Từ ngày 11 đến 13-3, tỉnh Thanh Hóa sẽ tổ chức Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và Lễ hội đền Bà Triệu năm 2023, kỷ niệm 1775 năm ngày mất Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh (248 - 2023). Sự kiện diễn ra tại khu di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Bà Triệu, xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc, với các nghi thức dâng hương, rước kiệu, công bố danh hiệu và khai hội đền Bà Triệu năm 2023.
Lễ hội đền Bà Triệu vẫn giữ được những yếu tố văn hóa - lịch sử - dân gian.
Tại lễ khai hội, còn có chương trình nghệ thuật tái hiện cuộc khởi nghĩa Bà Triệu, qua đó khẳng định vai trò và dấu ấn của nhân vật lịch sử Triệu Thị Trinh cũng như tác động mạnh mẽ của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu.
Cùng với các hoạt động phần lễ, phần hội bao gồm: Trưng bày hiện vật, sách báo, tranh ảnh giới thiệu về di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Bà Triệu, nhân vật lịch sử Triệu Thị Trinh, Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội đền Bà Triệu và các di tích lịch sử nổi tiếng xứ Thanh khác; tổ chức các trò chơi, trò diễn xướng dân gian đặc sắc của vùng như: Thi nấu cơm, cờ người...
Lễ hội Bà Triệu là sự kiện văn hóa lịch sử, tín ngưỡng dân gian lớn của cả vùng, được tổ chức hằng năm để tưởng nhớ vị nữ anh hùng Triệu Thị Trinh - người lãnh đạo nhân dân đứng lên chống lại ách đô hộ của nhà Ngô năm 248. Đây còn là dịp thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn của người dân Thanh Hóa, đồng thời tôn vinh công lao to lớn và khí phách anh hùng của bà Triệu Thị Trinh. Phần hấp dẫn nhất của lễ hội đền Bà Triệu là nghi lễ rước kiệu và tế lễ (còn gọi là rước bóng) với cung đường từ đền Bà Triệu tới đình Phú Điền, nơi vua Bà được tôn thờ Thành hoàng làng, sau đó rước đến núi Tùng rồi quay về trung tâm lễ hội, tạo nên không gian văn hóa đặc sắc cho lễ hội đền Bà Triệu.
Ngoài ý nghĩa vốn có, điều đặc biệt chính là lễ hội vẫn giữ được những yếu tố văn hóa - lịch sử - dân gian, chưa bị sân khấu hóa, hình thức hóa. Người dân địa phương vẫn giữ vai trò chủ nhân - chủ thể tổ chức lễ hội, chứ không phải tham dự như “khách” giống ở nhiều nơi. Với những giá trị vốn có, tháng 8-2022, lễ hội đền Bà Triệu đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Miên Hạo