Thôn Dỗi ở xã Thượng Lộ, huyện Nam Đông đã trở thành điểm đến du lịch cộng đồng sinh thái của tỉnh Thừa Thiên Huế hàng chục năm qua. Với cảnh quan thiên nhiên núi rừng, nét văn hóa truyền thống và đặc sản ẩm thực, làng nghề riêng có, thôn Dỗi thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế.
Du khách trải nghiệm dịch vụ du lịch cộng đồng ở thôn Dỗi
Đa sắc màu văn hóa
Đường vào thôn Dỗi đã được nâng cấp đầu tư, chỉnh trang cảnh quan, tạo điểm nhấn trong lòng du khách đặt chân đến đây. Được bao quanh bởi không gian hùng vĩ của núi rừng, nhưng thôn Dỗi của xã Thượng Lộ trở nên có sức hút với những ruộng lúa xanh rì, thơm dịu, phong cảnh hữu tình và bình yên. Ngay trung tâm thôn là nhà Gươl truyền thống, nơi tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật và dịch vụ phục vụ du khách trải nghiệm. Xen kẽ trong thôn là các homestay được thiết kế đậm chất văn hóa của đồng bào Cơ Tu.
Sức hút của thôn Dỗi còn là những món ăn truyền thống độc đáo được cộng đồng bà con Cơ Tu chế biến, làng nghề truyền thống đan lát, dệt dèng của đồng bào vùng cao, những điệu hát múa của người Cơ Tu, tập quán sinh hoạt, sản xuất… Và cách đó không xa, thác Kazan hùng vĩ, dòng nước mát trong là điểm trải nghiệm sinh thái hấp dẫn.
Năm 2004, thôn Dỗi bắt đầu làm du lịch sinh thái cộng đồng với sự hướng dẫn bảo trợ của Sở VHTTDL. Năm 2008, Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới (IUCN- Hà Lan) và chương trình Hỗ trợ sinh thái (EPG) đã triển khai giúp đỡ, hỗ trợ thôn Dỗi làm du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng… Tuy nhiên, từ cuối những năm 2010 loại hình du lịch nơi đây mới được nhiều du khách biết đến và phát triển.
Ông Lê Thanh Hồ, Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Đông cho biết, từ năm 2020 đến nay, thôn Dỗi đã được tỉnh, huyện đầu tư kinh phí để đồng bộ cơ sở hạ tầng và các điểm phục vụ du khách. Trong đó, nguồn hỗ trợ từ chính sách hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh và các nguồn xã hội hóa đã triển khai các hạng mục: Bảng chỉ dẫn, thuyết minh điểm đến; cơ sở lưu trú trong dân (homestay); xây dựng và phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng; đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực phục vụ du lịch…
“Những năm qua, du lịch, dịch vụ trên địa bàn huyện đã có những bước phát triển tương đối tốt. Lượng khách du lịch đến tham quan và trải nghiệm các loại hình dịch vụ du lịch tăng lên đáng kể, thu hút trung bình 15.000 lượt người/năm, trong đó khách lưu trú hơn 5.000 lượt người. Bình quân doanh thu đạt trên 5 tỉ đồng/năm. Trong đó, du lịch cộng đồng ở thôn Dỗi là điểm đến hấp dẫn du khách trong nước và các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc... ”, Ông Lê Thanh Hồ thông tin.
Nhiều trải nghiệm
Hiện nay, thôn Dỗi có chưa đầy hơn 180 hộ dân, hầu hết là đồng bào Cơ Tu, trong đó hơn 20 hộ tham gia trực tiếp vào hoạt động du lịch cộng đồng. Qua đó, góp phần giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa của đồng bào Cơ Tu tại huyện Nam Đông cũng như tạo sinh kế, việc làm, thu nhập cho người dân bản địa. Chị A Lăng Thị Bé, Giám đốc Hợp tác xã Du lịch cộng đồng thôn Dỗi kể rằng, từ nhỏ chị có cơ duyên được bà con địa phương chọn làm “hướng dẫn viên” khi có các đoàn khách. Được giới thiệu về vùng đất, văn hóa, con người của quê hương và dân tộc Cơ Tu cho khách du lịch, chị cảm thấy tự hào và ngày càng yêu thích công việc này hơn. Dần dần, chị tự tin hơn cùng với chị em trong thôn tổ chức các hoạt động quảng bá văn hóa du lịch của địa phương. Khi thôn Dỗi mới khai thác du lịch, A Lăng Thị Bé tìm đến các già làng để học thêm những điệu hát múa truyền thống sau đó tập luyện cho đội văn nghệ cộng đồng trong thôn. Những điệu múa hát zum cây, tung tung da dá... được những nam thanh nữ tú của thôn Dỗi biểu diễn nhuần nhuyễn, được cộng đồng và du khách đánh giá cao.
Năm 2020, từ nguồn vốn chương trình mục tiêu phát triển văn hóa của Bộ VHTTDL đã hỗ trợ thực hiện bảo tồn “Làng truyền thống của dân tộc Cơ Tu” triển khai tại thôn Dỗi, xã Thượng Lộ và thôn 2, xã Thượng Long, huyện Nam Đông. Nhà Gươl truyền thống của đồng bào Cơ Tu ở thôn Dỗi đã được tu sửa, bảo tồn, gìn giữ và góp phần mở rộng các điểm sinh hoạt văn hóa và tạo điều kiện phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương.
Đến với thôn Dỗi, ngoài trải nghiệm không gian núi rừng, suối thác, các hoạt động biểu diễn nghệ thuật truyền thống của đồng bào Cơ Tu... du khách không thể bỏ qua những hương vị ẩm thực đặc trưng như rượu nếp than; rượu Tà vạc; xôi nướng ống tre; các loại thịt, cá nướng; bánh sừng trâu, ốc suối, lá sắn xào... được chế biến bởi chính những người dân địa phương.
Tỉnh Thừa Thiên Huế cũng đã có kế hoạch triển khai thực hiện đề án “Định hướng phát triển các điểm du lịch sinh thái gắn với suối, thác trên địa bàn tỉnh”, trong đó thác Kazan ở thôn Dỗi là một trong những địa điểm được chú trọng đầu tư để phát triển du lịch. Hiện nay, Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng huyện Nam Đông triển khai đầu tư hạ tầng, gồm xây dựng tuyến đường đi bộ đến chân thác Kazan, xây bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng... Dự kiến sau khi hoàn thành, công trình sẽ được bàn giao cho Hợp tác xã Du lịch cộng đồng thôn Dỗi quản lý và khai thác.
Sơn Thủy