Mường Lay, tỉnh Điện Biên là thị xã có diện tích nhỏ nhất cả nước với 11.266,56ha. Tuy nhỏ nhưng Mường Lay có vị trí địa lý, cảnh quan, con người, kiến trúc, văn hóa… riêng biệt, đặc sắc. Những đặc trưng đó là tiềm năng, lợi thế để Mường Lay phát triển du lịch xanh gắn liền với môi trường, cảnh quan cũng như đời sống cộng đồng dân tộc bản địa.
Du khách tham quan, trải nghiệm làm bánh khẩu xén - Ảnh: Trần Nhâm
Những năm qua, cấp ủy, chính quyền TX. Mường Lay đã triển khai nhiều kế hoạch tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức của người dân trong công tác bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa vốn có để phát triển du lịch, đồng thời đẩy mạnh quảng bá về miền đất, con người và cảnh sắc Mường Lay tới đông đảo mọi người, tạo điểm đến, điểm dừng chân lý tưởng trong hành trình du lịch, khám phá, trải nghiệm của du khách thập phương.
Chị Lò Thị Hường, bản Quan Chiên, phường Na Lay, chủ homestay cho biết: Mường Lay có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch xanh, bền vững, gắn liền môi trường sinh sống tự nhiên và các nét văn hóa truyền thống đặc sắc, riêng biệt, vốn có của các đồng bào dân tộc bản địa. Để có thể phát triển du lịch một cách bền vững, các hộ dân ở Mường Lay đã liên kết, tạo thành chuỗi cung ứng dịch vụ du lịch cho du khách thập phương. Người dân đã tận dụng thế mạnh của địa phương phục vụ du khách như: địa thế Mường Lay nằm trong thung lũng hẹp, dài, có lòng hồ rộng, là nơi cung cấp nguồn thủy sản dồi dào, việc di chuyển, đánh bắt cá, tôm… trong lòng hồ sẽ là trải nghiệm thú vị, đáng nhớ với du khách.
Thị xã Mường Lay là nơi sinh sống của 9 cộng đồng dân tộc, chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái, ngành Thái trắng. Vì vậy, kiến trúc nhà ở nơi đây vô cùng đặc biệt, những mái nhà sàn đều tăm tắp, khang trang chạy dọc bờ sông. Hiện tại thị xã Mường Lay đã có hơn 30 hộ phát triển dịch vụ lưu trú homestay. Những homestay đáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi của du khách theo phong cách của người dân bản địa. Các homestay tại Mường Lay còn phục vụ các món ăn truyền thống làm từ nguyên liệu sẵn có, tự nhiên như bánh khẩu xén, chí chọp, gỏi tôm, gà mọ, cá nướng, cơm lam… Tham quan, lưu trú tại Mường Lay, du khách được phục vụ bởi các cô gái Thái trong trang phục truyền thống, các đồ dùng, dụng cụ ăn uống chủ yếu làm bằng tre, rất an toàn và thân thiện với môi trường.
Đến với Mường Lay, du khách có thể tham quan hợp tác xã sản xuất bánh khẩu xén, hợp tác xã sản xuất cá tép dầu sấy và trải nghiệm đi thuyền trên lòng hồ, bắt cá, câu tôm, chế biến các món ăn, làm bánh… Tất cả đều là những hoạt động gắn liền với đời sống văn hóa, sinh hoạt, sản xuất thường ngày của người dân bản địa.
Các món ăn phục vụ du khách là món ăn truyền thống của đồng bào địa phương, bày bằng vật liệu thân thiện môi trường - Ảnh: Trần Nhâm
Chị Nguyễn Thị Hương, du khách đến từ Quảng Nam chia sẻ: Đây là lần thứ hai tôi đến Điện Biên, sau khi tham quan các di tích tại thành phố tôi theo đoàn đến Mường Lay. Người dân thị xã rất thân thiện, dịch vụ khá tốt, món ăn ngon, lạ miệng, điều tôi cảm thấy thích thú nhất ở đây là được ăn, ở và cùng làm những công việc như bắt cá, câu tôm, làm khẩu xén với người dân bản địa. Các món ăn được chế biến, bày biện đều dùng các nguyên liệu tự nhiên bằng tre, lá chuối. Đây là chuyến du lịch mang nhiều trải nghiệm đáng nhớ về miền đất, con người nơi đây.
Ngoài phục vụ ăn uống, nghỉ ngơi, tham quan, các hộ làm dịch vụ lưu trú homestay còn liên kết với các đội văn nghệ trong bản. Mỗi khi đêm xuống, tiếng hát, lời ca, điệu múa lại vang lên trong tiếng nhạc dập dìu cùng men rượu lâng lâng, du khách và người dân hòa mình trong điệu múa, điệu xòe truyền thống.
Có thể thấy, phát triển du lịch xanh, du lịch cộng đồng gắn liền với văn hóa, lao động sản xuất của người dân bản địa đang ngày một phát triển. Xu hướng hiện nay, đa số du khách đều thích tìm về môi trường tự nhiên, hòa mình vào cuộc sống cộng đồng để được trải nghiệm cảm giác “cùng ăn, cùng ở, cùng lao động, cùng vui chơi” và tìm hiểu những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào địa phương.
Hi vọng thời gian tới, với việc bảo tồn, phát huy tiềm năng, thế mạnh về văn hóa, con người và miền đất Mường Lay trong thu hút, phát triển du lịch, thì các dịch vụ phục vụ du khách sẽ ngày càng hoàn thiện, đem lại những trải nghiệm chân thực, tích cực cho du khách thập phương.
Thanh Niên