Thôn Hòn Dung (xã Sơn Hiệp, huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa) có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng. Để thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng tại đây, huyện Khánh Sơn đang tiếp tục triển khai các bước để thực hiện Dự án “Xây dựng mô hình làng du lịch cộng đồng thôn Hòn Dung là điểm đến du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) và miền núi huyện Khánh Sơn”.
Biểu diễn tiết mục văn nghệ đậm bản sắc văn hóa dân tộc Raglai phục vụ du khách tại Nhà dài thôn Hòn Dung.
Thôn Hòn Dung là 1 trong 4 thôn có đông ĐBDTTS ở xã Sơn Hiệp, 87% là ĐBDTTS Raglai. Hiện nay, địa điểm Nhà dài truyền thống ở thôn Hòn Dung thường xuyên được huyện, xã tổ chức các hoạt động văn hóa truyền thống của người Raglai tại Khánh Sơn; nơi đây còn lưu giữ 1 bộ đàn đá - loại nhạc cụ độc đáo có niên đại hàng nghìn năm. Thôn Hòn Dung cũng là nơi lưu giữ văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc của người Raglai với các nghi lễ, phong tục như: Lễ ăn đầu lúa mới, nghi lễ vòng đời, lễ tạ ơn… ; nhiều loại hình văn nghệ dân gian được gìn giữ, lưu truyền với các làn điệu sử thi, dân ca, dân vũ, phổ biến là điệu hát Alơu, Siri, Sa ngơi, Ru tu; có các nhạc cụ dân tộc nổi tiếng đi vào thơ ca với cây đàn chapi; có không gian sinh hoạt văn hóa cồng chiêng, đánh mã la. Ở đây còn có các nghề thủ công truyền thống như: Làm đàn chapi, làm nỏ, đan gùi… Cùng với đó, thôn Hòn Dung có điều kiện giao thông thuận lợi, rất gần các danh thắng, di tích lịch sử nổi tiếng của Khánh Sơn; khí hậu mát mẻ quanh năm; với nhiều loại cây ăn trái đặc sản như sầu riêng, chôm chôm, măng cụt… Đây là những điều kiện thuận lợi để xã Sơn Hiệp phát triển du lịch cộng đồng tại thôn Hòn Dung.
Theo lãnh đạo UBND xã Sơn Hiệp, việc phát triển du lịch cộng đồng tại thôn Hòn Dung chỉ mới ở các bước như: UBND xã đã thành lập Ban Quản lý Làng du lịch cộng đồng thôn Hòn Dung và ban hành quy chế hoạt động của ban quản lý. Ban Quản lý Làng du lịch cộng đồng thôn Hòn Dung đã thiết kế các chương trình tour tham quan du lịch cộng đồng đa dạng, hấp dẫn đáp ứng nhu cầu của khách du lịch như: Tour tham quan nhà dài truyền thống, trải nghiệm đi rẫy hái măng trỉa bắp, làm các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, tìm hiểu văn hóa Raglai; tour tham quan làng - tắm thác Tà Gụ, trải nghiệm tự nấu các món ăn truyền thống (cơm lam, thịt nướng, gà rẫy đút ống lồ ô…). Bên cạnh đó, địa phương đã thành lập đội văn nghệ tại thôn này, hỗ trợ các nhạc cụ, trang phục… để biểu diễn các tiết mục đậm bản sắc văn hóa dân tộc Raglai phục vụ du khách. Một số đơn vị, cá nhân tại địa phương cũng đã đầu tư các homestay, cơ sở ăn uống để phục vụ khách có nhu cầu.
Theo ông Cao Minh Vỹ - Phó Chủ tịch UBND huyện Khánh Sơn, để phát triển du lịch cộng đồng tại thôn Hòn Dung, UBND huyện xác định một trong những nhiệm vụ quan trọng của Đề án phát triển du lịch Khánh Sơn đến năm 2030 là phải tập trung thực hiện Dự án “Xây dựng mô hình làng du lịch cộng đồng thôn Hòn Dung là điểm đến du lịch vùng ĐBDTTS và miền núi huyện Khánh Sơn”. Việc thực hiện dự án này sẽ bảo tồn, phát huy có hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống của ĐBDTTS trên địa bàn gắn với phát triển du lịch cộng đồng nhằm chuyển đổi sinh kế và tạo việc làm, thu nhập cho cộng đồng địa phương. Định hướng của địa phương là xây dựng thôn Hòn Dung trở thành điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn của tỉnh. Địa phương mong các cơ quan chức năng của tỉnh hỗ trợ triển khai xây dựng mô hình này.
Vừa qua, đoàn công tác của Sở Du lịch và một số ngành liên quan của tỉnh đã kiểm tra thực tế và tiến hành thẩm định mô hình làng du lịch cộng đồng thôn Hòn Dung. Qua kiểm tra thực tế một số địa điểm như: Điểm bán quà lưu niệm; nhà dài truyền thống của người Raglai; các hộ dân duy trì nghề đan lát thủ công mỹ nghệ, ẩm thực truyền thống và điểm dừng chân cầu A Pa Bưởi; đồng thời xem xét những việc địa phương đã triển khai, đoàn công tác đánh giá, đến nay, làng du lịch cộng đồng này đã đạt 17/20 tiêu chí của mô hình du lịch cộng đồng, có 3 tiêu chí ở mức “có tiềm năng”. Kết quả thẩm định này sẽ là cơ sở quan trọng để Sở Du lịch tham mưu UBND tỉnh xem xét, công nhận thôn Hòn Dung có đủ tiềm năng phát triển mô hình du lịch cộng đồng. Sau khi được công nhận, địa phương sẽ đủ điều kiện để được hỗ trợ thêm nguồn lực theo quy định tại Nghị quyết số 06 năm 2022 của HĐND tỉnh về quy định một số nội dung và mức chi hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh để đầu tư, xây dựng làng du lịch cộng đồng thôn Hòn Dung.
Hải Lăng