Đồng Nai được đánh giá là địa phương có nhiều tiềm năng phát triển du lịch trên nhiều lĩnh vực từ du lịch sinh thái đến du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, hội nghị... Thời gian qua, Đồng Nai đã ưu tiên nguồn lực phát triển du lịch sinh thái rừng.
Toàn tỉnh Đồng Nai có hơn 123.000ha rừng tự nhiên với hệ sinh thái phong phú và đa dạng. Có thể kể đến : Vườn quốc gia Cát Tiên, hồ Đa Tôn (huyện Tân Phú), Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai (huyện Vĩnh Cửu), Thác Mai - Bàu nước sôi (huyện Định Quán), thác Giang Điền, thác Đá Hàn (huyện Trảng Bom)... Những địa danh trên hằng năm thu hút đông đảo khách du lịch đến tham quan.
Đồng Nai hiện có 4 đơn vị chủ rừng đặc dụng và rừng phòng hộ đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương cho phát triển du lịch sinh thái rừng và dự án du lịch đường sông với những lợi thế tạo ra sản phẩm đặc trưng của địa phương, hình thành sản phẩm du lịch liên kết với các tỉnh, thành vùng Đông Nam bộ. Đây là cơ hội để Đồng Nai thu hút đầu tư, phát huy tối đa thế mạnh về du lịch với các sản phẩm du lịch quy mô lớn, đẳng cấp quốc tế. Bốn đơn vị chủ rừng gồm: Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai (Khu bảo tồn, huyện Vĩnh Cửu), Ban Quản lý rừng phòng hộ Long Thành (huyện Long Thành), núi Chứa Chan (huyện Xuân Lộc) và Ban quản lý rừng phòng hộ Tân Phú (huyện Định Quán).
Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai là nơi đang quản lý diện tích tự nhiên hơn 68.000 ha với hệ sinh thái rừng đặc trưng của vùng Đông Nam Bộ và hệ động, thực vật đa dạng về chủng loại và số lượng. Cùng với đó, hồ Trị An diện tích khoảng hơn 32.000 ha xen lẫn 72 đảo lớn, nhỏ trở thành điểm tham quan du lịch hấp dẫn của du khách. Khu Bảo tồn còn là vùng căn cứ cách mạng với ba di tích lịch sử quốc gia. Những yếu tố nêu trên tạo ra lợi thế rất lớn trong phát triển du lịch sinh thái, văn hóa, lịch sử. Do đó, thời gian qua, để khai thác du lịch, Khu Bảo tồn đã tổ chức năm tour từ một đến hai ngày, gồm: về nguồn; giáo dục môi trường, khám phá thiên nhiên xanh, du lịch trên hồ Trị An, đạp xe, đi bộ xuyên rừng.
Đồng Nai khai thác lợi thế tự nhiên, phát triển du lịch sinh thái rừng.
Với những lợi thế này, UBND tỉnh Đồng Nai đã phê duyệt Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí của Khu Bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai, giai đoạn 2021 - 2030. Đây được xem là tiền đề quan trọng để phát triển du lịch sinh thái rừng ở Khu Bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai, vốn được xem là “lá phổi xanh” của vùng Đông Nam Bộ. Việc triển khai đề án góp phần khai thác, phát huy tiềm năng, lợi thế về tài nguyên thiên nhiên, văn hóa, di tích lịch sử tại Khu Bảo tồn thiên nhiên văn hóa Đồng Nai trên cơ sở bảo tồn, phát triển bền vững và huy động mọi nguồn lực trong xã hội để bảo vệ phát triển rừng, bảo tồn thiên nhiên và phát triển du lịch.
Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí của Khu Bảo tồn thiên nhiên-văn hóa Đồng Nai được thực hiện trên tổng diện tích trên 100 nghìn ha, gồm diện tích có rừng và chưa có rừng; các hệ sinh thái rừng và nguồn tài nguyên đa dạng sinh học phong phú. Đề án cũng quy hoạch 51 điểm phát triển du lịch và 37 tuyến du lịch khám phá rừng, các tuyến du lịch kết nối. Trong đó, chú trọng mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng, tạo điều kiện, hỗ trợ cộng đồng dân cư địa phương xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch.
