Tận dụng thế mạnh vùng sông nước để phát triển du lịch là một trong những định hướng quan trọng giúp Hậu Giang từng bước định hình và xây dựng những sản phẩm đặc thù, tạo nét riêng ấn tượng.
Hậu Giang được đánh giá có tiềm năng phát triển du lịch, nổi bật là giá trị cảnh quan, sinh thái sông nước; có mạng lưới sông - kênh - rạch rất đa dạng. Mạng lưới đường thủy trên địa bàn tỉnh có tổng chiều dài khoảng 724 km, trong đó Trung ương quản lý 96 km, tỉnh quản lý 223 km, huyện quản lý 405 km. Trên địa bàn tỉnh có 2 tuyến vận tải thủy quốc gia đi qua đạt tiêu chuẩn đường thủy nội địa cấp 3. Mạng lưới đường thủy do tỉnh quản lý bao gồm 7 tuyến, hầu hết đạt tiêu chuẩn sông - kênh cấp 4 - 5. Mạng lưới đường thủy do huyện quản lý hầu hết đạt tiêu chuẩn sông - kênh cấp 5 – 6.
Nghị quyết số 04-NQ/TU của Tỉnh ủy Hậu Giang về phát triển công nghiệp, nông nghiệp, đô thị và du lịch giai đoạn 2021-2025 có xác định du lịch là 1 trong 4 trụ cột đầu tư, định hướng phát triển. Trong đó, nổi bật là tuyến kênh xáng Xà No đi vùng khóm Cầu Ðúc đang được tỉnh Hậu Giang chú trọng xây dựng sản phẩm du lịch. Thông tin từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) tỉnh Hậu Giang, cho biết: Kênh xáng Xà No có lịch sử lâu đời gắn bó với con đường lúa gạo miền Tây ngày xưa, nối liền các nhánh sông chính dọc các tỉnh, thành từ Cần Thơ đi đến tận Cà Mau.
Hậu Giang có gần 20km bờ kè trải dọc kênh xáng Xà No, tạo điều kiện thuận lợi về phát triển các sản phẩm du lịch đường sông. Kênh xáng Xà No đã có lịch sử hơn 100 năm gắn liền với lịch sử phát triển của vùng đất Nam Bộ xưa. Kênh được xem là huyết mạch đường thủy, chuyên chở lúa gạo, bắt đầu từ ngã ba Vàm Xáng sông Cần Thơ chạy dài đến ngã ba sông Ba Voi, Hậu Giang trước khi đổ ra sông Cái Lớn, Kiên Giang. Vì thế khai thác du lịch tuyến này sẽ có nhiều câu chuyện hay gắn với văn hóa, phong tục xưa của người dân vùng sông nước.
Tỉnh Hậu Giang định hướng phát triển du lịch trên tuyến kênh xáng Xà No.
Sở VHTTDL tỉnh Hậu Giang cho biết, hiện địa phương đang định vị du lịch đường thủy nội địa làm trọng tâm khai thác, nên có sự đầu tư cho các điểm đến dọc trên tuyến kênh xáng Xà No. Trong đó, nổi bật có tàu du lịch Xà No đã đi vào hoạt động từ tháng 1-2022, trở thành một trong những điểm nhấn du lịch đường sông của Hậu Giang. Về lâu dài, Hậu Giang muốn phát triển tuyến kết nối đến vùng du lịch cộng đồng khóm Cầu Ðúc. Liên tuyến này đang được các đơn vị lữ hành đánh giá cao bởi hệ thống đường sông rất đẹp, vẫn giữ nét hoang sơ mộc mạc.
Với những lợi thế trên, tỉnh đang tập trung khai thác tiềm năng, thế mạnh của du lịch đường thủy, hình thành dịch vụ, tạo sản phẩm du lịch hấp dẫn, thu hút và đáp ứng nhu cầu của khách du lịch trong và ngoài nước khi đến địa phương. Tỉnh phấn đấu đến năm 2024 đưa vào khai thác du lịch đường thủy tuyến kênh xáng Xà No, đầu tư xây dựng một bến tàu, bến hành khách trên tuyến sông Cái Côn gắn với chợ nổi Ngã Bảy, phát triển hai tàu du lịch phục vụ khách du lịch. Giai đoạn 2025 - 2030, tỉnh xây dựng hai bến tàu trên tuyến kênh xáng Xà No và tuyến dọc sông Hậu, hình thành đội tàu phục vụ khách du lịch trên tuyến du lịch đường thủy; liên kết các tuyến du lịch đường thủy với các tỉnh, thành lân cận như Cần Thơ, Sóc Trăng, Kiên Giang...
Giai đoạn đầu khai thác tuyến du lịch kênh xáng Xà No trong nội ô thành phố Vị Thanh, với lộ trình: Bến xuất phát (bến trước Khách sạn Bông Sen) đi qua Di tích quốc gia đặc biệt Chiến thắng Chương Thiện - Cầu Xà No - Trụ sở Tỉnh ủy - Cầu 30/4 - Cầu Đoàn Kết - Chợ Vị Thanh - đến Cầu Mười Thước tàu quay về bến xuất phát. Kết hợp tham quan các điểm trên tuyến du lịch kênh xáng Xà No như: Chợ Vị Thanh, di tích Chiến thắng Vàm Cái Sình, vùng khóm Cầu Đúc, vườn dâu Bé Hai, vườn dâu Má Ba, trải nghiệm trang trại sữa dê Ngọc Đào, nghỉ ngơi, vui chơi tại Homestay Mương Đình, các điểm du lịch sinh thái, vườn trái cây....
