Với lịch sử khai phá lâu đời và gần 1.000 năm danh xưng, Nghệ An được biết đến là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, có hệ thống di tích, di sản phong phú và đa dạng; có công trình kiến trúc nghệ thuật, di tích cách mạng và di tích lịch sử gắn liền với các danh nhân văn hóa... Đây là nguồn tài nguyên để phát triển du lịch di sản, văn hóa - tâm linh, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa và thúc đẩy kinh tế - xã hội tỉnh Nghệ An.
Khách tham quan khu mộ bà Hoàng Thị Loan
Điểm nhấn du lịch văn hóa độc đáo trên con đường di sản Bắc Trung Bộ
Nghệ An nổi tiếng với truyền thống yêu nước cách mạng, là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng nhiều nhân vật lịch sử và lãnh tụ cách mạng khác. Đó là nền tảng, lợi thế rất lớn để Nghệ An thúc đẩy du lịch văn hóa - lịch sử.
Toàn tỉnh hiện có 2.600 di tích lịch sử - văn hóa, trải dài từ miền biển, vùng đồng bằng lên đến miền núi cao, gắn với tín ngưỡng - tôn giáo cùng các danh nhân, sự kiện và có giá trị về mặt kiến trúc nghệ thuật, lịch sử, văn hóa độc đáo, hấp dẫn. Qua đó, thể hiện những dấu ấn đặc trưng của truyền thống văn hóa và con người, góp phần quan trọng làm nên sự phong phú, đa dạng và đặc sắc của vùng văn hóa xứ Nghệ.
Nguồn tài nguyên du lịch phong phú và độc đáo của tỉnh Nghệ An có thể kể đến: Bãi biển Cửa Lò, Cửa Hội, biển Diễn Thành, biển Quỳnh, Vườn quốc gia Pù Mát, Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống, Pù Hoạt, sông Lam, Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên (Nam Đàn), Khu di tích lịch sử Truông Bồn (Đô Lương); Đền thờ Hoàng đế Quang Trung; các di sản văn hóa - tâm linh như đền Cờn (TX Hoàng Mai), đền Quả Sơn (Đô Lương), đền Bạch Mã (Thanh Chương), di tích và lễ hội Đền Ông Hoàng Mười (Hưng Nguyên), chùa Đại Tuệ (Nam Đàn)... và các di tích lịch sử - cách mạng. Đó là những tiềm năng du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch di sản - văn hóa to lớn của địa phương.
Nghệ An còn là cái nôi của dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Qua đó có thể khẳng định, trên “Con đường di sản miền Trung”, Nghệ An là một điểm nhấn du lịch văn hóa độc đáo, gây ấn tượng mạnh mẽ với du khách và là điểm đến phải tới của du khách trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, Nghệ An còn là một vùng đất có nhiều lễ hội truyền thống, với 29 lễ hội được tổ chức thường niên có quy mô lớn và nhiều lễ hội có quy mô cấp quốc gia, khu vực và cấp địa phương. Đây là lợi thế giúp Nghệ An có thể khai thác loại hình du lịch lễ hội nhằm thu hút du khách.
Khu di tích lịch sử Truông Bồn
Trong những năm qua, tỉnh Nghệ An chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng hiện đại như trung tâm thương mại, siêu thị quy mô lớn, có thương hiệu; trung tâm hội nghị, sự kiện kết hợp triển lãm; khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, khách sạn 5 sao; khu vui chơi giải trí cao cấp; hệ thống nhà hàng sang trọng đa dạng về thực đơn, đạt chuẩn phục vụ khách du lịch.
Việc khai thác và phát huy giá trị các di sản văn hóa gắn với hoạt động du lịch là một trong những yếu tố quan trọng nhằm phát triển du lịch văn hóa ở địa phương; góp phần phục hồi, bảo tồn các di sản. Ở nhiều nơi trong tỉnh, các tuyến du lịch gắn với văn hóa lịch sử được đưa vào khai khác và đã phát huy hiệu quả. Loại hình du lịch cộng đồng tại Nghệ An cũng phát triển mạnh mẽ.
Hệ thống giao thông thuận tiện với cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu đường bộ quốc tế, đường sắt xuyên Việt và đầy đủ các loại hình du lịch, Nghệ An nắm giữ vị trí quan trọng trong Hành lang kinh tế Đông - Tây.
