Xã Thành Sơn, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình cách trung tâm thị trấn Mai Châu khoảng 15km, dân cư chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái, Mường... với những nét văn hóa độc đáo.
Xã có hệ thống thác, hồ nước xanh ngát, núi rừng hùng vĩ với không khí trong lành, vì thế khai thác du lịch cộng đồng đang là xu hướng được địa phương chú trọng đầu tư. Loại hình này đã tạo thêm việc làm và cải thiện, nâng cao đời sống đồng bào, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn, phát huy những nét văn hóa độc đáo của các dân tộc.
Dù mô hình du lịch cộng đồng đã xuất hiện ở Việt Nam từ khá lâu, song ở xã Thành Sơn chỉ mới bắt đầu mô hình này được khoảng vài năm nay. Sau giai đoạn bị ảnh hưởng nặng nề do dịch Covid-19, du lịch cộng đồng tại đây được đẩy mạnh trở lại. Xã Thành Sơn hiện có 5 khu vực kinh doanh mô hình homestay.
Du khách tại homestay Nhà của Bin, xóm Bin, xã Thành Sơn (Mai Châu, Hòa Bình) thích thú khi được ra đồng đào khoai lang.
Mỗi tháng, địa phương đón trung bình khoảng 300 - 400 khách tới tham quan trải nghiệm, riêng đợt nghỉ lễ, các homestay đón khoảng 200 - 250 khách mỗi ngày. Các homestay tạo công việc toàn thời gian cho khoảng 20 - 25 người dân, ngoài ra khoảng 20 - 25 người khác là làm bán thời gian.
Thăm homestay Nhà của Bin của ông Nguyễn Mạnh Cường ở xóm Bin, ông Cường chia sẻ: “Homestay Nhà của Bin được xây dựng và đưa vào hoạt động được gần hai năm. Những ngày đầu khó khăn do nguồn lao động ở đây còn chưa chuyên nghiệp, tuy nhiên, sau thời gian đào tạo, tập huấn thì họ cũng có những thay đổi nhất định để phù hợp hơn với mô hình du lịch cộng đồng này. Ngoài dịch vụ ăn uống các món đặc sản của địa phương, dịch vụ lưu trú, tôi còn đa dạng hóa các sản phẩm du lịch như múa hát, nhảy sạp, đạp xe quanh bản làng, đeo gùi xuống đồng, thu hái ngô, khoai lang, trái cây, thậm chí trực tiếp làm các công việc đồng áng của người nông dân. Điều này khiến du khách thích thú, nhất là du khách nước ngoài. Vào những tháng du lịch cao điểm, các phòng lưu trú đều kín chỗ”.
Người dân biết tận dụng lợi thế khu vực sẵn có như hồ Sam Tạng, rừng nguyên sinh, các làng dân tộc... để tăng sự trải nghiệm cho du khách. Đây được xem là hướng đi bền vững và tạo cơ hội phát triển cho người dân nơi đây.
Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Ngần Văn Diễn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Thành Sơn cho biết: “Thành Sơn là xã có địa hình phần lớn là đồi núi, cảnh sắc hùng vĩ, nhiều điểm du lịch nổi tiếng và văn hóa bản địa đặc sắc, rất phù hợp với việc phát triển du lịch. Khách du lịch ngày nay quan tâm hơn đến việc phải sống trách nhiệm với thiên nhiên và những giá trị được tạo hóa ban sẵn. Sự kết hợp hài hòa giữa các bản sắc thiên nhiên, văn hóa cộng đồng và sự quản lý của chính quyền địa phương đã thúc đẩy du lịch cộng đồng phát triển mạnh mẽ.
Thời gian qua, xã tích cực tham mưu với các cấp ủy đảng, chính quyền, nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế về du lịch, dịch vụ để phát triển kinh tế - xã hội. Xã đẩy mạnh thu hút các nhà đầu tư về địa phương, đồng thời hoàn thiện, nâng cấp chất lượng cơ sở hạ tầng, giao thông, cảnh quan môi trường, hỗ trợ phát triển du lịch”.
Để đạt được mục tiêu về phát triển du lịch, xã Thành Sơn đã có những kế hoạch xây dựng mô hình phát triển du lịch cộng đồng gắn với cải thiện sinh kế bền vững để khai thác các giá trị văn hóa bản địa, cũng như bảo đảm hiệu quả kinh doanh. Việc quảng bá du lịch trên các nền tảng số như Facebook, Zalo, TikTok... cũng đang được đẩy mạnh để tiếp cận nhiều hơn với người xem.
Du lịch cộng đồng ở Thành Sơn hiện tại vẫn còn nhiều điểm hạn chế, song với việc xác định đúng hướng đi, mục tiêu cũng như kế hoạch dài hạn làm sao vừa phát triển du lịch, vừa bảo tồn được văn hóa, thiên nhiên, môi trường, không làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên đã bước đầu có những thành quả nhất định.
Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi thu hút, thực hiện các dự án, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Bài và ảnh: Bùi Lê