Liên kết, khai thác các tour, tuyến du lịch đường thủy với thành phố Cần Thơ (chợ nổi Cái Răng, khu du lịch sinh thái Ông Đề, khu du lịch sinh thái Mỹ Khánh...), Kiên Giang (Rạch Giá, Hà Tiên, Phú Quốc) gắn kết với các khu, điểm du lịch trên địa bàn huyện Châu thành A, huyện Vị Thủy và thành phố Vị Thanh.
Tỉnh Hậu Giang xây dựng các điểm du lịch trên tuyến sông, hướng tới mục tiêu xây dựng sản phẩm du lịch chủ lực.
Đối với tuyến sông Cái Côn gắn với chợ nổi Ngã Bảy, Hậu Giang kết hợp tham quan chợ nổi Ngã Bảy và các điểm du lịch trên tuyến như: các vườn trái cây (vườn dâu Thiên Ân, vườn dâu Út Ngân, vườn dâu Phương Nghi, vườn trái cây Chín Hùng, vườn trái cây Bảy Liễu...), homestay Miệt Vườn, di tích Ủy ban liên hợp đình chiến Nam bộ, khu du lịch sinh thái Mùa Xuân, khu sinh thái Ngã Bảy Sông Garden, nghề truyền thống đan đát,... Kết nối tuyến Cần Thơ - Cà Mau (kênh Quản Lộ - Phụng Hiệp), tuyến kênh xáng Sóc Trăng kết nối tỉnh Sóc Trăng,…
Đối với tuyến gắn với sông nước miệt vườn, bảo tồn cảnh quan đặc trưng sông nước dọc sông Hậu, trên địa bàn tỉnh có Cảng Hậu Giang nằm ở Khu công nghiệp Sông Hậu, huyện Châu Thành. Chức năng cảng là cầu cảng tổng hợp, được quy hoạch bờ trái luồng Định An - Cần Thơ, đoạn từ rạch Cái Cui đến rạch Cái Côn; phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh. Tận dụng lợi thế đường sông dọc sông Hậu và các nhánh nhỏ như sông Mái Dầm (với lòng sông rộng và thoáng, cảnh quan hai bên sông mang đậm tính chất dân dã, giản dị với nhiều rặng dừa nước dọc theo bờ sông, cây bần, lục bình) và Ngã Sáu để phát triển du lịch đường thủy. Phát triển dịch vụ tham quan hệ sinh thái sông nước, miệt vườn, trải nghiệm đời sống lao động, hoạt động hằng ngày của người nông dân, nông nghiệp xanh sạch và bền vững, tham quan nông trại, nghề truyền thống, di tích lịch sử,...
Để khai thác hiệu quả các tuyến du lịch đường thủy, tỉnh sẽ đầu tư, nâng cấp bến thủy nội địa tại thành phố Vị Thanh, Ngã Bảy, huyện Châu Thành A, Châu Thành; xây dựng nhà chờ tại bến tàu, bãi đỗ xe, nhà vệ sinh, nơi xử lý rác thải… gắn kết với các bến hành khách, bố trí phương tiện giao thông để trung chuyển đón khách du lịch đến bằng đường thủy. Tỉnh đầu tư, nâng cấp, xây dựng các khu, điểm du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng để kết hợp khai thác đưa vào các tour du lịch đường thủy; kêu gọi đầu tư xây dựng phát triển một số công trình trọng điểm như đài quan sát 7 nhánh sông trên cao; phục dựng chợ nổi Ngã Bảy; phát triển các câu lạc bộ đờn ca tài tử cho khách du lịch thưởng thức trên thuyền, tàu du lịch, tại các khu điểm du lịch dọc các tuyến du lịch đường thủy.
Cùng với đó, Hậu Giang tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ phục vụ trên tàu, thuyền về kỹ năng đón tiếp khách, kỹ năng phục vụ, đáp ứng nhu cầu tham quan, thưởng ngoạn của du khách; tuyên truyền, bồi dưỡng kiến thức về du lịch đường thủy cho cộng đồng dân cư tham gia làm du lịch trong việc kết hợp, khai thác du lịch đường thủy gắn với du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng.
Với những mục tiêu đề ra, tỉnh Hậu Giang phát triển sản phẩm du lịch đến đầu tư hạ tầng, cơ sở vật chất, dịch vụ phục vụ cho các sản phẩm này đồng thời đào tạo nguồn nhân lực cho du lịch đường thủy. Công tác tuyên truyền, quảng bá cũng được đặc biệt quan tâm, vừa tăng cường tuyên truyền, quảng bá sâu rộng, vừa phối hợp với các đơn vị lữ hành trong và ngoài tỉnh kết nối tour, tuyến du lịch đường thủy kết hợp với đường bộ đưa khách tham quan các vườn cây ăn trái, các di tích lịch sử văn hóa, làng nghề truyền thống...
Minh Hương