Bên cạnh đầu tư hạ tầng, Hà Nội đang nỗ lực nâng cao nhận thức, cung cấp kỹ năng cho cộng đồng thông qua các buổi tập huấn, hướng dẫn và kết hợp cùng kinh nghiệm thực tế.
Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch khai thác nguồn tài nguyên sẵn có với sự tham gia của cộng đồng dân cư. Tuy nhiên, để loại hình du lịch này phát triển đòi hỏi phải cơ chế quản lý tránh tình trạng phát triển ồ ạt, rập khuôn, thiếu chọn lọc.
Những năm gần đây, TP. Hà Nội đã đẩy mạnh phát triển loại hình du lịch cộng đồng, tạo ra sản phẩm khác biệt, giàu tính trải nghiệm cho du khách. Song, sự phát triển của du lịch cộng đồng tại Hà Nội vẫn chưa thật sự tạo điểm nhấn nổi bật trong chặng đường khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch Việt Nam.
Theo Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 trên địa bàn TP. Hà Nội, du lịch cộng đồng là một trong những mũi nhọn được tập trung đầu tư để tăng tính hấp dẫn cho du lịch Thủ đô.
Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết, trong năm 2023, Sở đã phối hợp với các quận, huyện thị xã tổ chức tập huấn ứng xử văn minh du lịch và du lịch cộng đồng cho dân cư điểm du lịch xã Hạ Mỗ (huyện Đan Phượng), xã Phú Yên (huyện Phú Xuyên) và xã Đường Lâm (thị xã Sơn Tây).
Làng cổ Đường Lâm được các du khách đánh giá là sản phẩm du lịch cộng đồng có nhiều "bước chuyển mình" rõ rệt.
Hà Nội là địa phương có nhiều tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng khi có tới 18 huyện, thị xã ngoại thành rộng lớn với những hình thái nông thôn mang đặc trưng riêng, hệ thống di tích lịch sử phong phú, di sản phi vật thể đặc sắc và ẩm thực đa dạng.
"Hàng trăm người dân hồ hởi tham gia, nghe các chuyên gia chia sẻ nhiều kiến thức về hoạt động du lịch. Đó là lợi ích du lịch đem lại, trao đổi về xây dựng sản phẩm, kỹ năng phục vụ, giao tiếp đối với khách du lịch, với mục tiêu đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, gắn với phát triển nông thôn mới", ông Hiếu cho hay.
Thời gian tới, Sở sẽ tổ chức nhiều đoàn khảo sát với sự tham gia của các đơn vị lữ hành, nhằm giúp các địa phương xây dựng sản phẩm phù hợp nhu cầu của du khách, từ đó tăng tính kết nối tour, tuyến du lịch, khai thác được thế mạnh của du lịch cộng đồng, góp phần giúp du lịch Thủ đô phát triển chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.
Chia sẻ về chủ đề này, PGS.TS Phạm Hồng Long, Trưởng khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, điểm yếu nhất của du lịch cộng đồng là phát triển một cách ồ ạt, thiếu định hướng, thiếu chọn lọc dẫn đến sản phẩm du lịch ra đời nghèo ý tưởng, rập khuôn. Nhiều nơi bà con đổ xô xây dựng homestay, nhưng lại thiếu kinh nghiệm, thiếu kiến thức quản lý, cho nên tình trạng dựng nhà lên rồi rơi vào cảnh “đắp chiếu” cũng không ít.
Ông Long phân tích, phát triển du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn đòi hỏi phải có quá trình chuẩn bị chu đáo và nghiêm cẩn. Việc không chỉ dựa trên tư duy "suy diễn" là cứ có tiềm năng thì có thể phát triển du lịch cộng đồng. Và, cũng không thể dựa trên tư duy "quy nạp" là du lịch cộng đồng đang là xu thế thịnh hành nên nếu tổ chức du lịch cộng đồng thì sẽ sinh lời...
Phát triển du lịch cộng đồng đòi hỏi quá trình điều tra kỹ lưỡng về các điều kiện phát triển du lịch cộng đồng ở góc độ cung và cầu.
Theo đó, chuyên gia Phạm Hồng Long nhận định, phát triển du lịch cộng đồng đòi hỏi quá trình điều tra kỹ lưỡng về các điều kiện phát triển du lịch cộng đồng ở góc độ cung và cầu. Bên cạnh đó, cần có tư duy sáng tạo để đưa ra các ý tưởng mới phù hợp với thực tế tại địa phương, giúp du khách có những trải nghiệm mới lạ, tránh sự trùng lặp. Nói cách khác, tính đặc thù là điểm mấu chốt trong phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng.
Ngoài ra, để phát triển du lịch cộng đồng, người dân cần quá trình dài học cách ứng xử văn minh trong giao tiếp và đối đãi với khách. Khắc phục những nhược điểm này, bên cạnh đầu tư hạ tầng, Hà Nội đang nỗ lực nâng cao nhận thức, cung cấp kỹ năng cho cộng đồng thông qua các buổi tập huấn, hướng dẫn và kết hợp cùng kinh nghiệm thực tế.
"Việc Sở Du lịch Hà Nội hỗ trợ các huyện ngoại thành phát triển du lịch cộng đồng, du lịch xanh không chỉ góp phần thúc đẩy ngành du lịch phát triển mà còn đa dạng hóa ngành nghề nông thôn, tăng thu nhập cho người dân, giúp bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cộng đồng địa phương", PGS.TS Phạm Hồng Long nhấn mạnh.
Minh Châu