UBND tỉnh Phú Yên vừa ban hành quy định về quản lý, bảo vệ, bảo tồn rạn san hô Hòn Yến, xã An Hòa Hải, huyện Tuy An. Theo đó, phạm vi của vùng quản lý, bảo vệ, bảo tồn rạn san hô và các hệ sinh thái liên quan là khu vực xung quanh Hòn Yến và vùng phụ cận, được phân thành 5 vùng chức năng gồm: vùng lõi, các vùng đệm và vùng khai thác hợp lý.
Cụ thể, vùng lõi (A0) là phân khu bảo vệ nghiêm ngặt rạn san hô nam Hòn Yến: có vị trí là vùng biển được bao quanh từ A1-A2-A3-A4-A5-A6-A1. Vùng này có độ sâu thay đổi từ 0m (khi triều cạn thấp nhất) đến đường đẳng sâu 5m, giao lưu tốt với vùng biển ngoài đang nuôi ươm tôm hùm. Tổng diện tích phân khu bảo vệ gần 17,7ha.
Vùng đệm (B1) là phân khu liên kết du lịch và nghiên cứu địa chất: có vị trí tại rạn san hô bắc Hòn Yến và bãi tắm Phú Thường, là vùng biển bao quanh các mốc tọa độ, bên trong vùng bờ từ B1-B1a-B2-B2a, bên ngoài rạn B4-B6-B2a-B2. Vùng này kéo dài từ giới hạn của rạn san hô chết ven bờ ra đến đường đẳng sâu 15m, với tổng diện tích 22,5ha.
Vùng đệm (B2) là phân khu phát triển nuôi ươm tôm hùm: được phân bố tại rìa phía đông rạn san hô nam Hòn Yến, là vùng biển bao quanh các biên mốc tọa độ từ B4-A3-A5-B7-B6 và biên ngoài rạn B4 đến B6-B7, vùng này kéo dài từ giới hạn của rạn san hô ra đến đường đẳng sâu 15m, với tổng diện tích phân khu 20ha, diện tích phân vùng này được căn cứ theo diện tích thực tế đang nuôi cũng như việc đảm bảo tính ổn định cho các phân vùng khác.
Vùng đệm (B3) là phân khu dịch vụ hậu cần nghề cá được phân bố tại rìa phía nam rạn san hô nam Hòn Yến, có ranh giới với các mốc tọa độ từ A6-A7- B6-A5-A6, tổng diện tích phân vùng 8,35ha. Vùng khai thác hợp lý có vị trí nằm ngoài 4 vùng chức năng trên.
Theo chức năng, hoạt động tại các vùng, vùng lõi (A0) là vùng bảo vệ một cách nghiêm ngặt nhằm hạn chế tối đa những ảnh hưởng, tác động làm thay đổi điều kiện tự nhiên, môi trường, khả năng phục hồi, phát triển hệ sinh thái san hô, đa dạng sinh học; duy trì tính ổn định tự nhiên cho các hệ sinh thái, bảo vệ sự xâm hại đến môi trường sinh sản, phát triển các loài thủy, hải sản, các loài có giá trị về kinh tế, sinh thái và khoa học. Ưu tiên cho các hoạt động nghiên cứu, bảo vệ, phục hồi hệ sinh thái san hô; phục hồi đa dạng sinh học và nghiên cứu khoa học.
Đối với vùng đệm, vùng đệm (B1) là khu vực tiềm năng có khả năng phát triển du lịch sinh thái. Việc phát triển du lịch ở phân vùng này cần được giám sát chặt chẽ, gắn liền phát triển du lịch với bảo vệ nguồn lợi. Một số hình thức có thể triển khai ở đây gồm: du lịch lặn snorkling hoặc câu cá sau đó tham quan các lồng nuôi… tạo thành một tour du lịch trong ngày. Vùng đệm (B2) tập trung nuôi tôm giống và tôm thương phẩm mang tính ổn định và lâu dài nhằm đảm bảo nguồn thu nhập chính cho cộng đồng dân cư sống tại đây. Về lâu dài sẽ phát triển theo hướng mô hình dịch vụ khoa học và mô hình dịch vụ du lịch. Vùng đệm (B3) tập trung neo đậu tàu, thuyền phục vụ khách tham quan, du lịch; nơi neo đậu tàu thuyền khai thác thủy sản và dịch vụ hậu cần nghề cá vào thời điểm có thời tiết ổn định trong năm. Không nên tập trung quá đông tàu thuyền vào mùa mưa bão, triều cường.
Vùng khai thác hợp lý là vùng dành cho việc khai thác nguồn lợi một cách hợp lý, đảm bảo cuộc sống hiện tại và tương lai cho cộng đồng dân cư địa phương. Đây cũng là vùng khuyến khích tổ chức thực hiện các hình thức khác như: du lịch, neo đậu tàu thuyền và các hoạt động, dịch vụ khác…
Quy định này cũng nêu rõ, các hoạt động liên quan đến việc phục hồi hệ sinh thái và tái tạo nguồn lợi thủy sản trong vùng quản lý phải được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền. Các hoạt động nuôi trồng, khai thác thủy sản chỉ được tiến hành trong vùng quản lý, phải tuân thủ đầy đủ những quy định về bảo vệ môi trường, sinh cảnh, phòng chống dịch bệnh, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản. Khuyến khích áp dụng các hình thức nuôi trồng thủy sản sinh thái để tái tạo nguồn lợi thủy sản, phục vụ du lịch, nghiên cứu khoa học.
Việc tổ chức các hoạt động du lịch văn hóa, thương mại không được làm ảnh hưởng xấu đến nguồn lợi, sinh cảnh của vùng quản lý. Các dự án phát triển du lịch trong vùng quản lý phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Khuyến khích cộng đồng cư dân tham gia các hoạt động du lịch, thương mại, văn hóa và các hoạt động khác phải phù hợp chức năng của các vùng biển được cấp có thẩm quyền quy định…
(PYP)