(TITC) - Phát triển du lịch gắn với bảo vệ tài nguyên, môi trường, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc, là yêu cầu cấp thiết cần có sự tham gia của cộng đồng để thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành du lịch. Điều này mang lại lợi ích to lớn trong thúc đẩy kinh tế - xã hội mỗi địa phương, qua đó người dân sẽ được hưởng lợi từ chính di sản của cộng đồng.
Quần thể danh thắng Tràng An ở Ninh Bình là di sản thế giới được UNESCO công nhận
Du lịch cộng đồng được coi là loại hình du lịch mang lại sự phát triển bền vững, là cơ hội trong bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa đặc trưng của các dân tộc địa phương. Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch mà ở đó cộng đồng địa phương có sự kiểm soát vào sự phát triển và quản lý hoạt động du lịch, và cộng đồng được thụ hưởng lợi nhuận thu được từ hoạt động du lịch.
Du lịch di sản với những thách thức và giải pháp
Vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở nước ta có hệ thống di sản văn hóa vô cùng phong phú và đa dạng. Đây là nguồn tài nguyên du lịch quan trọng, tạo nên các sản phẩm du lịch di sản mang tính đặc thù. Du lịch di sản góp phần chuyển đổi sinh kế, nâng cao thu nhập cho cộng đồng các dân tộc tham gia vào các chuỗi du lịch. Khách du lịch được trải nghiệm những hoạt động quen thuộc của người địa phương, giúp
Tuy nhiên, trong trường hợp lượng khách tăng cao sẽ làm quá tải khả năng đáp ứng của địa phương, tác động đến môi trường sinh thái và nếp sống văn hóa của người dân địa phương.
Để thực hiện được mục tiêu vừa phát triển du lịch, vừa bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa, cần xác định rõ định hướng phát triển du lịch theo hướng bền vững cả về kinh tế, xã hội và môi trường. Các địa phương cần có giải pháp mang tính bền vững đảm bảo phát triển lâu dài, đảm bảo quyền lợi cho cộng đồng người dân tộc thiểu số. Nhà nước cần xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể về chiến lược, quy hoạch du lịch cộng đồng, hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, cần có các giải pháp đào tạo nguồn nhân lực để phát triển du lịch cộng đồng mạnh hơn, đồng thời giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của mỗi địa phương.
Vai trò của cộng đồng trong phát triển du lịch
Cộng đồng địa phương đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa. Sự tham gia của cộng đồng không chỉ giúp bảo vệ các di sản mà còn tạo ra nguồn thu nhập bền vững cho người dân. Du lịch cộng đồng giúp người dân địa phương có cơ hội giới thiệu văn hóa, phong tục tập quán của mình đến du khách, đồng thời học hỏi và nâng cao nhận thức về bảo tồn di sản.
Một số mô hình du lịch cộng đồng đã thành công trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa. Ví dụ, nghề làm thuốc của người Dao, nghề thêu dệt thổ cẩm của người Thái đã được phục hồi và phát triển nhờ du lịch. Những mô hình này không chỉ giúp bảo tồn các nghề truyền thống mà còn tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo, thu hút du khách.
Mặc dù có nhiều lợi ích, du lịch cộng đồng cũng đối mặt với nhiều thách thức. Sự chia sẻ lợi ích chưa công bằng giữa doanh nghiệp và cộng đồng dân cư địa phương dẫn tới việc chưa khuyến khích được người dân tham gia vào chuỗi hoạt động du lịch bền vững. Chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng không được đảm bảo, và sự phát triển du lịch cộng đồng với tầm nhìn ngắn hạn, thiếu sự liên kết cũng là những vấn đề cần giải quyết.
Giải pháp phát triển du lịch bền vững
Để phát triển du lịch bền vững, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, từ chính quyền địa phương, doanh nghiệp đến cộng đồng dân cư. Các giải pháp đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng cơ sở hạ tầng, và đa dạng hóa các hình thức xúc tiến, quảng bá sản phẩm du lịch cần được triển khai đồng bộ. Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể để đảm bảo quyền lợi cho cộng đồng người dân tộc thiểu số, giúp họ tham gia tích cực vào hoạt động du lịch và bảo tồn di sản.
Phát triển du lịch bền vững tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số đòi hỏi sự nỗ lực và hợp tác của tất cả các bên liên quan. Bằng cách nâng cao nhận thức xã hội về tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản, có thể đảm bảo rằng các giá trị văn hóa, di sản quý báu của Việt Nam sẽ được giữ gìn và phát huy, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và tạo điều kiện xóa đói giảm nghèo cho người dân ở nhiều vùng còn khó khăn.
Trung tâm Thông tin du lịch