Tỉnh Thanh Hóa đang định hình lại phân khúc thị trường du lịch, hướng tới xây dựng những sản phẩm xứng tầm, phát huy được lợi thế, tạo sự bứt phá cho ngành du lịch. Trong đó, du lịch sinh thái rừng là sản phẩm hứa hẹn được nhiều du khách đón nhận. Theo đó, Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí trong rừng đặc dụng Khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Pù Luông đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đã được UBND tỉnh Thanh Hoá phê duyệt.
Đây là cơ sở quan trọng đưa Khu BTTN Pù Luông trở thành một trong những trung tâm du lịch sinh thái của tỉnh, có tính chuyên nghiệp, có cơ sở vật chất kỹ thuật đồng bộ, hiện đại; sản phẩm du lịch đa dạng, đặc trưng, chất lượng cao.
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông - điểm đến du lịch hấp dẫn
Đề án thực hiện trên diện tích 16.986,16 ha thuộc phạm vi quản lý Khu BTTN Pù Luông và kết nối với các xã vùng đệm 2 huyện Bá Thước và Quan Hóa. Kinh phí dự kiến khoảng 182,93 tỷ đồng. Đề án hướng đến mục tiêu thu hút 15.800 lượt khách vào năm 2025, doanh thu đạt khoảng 12,6 tỷ đồng.
Đến năm 2030, thu hút 27.000 lượt khách, doanh thu đạt khoảng 33 tỷ đồng. Định hướng đến năm 2045, đón được khoảng 50.000 lượt khách, tổng thu từ hoạt động du lịch khoảng 85 tỷ đồng. Với đặc thù là vùng có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số đang sinh sống còn lưu giữ được những giá trị văn hóa truyền thống trong kiến trúc nhà cửa, sản xuất và phong tục, tập quán… do đó, Đề án du lịch còn hướng đến nhiều giá trị, lợi ích về kinh tế, văn hóa, như: Tạo việc làm cho gần 1000 lao động địa phương và lân cận, dự án chú trọng phát triển du lịch dựa vào cộng đồng, tạo điều kiện, hỗ trợ cộng đồng dân cư địa phương phát triển hạ tầng tại các khu vực có tiềm năng, đồng thời huy động và sử dụng các sản phẩm do cộng đồng sản xuất trong phát triển du lịch. Trong đó, tập trung phát triển các điểm tham quan, du lịch tại thác Canh Chan, hang Kho Mường, đỉnh Pù Luông, suối Già; kết nối các điểm du lịch tạo thành 9 tuyến du lịch nội vùng, 7 tuyến kết nối liên vùng và 5 tuyến chạy marathon băng rừng, đầu tư 3 điểm tham quan, du lịch tại quần thể Thông Pà Cò, khu du lịch Cao Sơn và khu nghỉ dưỡng sinh thái Pù Luông. Thu hút được ít nhất 5 nhà đầu tư để hợp tác, liên kết và thuê môi trường rừng để phát triển du lịch trong rừng đặc dụng Khu BTTN Pù Luông.
Các hoạt động du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí theo đề án đưa ra sẽ góp phần tuyên truyền, giáo dục cho người dân địa phương và du khách các giá trị tự nhiên, lịch sử - văn hóa của địa phương. Từ đó, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị cảnh quan thiên nhiên; khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế về đa dạng sinh học, danh lam thắng cảnh, tín ngưỡng gắn với bản sắc văn hóa các dân tộc; thu hút, kêu gọi đầu tư thuê môi trường rừng, phát triển, đa dạng hóa các loại hình, sản phẩm du lịch; tạo việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân địa phương gắn với xây dựng thương hiệu du lịch sinh thái Khu BTTN Pù Luông. Đề án cũng đưa ra các nhóm giải pháp cụ thể về bảo vệ môi trường du lịch, phát triển rừng, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; các cơ chế, chính sách; giải pháp nâng cao nhận thức và phát triển nguồn nhân lực du lịch; quy hoạch, phát triển cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch; phát triển loại hình, sản phẩm du lịch; đầu tư và liên kết phát triển du lịch...
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông được thành lập năm 1999, với diện tích 17.662 ha, gồm 13.320 ha phân khu bảo vệ nghiêm ngặt và 4.343 ha phân khu phục hồi sinh thái. Pù Luông là tên gọi của đồng bào dân tộc Thái có nghĩa là đỉnh núi cao nhất trong vùng. Pù Luông được đánh giá là khu bảo tồn thiên nhiên có giá trị về khoa học, kinh tế xã hội và du lịch sinh thái. Cùng với Pù Hu, rừng ở khu vực Pù Luông đóng vai trò quan trọng trong việc phòng hộ đầu nguồn sông Mã ở tỉnh Thanh Hóa. Pù Luông bao gồm các phần đất thuộc 5 xã huyện Quan Hoá: Phú Lệ, Phú Xuân, Thanh Xuân, Hồi Xuân, Phú Nghiêm và 5 xã huyện Bá Thước: Thành Sơn, Thành Lâm, Cổ Lũng, Lũng Cao và xã Ban Công. Rừng nguyên sinh tại khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông là loại rừng kín nhiệt đới thường xanh theo mùa, có hệ động thực vật phong phú, đa dạng về số lượng và chủng loại với 598 loài động vật thuộc 130 họ động vật có xương sống, trong đó có 51 loài quý hiếm (gồm 26 loài thú, 5 loài dơi, 6 loài chim, 5 loài cá nước ngọt, 6 loài bò sát)... có tổng số 84 loài thú (gồm cả 24 loài dơi), 162 loài chim, 55 loài cá, 28 loài bò sát và 13 loài ếch nhái. Khu hệ côn trùng tại Pù Luông có ít nhất là 158 loài bướm, 96 loài thân mềm trên cạn, trong đó có 12 loài thân mềm có thể là đặc hữu cho khu vực. Khu bảo tồn này là nơi cư trú của báo gấm, beo lửa, hươu sao, sơn dương, voọc quần đùi trắng... Hệ thống đá Karst của hệ sinh thái núi đá vôi còn lưu giữ nhiều hang động đẹp (hang Dơi Kho Mường). Với cảnh sắc, vẻ đẹp hoang sơ của Pù Luông, nhất là những ruộng lúa bậc thang và rừng rậm nguyên sinh. Pù Luông đã và đang trở thành một điểm đến của khách trong nước và quốc tế.
Nguyễn Linh