Từ lũ lụt kinh hoàng ở Pakistan, đến cháy rừng ở Siberia... ảnh hưởng của tình trạng khẩn cấp về khí hậu đang tác động mạnh mẽ trên toàn thế giới, Liên Hợp Quốc hiện đang kêu gọi đầu tư nhiều hơn, để giúp các quốc gia thích nghi với môi trường ngày càng bất ổn.
Hệ thống cảnh báo sớm
Nghiên cứu cho thấy cảnh báo 24 giờ về một đợt nắng nóng hoặc bão sắp tới có thể giảm 30% thiệt hại sau đó . Hệ thống cảnh báo sớm cung cấp dự báo khí hậu là một trong những biện pháp thích ứng hiệu quả về chi phí nhất, mang lại tổng lợi ích khoảng 9 đô la cho mỗi đô la đầu tư.
Chẳng hạn ở Bangladesh, khi biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng, số người chết vì lốc xoáy đã giảm 100 lần trong vòng 40 năm qua, chủ yếu là do các cảnh báo sớm được cải thiện. Đầu năm nay, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) đã giao nhiệm vụ cho Tổ chức Khí tượng Thế giới lãnh đạo việc phát triển một kế hoạch hành động để đảm bảo mọi người trên thế giới đều được cảnh báo sớm trong vòng 5 năm tới. Kế hoạch sẽ được trình bày tại Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của LHQ (COP 27) vào tháng tới.
Phục hồi hệ sinh thái
Thập kỷ của LHQ về khôi phục hệ sinh thái do Chương trình Môi trường LHQ (UNEP) và các đối tác phát động vào năm 2021 đã tạo ra một phong trào toàn cầu nhằm khôi phục các hệ sinh thái trên thế giới. Nỗ lực khôi phục toàn cầu này sẽ không chỉ hấp thụ carbon mà còn tăng cường 'các dịch vụ hệ sinh thái' để bảo vệ thế giới khỏi những tác động tàn phá nhất của nó.
Tại các thành phố, việc khôi phục các khu rừng đô thị làm mát không khí và giảm các đợt nắng nóng. Vào ngày nắng bình thường, một cây duy nhất cho hiệu quả làm mát tương đương với hai máy điều hòa nhiệt độ trong nước chạy trong 24 giờ .
Trên các bờ biển, rừng ngập mặn cung cấp các biện pháp phòng thủ tự nhiên của biển khỏi nước dâng do bão bằng cách làm giảm độ cao và sức mạnh của sóng biển. Hơn nữa, việc bảo vệ rừng ngập mặn trên mỗi km ít tốn kém hơn 1.000 lần so với việc xây dựng tường chắn sóng.
Liên Hợp Quốc nhấn mạnh tới 5 nhóm giải pháp có thể giúp các quốc gia chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu
Cơ sở hạ tầng thích ứng với khí hậu
Cơ sở hạ tầng thích ứng với khí hậu đề cập đến các tài sản và hệ thống như đường xá, cầu cống và đường dây điện có thể chịu được các cú sốc do tác động khí hậu khắc nghiệt. Cơ sở hạ tầng chịu trách nhiệm cho 88% chi phí dự báo cho việc thích ứng với biến đổi khí hậu.
Một báo cáo của Ngân hàng Thế giới cho thấy các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng thích ứng với khí hậu ở các nước có thu nhập thấp và trung bình có thể tạo ra tổng lợi ích khoảng 4,2 nghìn tỷ đô la. Các công cụ để khuyến khích đầu tư vào cơ sở hạ tầng thích ứng với khí hậu bao gồm các tiêu chuẩn quy định như quy tắc xây dựng, khuôn khổ quy hoạch không gian như bản đồ dễ bị tổn thương và động lực truyền thông mạnh mẽ để đảm bảo khu vực tư nhân nhận thức được các rủi ro, dự báo và bất ổn về khí hậu.
Nguồn cung cấp nước và an ninh
Đầu tư vào hệ thống tưới tiêu hiệu quả hơn sẽ rất quan trọng, vì nông nghiệp chiếm 70% tổng lượng nước ngọt rút toàn cầu. Tại các trung tâm đô thị, khoảng 100-120 tỷ mét khối nước có thể được tiết kiệm trên toàn cầu vào năm 2030 bằng cách giảm rò rỉ.
Các chính phủ đang được khuyến khích phát triển các kế hoạch quản lý nước tổng thể, được gọi là Quản lý tài nguyên nước tổng hợp, có tính đến toàn bộ chu trình của nước: từ nguồn đến phân phối, xử lý, tái sử dụng và trả lại môi trường. Với sự hỗ trợ của UNEP, chính phủ đã bắt đầu xây dựng một hệ thống thu gom nước mưa bao gồm máng xối trên mái nhà và một loạt các bể lớn để chứa nước. Bệnh tật sớm bắt đầu giảm, và các em đã trở lại trường học.
Lập kế hoạch dài hạn
Các giải pháp thích ứng với khí hậu sẽ hiệu quả hơn nếu được lồng ghép vào các chiến lược và chính sách dài hạn. Các Kế hoạch Thích ứng Quốc gia là một cơ chế quản trị quan trọng để các quốc gia lập kế hoạch cho tương lai và ưu tiên chiến lược cho các nhu cầu thích ứng. Một phần quan trọng của các kế hoạch này là xem xét các kịch bản khí hậu trong nhiều thập kỷ tới trong tương lai và kết hợp các kịch bản này với đánh giá tính dễ bị tổn thương cho các lĩnh vực khác nhau.
Khoảng 70 quốc gia đã xây dựng Kế hoạch thích ứng quốc gia, những con số này đang tăng lên nhanh chóng. UNEP hiện đang hỗ trợ 20 Quốc gia thành viên xây dựng kế hoạch của họ, kế hoạch này cũng có thể được sử dụng để cải thiện các yếu tố thích ứng trong các Đóng góp do Quốc gia xác định - một phần trọng tâm của Thỏa thuận Paris.
Lê Mai