Thông qua thực hiện Đề án, phấn đấu đến năm 2030, Khu bảo tồn thiên nhiên-văn hóa Đồng Nai thu hút 120 nghìn lượt khách/năm đến; giải quyết việc làm cho gần 1.600 lao động. Đề án là căn cứ quan trọng để đơn vị thực hiện kêu gọi các nhà đầu tư đến đầu tư phát triển du lịch sinh thái rừng. Bởi lẽ, lâu nay dù Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai có rất nhiều tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng rừng nhưng việc chưa có Đề án cụ thể khiến nhiều doanh nghiệp đến tìm hiểu đầu tư một đi không trở lại.
Du lịch sinh thái rừng không những tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội mà còn góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên bền vững.
Trước đó (3/2023), UBND tỉnh đã phê duyệt đề án Du lịch sinh thái kết hợp với nghỉ dưỡng, giải trí (đề án) của Ban quản lý Rừng phòng hộ Tân Phú, giai đoạn 2021-2030 với mục đích khai thác, bảo tồn và phát huy những giá trị tài nguyên rừng. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Nai cho biết, rừng phòng hộ Tân Phú mang đặc thù của nhiều sinh thái rừng như: Hệ sinh thái rừng kín thường xanh cây lá rộng, hệ sinh thái rừng tre nứa, rừng thứ sinh hỗn giao tre nứa với cây lá rộng, trảng cỏ, cây bụi. Trong rừng có nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp như: Bàu nước sôi, quần thể đá tại khu vực thác Mai, thác Chín Chì, Hang Dơi và nhiều điểm thác, sông, suối…
Bên cạnh đó, khu vực rừng phòng hộ Tân Phú còn có hệ thống sông La Ngà chảy gấp khúc, quanh co với nhiều ghềnh đá tạo nên một cảnh quan kỳ vĩ, đặc biệt khi du khách đi qua khu vực cầu La Ngà sẽ được chiêm ngưỡng cảnh đẹp sông nước từ làng bè nằm trải dài hai bên sông hàng km ngay dưới chân cầu, đây là nơi hàng trăm hộ dân sinh sống bằng nghề đánh bắt và nuôi cá bè nên có tiềm năng rất lớn để phát triển sản phẩm du lịch Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí được thực hiện trong giai đoạn 2023-2030, đây là dự án tạo tiền đề cho những dự án phát triển du lịch sinh thái rừng được khởi sắc trong thời gian tới.
Đề án hướng đến mục tiêu thu hút 330 nghìn lượt khách/năm vào năm 2025, doanh thu du lịch đạt khoảng 176 tỷ đồng/năm. Đến năm 2030, thu hút 730 lượt khách/năm, doanh thu 460 tỷ đồng/năm. Với đặc thù là vùng có nhiều đồng bào dân tộc địa phương đang sinh sống còn lưu giữ được những giá trị văn hóa truyền thống trong kiến trúc nhà cửa, sản xuất và phong tục, tập quán…
Đề án du lịch còn hướng đến nhiều giá trị, lợi ích về kinh tế, văn hóa, như: Tạo việc làm cho từ 1.000-2.000 lao động địa phương và lân cận, dự án chú trọng phát triển du lịch dựa vào cộng đồng, tạo điều kiện, hỗ trợ cộng đồng dân cư địa phương phát triển hạ tầng tại các khu vực có tiềm năng, đồng thời huy động và sử dụng các sản phẩm do cộng đồng sản xuất trong phát triển du lịch. Các hoạt động du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí theo đề án đưa ra sẽ góp phần tuyên truyền, giáo dục cho người dân địa phương và du khách các giá trị tự nhiên, lịch sử - văn hóa của địa phương. Từ đó, nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường, giảm thiểu tác động của người dân ảnh hưởng đến tài nguyên rừng, nâng cao hiệu quả quản lý bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học.
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đồng Nai, thời gian qua, các huyện, thành phố trên địa bàn đã xây dựng kế hoạch phát triển du lịch thành ngành kinh tế quan trọng, bám sát các nội dung của nghị quyết và kế hoạch về phát triển du lịch của Tỉnh ủy, UBND tỉnh. Đến nay, Đồng Nai đã xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng, đa dạng hóa sản phẩm du lịch; trong đó, chú trọng phát triển ba loại hình: Du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp-nông thôn và du lịch về nguồn-tâm linh để tạo thương hiệu.
Đức Cường