Thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật để giữ gìn, bảo tồn, phát huy bền vững các giá trị di sản văn hóa góp phần thúc đẩy phát triển du lịch. Tỉnh Vĩnh Long đã ban hành Quyết định số 1526/QĐ-UBND ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long, giai đoạn 2023 - 2025. Qua đó, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh góp phần xây dựng văn hóa và con người Vĩnh Long. Đồng thời, tạo động lực, nguồn lực thúc đẩy phát triển ngành du lịch, nâng cao hiệu quả về lợi ích kinh tế và quảng bá hình ảnh của địa phương trong quá trình hội nhập và phát triển.
Tỉnh Vĩnh Long tổ chức thực hiện 05 nội dung trọng tâm trong việc bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa. Cụ thể như: Bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa, gồm: Bảo tồn và phát huy giá trị của di tích lịch sử văn hóa (Lập hồ sơ 06 di tích đề nghị xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh: Đình Tân Quang, Đình Thanh Khê, Bia Chiến thắng Bà Nữ, Di tích cách mạng Ba Chùa, Di tích Chùa Phật Quang, Di tích Chùa Long Quang. Tu bổ, tôn tạo tổng thể 06 di tích lịch sử - văn hóa, kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia: Đình Tân Hoa, Thánh tịnh Ngọc Sơn Quang, Văn Thánh miếu, Đình Long Thanh, Lăng Ông Thống chế Điều bát Nguyễn Văn Tồn, Căn cứ cách mạng Cái Ngang).
Đồng thời, thực hiện dự án duy tu, bảo trì hệ thống trưng bày; kho lưu giữ hiện vật của Bảo tàng tỉnh và khảo sát, kiểm kê, sưu tầm di sản văn hóa: Dự án cải tạo, chỉnh lý nội dung nhà trưng bày Lịch sử truyền thống cách mạng; nhà trưng bày Văn hóa các dân tộc; Dự án xây dựng kho cơ sở bảo tàng Vĩnh Long; lập kế hoạch kiểm kê, sưu tầm di sản văn hóa. Tập trung thực hiện các dự án đầu tư xây dựng, tu bổ, tôn tạo các công trình di tích lịch sử - văn hóa đã được phê duyệt theo đúng tiến độ, sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư cho việc tu bổ, tôn tạo các di tích đã được xếp hạng, di tích có nguy cơ xuống cấp.
Đối với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể sẽ xây dựng hồ sơ khoa học đối với 04 di sản văn hóa phi vật thể đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia: Lễ hội Văn Thánh Miếu, Lễ Xuân tế cầu an tại di tích Công Thần miếu, Lễ hội truyền thống SenDolta của đồng bào Khmer tỉnh Vĩnh Long, Nghệ thuật hát bội tỉnh Vĩnh Long. Kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể người Hoa trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long.
Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch, tập trung triển khai thực hiện Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch tỉnh Vĩnh Long”; tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá giá trị di sản văn hóa trong hoạt động lữ hành, thuyết minh du lịch; phát huy giá trị di sản văn hóa thành sản phẩm du lịch đặc trưng; xây dựng sản phẩm lưu niệm đặc trưng gắn với di tích. Tập trung đầu tư phát triển các làng nghề tiêu biểu trên địa bàn tỉnh thành điểm đến trong các tour, tuyến du lịch; Đầu tư, cải tạo cơ sở hạ tầng làng nghề gắn với du lịch; Tập huấn kỹ năng phục vụ du lịch cho các làng nghề.
Một góc "Vương quốc lò gạch” Mang Thít - Ảnh: TITC
Bên cạnh đó, tăng cường công tác đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường, phòng cháy chữa cháy tại các làng nghề gắn với du lịch; tổ chức kết nối tour, tuyến du lịch gắn với tham quan, tìm hiểu làng nghề; quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên môn, đội ngũ thuyết minh tại các di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng; trong đó, ưu tiên các điểm di tích được công nhận là điểm đến du lịch. Tăng cường công tác quản lý lễ hội tại các di tích lịch sử - văn hóa. Đảm bảo an ninh trật tự, phòng chống cháy nổ, vệ sinh môi trường tại các điểm di tích; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định nhằm lập lại trật tự, kỷ cương, nề nếp, tạo môi trường du lịch an toàn và thân thiện.
Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số thông qua việc bảo tồn, phát huy các môn thể thao truyền thống dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một như Lân - Sư - Rồng, Cờ Ốc, đua ghe Ngo,… Hỗ trợ đầu tư dụng cụ tập luyện thể dục, thể thao đơn giản ngoài trời cho các thiết chế văn hóa vùng đồng bào dân tộc Khmer.
Ngoài ra, bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch như khảo sát, kiểm kê, đánh giá thực trạng và lựa chọn lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể về dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số và lập hồ sơ khoa học đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; Thực hiện hồ sơ đề nghị cấp thẩm quyền xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể,…
Tiết mục trong Hội thi Đờn ca tài tử Nam bộ và trích đoạn cải lương
Đầu tư trang thiết bị và tăng cường ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ vào hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, xây dựng Dự án chuyển đổi số di sản văn hóa tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2023 - 2030. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác chuyên môn và quản lý ở lĩnh vực bảo tàng, di tích, di sản văn hóa phi vật thể và di sản tư liệu (trưng bày, thuyết minh, bảo quản, tu bổ, phục chế, thực hành, trao truyền...). Từng bước đầu tư trang thiết bị công nghệ hiện đại, ứng dụng công nghệ quét mã QR, công nghệ mô phỏng 3D - thực tế ảo (VR) vào công tác trưng bày, bảo quản hiện vật tại bảo tàng và di tích; Phối hợp thực hiện tư liệu hóa, số hóa và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về di sản văn hóa; phát triển các ứng dụng công nghệ số nhằm hỗ trợ nâng cao trải nghiệm của khách tham quan tại di tích, bảo tàng, điểm tham quan, điểm du lịch,...
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá di sản văn hoá và đào tạo bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ: đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội như Facebook, Youtube, liên kết Website Bảo tàng… Duy trì tổ chức các cuộc trưng bày, triển lãm, các chương trình sinh hoạt giáo dục truyền thống. Biên soạn, in ấn phát hành phổ biến các tài liệu tuyên truyền di sản văn hóa,…
Hy vọng rằng, với sự vào cuộc, quyết tâm của các ngành, các cấp, địa phương và nhân dân sẽ góp phần bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long; là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của tỉnh./.
Bài, ảnh: Hữu Thoại