Lâm Đồng: Làm du lịch ở làng K’Ho Cil

Du khách được tham quan trải nghiệm không gian văn hóa đặc sắc của đồng bào nơi đây

Xã Tà Nung trước đây được biết đến là một xã nghèo của Đà Lạt với tỉ lệ người dân tộc thiểu số chiếm khoảng 50%. Tuy nhiên trong những năm gần đây, xã đã vươn mình mạnh mẽ trở thành một vùng kinh tế phát triển sôi động, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch khi ngày càng nhiều cá nhân, doanh nghiệp đổ về đây đầu tư xây dựng các khu, điểm du lịch. Nhận thấy cơ hội phát triển kinh tế, một số bà con là người dân tộc thiểu số tại địa phương đã mạnh dạn phát triển loại hình du lịch cộng đồng phục vụ du khách để phát triển kinh tế; đồng thời góp phần bảo tồn nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình đang ngày càng mai một. Một trong số đó có gia đình chị Liêng Hót Thái Hòa.

Làm du lịch để bảo tồn giá trị truyền thống

Đón phóng viên ngay tại không gian của làng K’Ho Cil trong cái se lạnh của những ngày cận kề giáng sinh, chị Liêng Hót Thái Hòa niềm nở đưa chúng tôi đi thăm một vòng không gian trải nghiệm văn hóa truyền thống của người K’Ho này.

Vừa đi chị vừa kể lại duyên cơ làm du lịch cộng đồng của mình. Vốn là một người con của cộng đồng dân tộc K’Ho được sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Tà Nung giàu bản sắc. Tuy nhiên, khi quá trình đô thị hóa và vấn đề đan xen văn hóa do sự di cư ồ ạt của những dân tộc khác đến đây đang diễn hết sức phức tạp khiến cho những giá trị văn hóa, đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất của người K’Ho ngày càng bị mai một dần đi khiến chị không khỏi trăn trở.

Chị Liêng Hót Thái Hòa, chủ nhân của không gian Làng K’Ho Cil

“Trong vài năm trở lại đây, Tà Nung bỗng vươn mình mạnh mẽ khi có rất nhiều doanh nghiệp, cá nhân về đây đầu tư phát triển du lịch khiến cho lượng du khách đổ về đây ngày càng nhiều. Nhận thấy đây là cơ hội không thể bỏ qua nên hai vợ chồng tôi đã bàn với nhau sẽ mở một điểm tham quan theo mô hình du lịch cộng đồng lấy trải nghiệm các hoạt động về sinh hoạt, lao động sản xuất, ẩm thực, phong tục tập quán truyền thống của dân tộc mình làm sản phẩm giới thiệu đến du khách. Nếu thực hiện được dự án thì ngoài việc phát triển kinh tế cho gia đình thì vấn đề bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình cũng sẽ được thực hiện, đó cũng là điều mà 2 vợ chồng đã trăn trở nhiều năm qua”, chị Hòa chia sẻ.

Nói là làm, sẵn có mảnh đất khoảng 6.000m2 của gia đình nằm ngay trên trục đường DT725, vợ chồng chị Hòa đã mạnh phá bỏ số cà phê được trồng trước đó để lấy diện tích thực hiện dự án. Tuy nhiên, khi bắt đầu triển khai dự án mới thấy có vô số vấn đề khó khăn cần phải giải quyết, trong đó nan giải nhất chính là tài chính. Trong nhà có bao nhiêu tiền của tích góp được trong những năm qua, vợ chồng chị đã đổ sạch vào dự án. Nhưng như thế vẫn là chưa đủ, vợ chồng chị phải chạy vạy vay mượn khắp nơi để có thêm tiền đầu tư.

“Tuy nhiên, khó khăn chưa dừng lại ở đó. Khi dự án được bắt đầu triển khai thực hiện vào năm 2019, thì đến cuối năm đại dịch Covid-19 bắt đầu diễn ra ngày càng phức tạp khiến chúng tôi tạm ngưng dự án lại. Phải đến khi đại dịch tạm qua đi thì dự án mới được tiếp tục thực hiện và hoàn thiện. Đến giữa năm 2022, dự án đã được bắt đầu đưa vào khai thác. Tuy nhiên, do là một địa điểm mới và cùng với đó là tình hình kinh tế suy thoái nặng nề sau dịch khiến lượng khách du lịch đến với Đà Lạt nói chung và Tà Nung nói riêng sụt giảm nghiêm trọng dẫn đến du khách đến đây là không đáng kể. Cho đến thời gian gần đây khi du lịch có tín hiệu phục hồi và không gian được tăng cường quảng bá thông qua các cổng thông tin, các nền tảng mạng xã hội phổ biến hiện nay thì địa điểm mới bắt đầu có du khách tìm đến nhiều hơn”, chị Hòa cho biết thêm.

