hoạch đô thị phải có cách tiếp cận đa ngành, bao trùm với tầm nhìn dài hạn, toàn diện, có tính chiến lược, tôn trọng quy luật thị trường và nguyên tắc phát triển bền vững, với triết lý lấy con người, chất lượng cuộc sống làm trung tâm, văn hóa, văn minh đô thị làm nền tảng. Bên cạnh đó, cần đẩy nhanh hoàn thiện đồng bộ thể chế, chính sách tạo thuận lợi cho quá trình đô thị hóa; trong đó, trọng tâm là xây dựng luật để quản lý phát triển đô thị bền vững.

Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đề nghị, mỗi địa phương căn cứ vào lợi thế, định hướng phát triển để xác định các nhiệm vụ và giải pháp cụ thể. Theo đó, các đô thị đặc biệt, các đô thị lớn cần chú trọng phát triển kinh tế dịch vụ, các ngành công nghiệp chế tạo tiên tiến và có tính chiến lược, phát triển kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế ban đêm... Các đô thị nhỏ cần tập trung phát triển kinh tế gắn với chuỗi giá trị kinh tế nông nghiệp, nông thôn và phát triển dịch vụ xã hội...

Gia Linh