Hỏi thăm một người quen trước đây làm quản lý cho một trang trại cây ăn trái kết hợp du lịch trải nghiệm để tuần sau tổ chức cho nhóm bạn của con gái tham quan sau kỳ thi mệt mỏi, căng thẳng, chị nói khu đó hết làm du lịch rồi, mình cũng chuyển sang công việc khác. Thắc mắc sao khu đó hồi xưa nổi tiếng và đông khách lắm, thậm chí được báo chí viết bài ca ngợi, chị cười: “Chỉ được một thời gian ngắn thôi, không có gì mới. Quanh quẩn vẫn chỉ là tham quan, hái và mua trái cây. Xung quanh không có một dịch vụ gì khác. Đi mãi một mô hình thế thì người ta cũng chán”.
Qua khảo sát cho thấy, đây cũng là tình trạng của một số mô hình du lịch trang trại tự phát trong thời gian qua. Nguyên nhân là do đa số mô hình này vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa có sự liên kết. Sản phẩm cũng đơn điệu, thiếu sáng tạo và chăm chút, đầu tư. Một số vùng nông thôn thay vì phát huy giá trị văn hóa địa phương thì lại xây dựng mô hình na ná nhau. Có lần, tôi hết sức ngạc nhiên khi khu du lịch tại một xã nông thôn cũng cho học sinh, người dân mặc áo bà ba, quấn khăn rằn lội bùn bắt cá lóc như khi đi du lịch các tỉnh miền Tây. Trong khi đó, đây là địa phương không chỉ nổi tiếng với nghề truyền thống làm bún, bánh mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa lâu đời, đặc trưng riêng có của vùng đất phương Nam.
Tạm rời xa thành phố ồn ào để hòa mình vào nông thôn yên ả, thanh bình, cùng gia đình trải qua những thời khắc vui vẻ giữa thiên nhiên xanh mát, cây trái sum suê đang là xu hướng du lịch trong những năm gần đây.
Thống kê của Tổ chức Du lịch Thế giới cũng cho thấy, mỗi năm tỷ lệ khách du lịch nông thôn sẽ tăng từ 10 - 30%, cao hơn các loại hình du lịch khác khoảng 4%. Khách du lịch tìm đến hình thức du lịch nông thôn và sinh thái chiếm khoảng 10% tổng lượng khách với doanh thu 30 tỷ USD/năm, và tỷ lệ này đang tăng dần qua từng năm. Đặc biệt, du lịch nông nghiệp đang tạo ra những thay đổi tư duy rất lớn của nông dân, đó là từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp.
Đây cũng là hướng đi của Bà Rịa – Vũng Tàu, ngoài khai thác thế mạnh du lịch biển thì du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng đang được tỉnh chú trọng trong những năm gần đây. Theo thống kê, toàn tỉnh có gần 20 mô hình sản xuất nông nghiệp đón khách du lịch. Những mô hình này không chỉ tạo thêm sản phẩm mới cho ngành du lịch mà còn góp phần thúc đẩy tiêu thụ nông sản, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân nông thôn.
Chắc chắn trong mỗi chúng ta, khi đi du lịch luôn muốn được trải nghiệm và khám phá những điều mới mẻ. Do đó, du lịch nông nghiệp cần tôn trọng và phát triển tính địa phương. Thay vì bắt chước nhau, mỗi địa phương nên chọn những tài nguyên bản địa và nét sinh hoạt truyền thống của cư dân để cho du khách khám phá và được trải nghiệm. Và du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng muốn đơm trái, trở thành một lợi thế cạnh tranh thì phải biết đầu tư, khai thác và tạo bản sắc riêng, giá trị riêng có chứ không phải là những mô hình na ná nhau.
Ngô Gia