Nhiều không gian đặc sắc

Ngay từ đầu khi đầu tư vào dự án, chị Hòa cùng chồng đã xác định lấy các hoạt động trải nghiệm văn hóa cộng đồng bản địa ra làm cốt lõi để thu hút khách du lịch. Chính vì thế, Làng K’Ho Cil đã cố gắng tái hiện một cách chân thực nhất không gian sống, các hoạt động lao động sản xuất, phong tục tập quán lâu đời của người K’Ho.

Không gian trải nghiệm văn hóa cộng đồng Làng K’Ho Cil của chị Liêng Hót Thái Hòa

Điểm nhấn lớn nhất của toàn không gian là ngôi nhà sàn được phục dựng theo lối kiến trúc nhà dài truyền thống của người K’Ho với chất liệu chủ đạo là gỗ. Bên trong ngôi nhà được trưng bày, lưu trữ khá nhiều các dụng cụ truyền thống trong các hoạt động lao động sản xuất, các dụng cụ trong sinh hoạt như xà gạc, gùi, gậy chọc lỗ, bầu đựng nước, nơm bắt cá… Bên cạnh đó, những loại nhạc cụ truyền thống như cồng chiêng, đàn đá, đàn T’Rưng, tù và cũng hiện hữu bên trong không gian ngôi nhà. Ngoài ra, những bộ trang phục thổ cẩm truyền thống, các loại chum ché cổ cũng được trưng bày tại đây. Chị Hòa cho biết đây là những dụng cụ phải tốn rất nhiều công sức để tìm kiếm, sưu tầm mang về đây để thông qua đó giúp du khách khi đến đây sẽ có cái nhìn thật rõ nét và hiểu hơn về đời sống văn hóa, sinh hoạt cũng như trong lao động sản xuất trước kia của người K’Ho.

Tại không gian ngoài trời là những tiểu cảnh với nhiều cây cối và các loại hoa bản địa như được tái hiện lại như một khu rừng thu nhỏ trước đây của khu vực này khi chưa chịu sự tác động nặng nề của con người như ngày nay. Ngoài ra, hệ thống phòng lưu trú tại đây cũng được xây dựng theo kiến trúc cách điệu nhà truyền thống của người dân tộc bản địa.

Được biết, hiện chị Hòa và các cộng sự cũng đang gấp rút hoàn thiện khu vực trưng bày và tiêu thụ các loại sản phẩm truyền thống như nông sản, thổ cẩm do chính con em là người dân tộc thiểu số trên địa bàn làm ra.

Nhiều dụng cụ truyền thống phục vụ trong lao động sản xuất, sinh hoạt của người K’Ho được trưng bày, lưu giữ tại đây

Du khách khi có mặt tại đây ngoài việc được trải nghiệm không gian mang đậm nét văn hóa người dân tộc bản địa còn được thưởng thức ẩm thực truyền thống của người K’Ho như rượu cần, cà đắng da trâu, cơm lam, rau rừng, thịt hun khói… Ngoài ra, chị Hòa còn liên kết với các đội chiêng tại địa phương tổ chức các hoạt động giao lưu khi có những đoàn khách tham quan có nhu cầu. Đây đều là những chàng trai cô gái là người K’Ho thực hiện.

Có mặt tại đây, anh Nguyễn Thế Tài (đến từ TP. Cần Thơ) tỏ ra khá thích thú với không gian văn hóa này. Anh cho biết, “Gia đình chúng tôi đến Đà Lạt du lịch và lựa chọn di chuyển ra vùng ven Đà Lạt để khám phá. Khi đi ngang qua địa điểm thấy cái tên rất lạ nên đưa gia đình ghé vô xem thử. Thật sự khá thú vị, một không gian mang lại cảm giác như đi lạc vào buôn làng của người đồng bào. Ở đây giúp chúng tôi được hiểu thêm về nếp sinh hoạt cũng như một số nét văn hóa truyền thống của người đồng bào nơi đây. Ngoài ra, chúng tôi còn được thưởng thức những món ăn khá ngon mà lại giàu tính nét ẩm thực bản địa”.

Trong khi đó, một du khách khác có mặt tại đây nhận xét, “Hiện nay du khách khi đến với Đà Lạt thường nghĩ ngay những điểm tham quan rau, hoa… na ná nhau, những biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp hay những địa điểm săn mây, sống ảo mà chưa biết nhiều đến loại hình du lịch cộng đồng; vì thế, Đà Lạt trong tương lai nên có thêm những điểm tham quan mang tính cộng đồng như thế này để thực sự hấp dẫn, níu chân du khách”.

Thành Khiêm