Theo ông Nguyễn Mạnh Lợi, Phó Giám đốc Sở Du lịch Nghệ An: “Ngành Du lịch Nghệ An xác định di sản văn hóa là nền tảng và sẽ là trụ cột quan trọng để phát triển kinh tế du lịch. Bên cạnh các yếu tố về hạ tầng kinh tế, cơ sở vật chất dịch vụ và nguồn nhân lực ngày càng được chú trọng thì di sản văn hóa sẽ là yếu tố hỗ trợ tích cực trong việc định vị hình ảnh, xây dựng thương hiệu điểm đến cho du lịch Nghệ An. Tuy nhiên, hiện nay di sản vẫn đang được quan tâm theo hướng trùng tu, tôn tạo, bảo tồn, chứ chưa thực sự đầu tư xây dựng thành sản phẩm, điểm đến hấp dẫn để thu hút khách du lịch”.
Tạo bước phát triển đột phá cho phát triển du lịch văn hóa
Nhận thức được tiềm năng, thế mạnh và hướng tới phát triển lâu dài, bài bản, việc phát triển du lịch luôn được tỉnh Nghệ An xác định rõ là phải gắn liền với mục tiêu bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, góp phần vào sự phát triển bền vững. Chiến lược “Phát triển du lịch Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035” nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế vị trí địa lý - văn hóa, tài nguyên thiên nhiên và di sản văn hóa phong phú để tạo bước phát triển đột phá cho du lịch Nghệ An, đưa du lịch từng bước cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp tích cực vào tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh.
Nghệ An phấn đấu đến năm 2030 trở thành một trong những trung tâm du lịch của vùng Bắc Trung Bộ và là điểm đến hấp dẫn của Việt Nam với các sản phẩm đặc sắc mang đậm dấu ấn văn hóa Nghệ An. Du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển các ngành nghề và lĩnh vực khác. Đến năm 2035, Nghệ An sẽ trở thành một điểm đến của du lịch châu Á và thế giới, một điểm sáng, đi đầu về phát triển kinh tế di sản và du lịch của Việt Nam, phát triển mạnh các dịch vụ giá trị gia tăng cao để nâng tỷ trọng ngành dịch vụ trong cơ cấu kinh tế.
Để hoàn thành được mục tiêu trên, Nghệ An tiếp tục quy hoạch đô thị, nông thôn, quy hoạch khu chức năng đặc thù, quy hoạch ngành và quy hoạch vùng huyện. Rà soát đề xuất triển khai lập quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch quốc gia Kim Liên; triển khai lập, điều chỉnh quy hoạch các điểm du lịch, các khu vực trung tâm… trên địa bàn tỉnh. Tập trung xây dựng Khu du lịch Kim Liên với trọng tâm là Khu di tích Kim Liên trở thành Khu du lịch quốc gia và là sản phẩm du lịch đặc thù của Nghệ An.
Bên cạnh đó, Nghệ An chủ động thu hút đầu tư vào cơ sở lưu trú cao cấp tiêu chuẩn từ 4-5 sao; cơ sở kinh doanh ăn uống, mua sắm, thể thao, vui chơi giải trí, chăm sóc sức khỏe… quy mô khu vực. Đẩy nhanh tiến độ dự án Khu du lịch văn hóa thuộc “Khu di tích quốc gia đặc biệt khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh” tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn và các dự án đang được nhà đầu tư đề xuất nghiên cứu để kịp triển khai thực hiện đưa vào khai thác sau năm 2025.
Tăng cường kết nối điểm đến Kim Liên với các di tích liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh ở trong nước và quốc tế thông qua các chương trình du lịch chuyên đề (Hành trình theo dấu chân Bác, Về nguồn, Về miền danh nhân, Hành trình các kinh đô Việt Cổ...), các sự kiện, hội nghị, hội thảo và hoạt động văn hóa nghệ thuật.
Duy trì tăng trưởng ổn định thị trường khách du lịch nội địa là yếu tố then chốt, ưu tiên nhóm khách gốc Nghệ An ở trong nước và khách du lịch nội tỉnh. Chú trọng tăng nhanh việc thu hút khách du lịch quốc tế, ưu tiên nhóm khách gốc Nghệ An ở nước ngoài và nhóm khách ở các quốc gia từng là nơi hoạt động và đến thăm của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Quảng bá, định vị Nghệ An là điểm đến hấp dẫn hàng đầu của vùng Bắc Trung Bộ và là điểm đến hấp dẫn của Việt Nam với thương hiệu là các sản phẩm du lịch đặc sắc mang đậm dấu ấn văn hóa xứ Nghệ.
Nghệ An phấn đấu đến năm 2030 thu hút 12- 13 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế khoảng 0,8-1 triệu lượt; khách nội địa khoảng 11,2-12 triệu lượt. Doanh thu từ các dịch vụ du lịch khoảng 25-30 nghìn tỉ đồng; tổng số lao động làm việc trong ngành Du lịch khoảng 20- 22 nghìn người.
Hiền Nhâm