Lâu nay, Phú Quốc được mệnh danh là "đảo ngọc" của Việt Nam - một điểm đến đầy hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Phú Quốc đã được quy hoạch, phát triển thành trung tâm du lịch, nghỉ dưỡng chất lượng cao của khu vực và quốc tế.
Tuy nhiên, trước mắt Phú Quốc đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan của thiên đường du lịch này...
Xả thải tự nhiên...
Theo Sở TN&MT tỉnh Kiên Giang, hiện trên huyện đảo Phú Quốc chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Tất cả các loại nước thải sinh hoạt và sản xuất đều thải trực tiếp ra tự nhiên, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Cụ thể, nước thải tại thị trấn Dương Đông được thu gom qua hệ thống cống chung cùng với nước mưa, rồi xả thải ra nguồn tiếp nhận là sông Dương Đông. Tại Thị trấn An Thới và các thị tứ khác, nước thải được xử lý qua bể tự hoại, hoặc xả trực tiếp vào cống thoát nước ra nguồn tiếp nhận…
Dọc bờ biển khu phố 7 Dương Đông và các khu khác, một loạt các nhà nghỉ và khách sạn xả toàn bộ nước thải trực tiếp ra các bãi biển, gây mất mỹ quan và vệ sinh môi trường. Chỉ có một số ít khách sạn lớn như Thiên Hải Sơn, Sài Gòn - Phú Quốc, Kim Hoa có đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải cục bộ bằng công nghệ xử lý sinh học. Tuy nhiên, chất lượng nước thải sau xử lý chưa được giám sát một cách nghiêm ngặt.
Tại Phú Quốc, tỷ lệ chất thải rắn được thu gom khoảng 60% khối lượng rác thải phát sinh, số còn lại người dân tự xử lý bằng cách thiêu đốt, vứt bỏ ra tự nhiên hoặc bỏ xuống sông, xuống biển. Rác sinh hoạt sau khi thu gom được đổ vào 2 bãi rác lộ thiên ở thị trấn Dương Đông và An Thới.
Nguồn nước ngọt quý hiếm đã bị ô nhiễm...
Sông Dương Đông có vị trí đặc biệt quan trọng đối với Phú Quốc, không chỉ tạo cảnh quan mà là nơi cung cấp nguồn nước phục vụ cho sự phát triển của đảo sau này. Tuy nhiên, khu vực hạ lưu đoạn từ cầu Hùng Vương đổ ra biển, nơi có mật độ phân bố dân cư và các loại hoạt động sản xuất tập trung cao, ngoài ra còn là nơi neo đậu của tàu thuyền nên mức độ ô nhiễm nguồn nước rất đáng kể, đặc biệt là khu vực cầu Nguyễn Trung Trực và chợ Dương Đông… Hàm lượng nitrat tại khu vực cống Bản đổ vào sông Dương Đông lên đến 4,3mg/l; nước sông bị ô nhiễm hữu cơ cao, giá trị BOD5 lên đến 34mg/l, COD là 59mg/l, tổng Coliform là 24.000 MPN/100 ml.
Khu vực Rạch Ông Chì, thị trấn Đông Dương cũng nằm trong tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng. Trước đây, con rạch này khá rộng, nhưng hàng chục năm trở lại đây, gần 200 hộ dân ngụ cư tụ họp sinh sống ven và trên con rạch, trực tiếp xả rác xuống đã khiến con rạch trở thành một mương rác rất hôi thối.
Ngay tại các bãi biển, "mặt tiền" của Phú Quốc nhưng tình trạng rác thải, túi nilon vứt bừa bãi, nhếch nhác, gây mất mỹ quan... để lại nhiều cái lắc đầu không hài lòng của khách du lịch trong nước và quốc tế.
Nhiều dự án bảo vệ môi trường còn ở phía trước...
Các giải pháp hữu hiệu ngăn chặn ô nhiễm môi trường là vấn đề bức xúc đặt ra từ thực tế ở Phú Quốc. "Để hạn chế việc ô nhiễm môi trường, trước mắt Phòng TN&MT phát động hoạt động "Ngày thứ bảy môi trường", kêu gọi đoàn viên, thanh niên thu gom rác. Huyện đang có kế hoạch thu gom rác thì điểm đến tận gia đình. Ngoài ra huyện đang tập trung thực hiện chương trình "Giờ môi trường Phú Quốc". Theo đó người dân tự thu gom rác trong gia đình, trước nhà mình, các tổ, ấp nhắc nhở, đôn đốc người dân thực hiện. Đây cũng là tiêu chí để xét gia đình văn hóa..."- Trưởng phòng TN&MT huyện Phú Quốc Nguyễn Phú Nam, cho biết.
Cùng với việc tuyên truyền vận động, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, UBND tỉnh Kiên Giang đã giao cho Cty CP Tâm Sinh Nghĩa thực hiện dự án đầu tư nhà máy chất thải rắn 200 tấn/ngày tại xã Hàm Ninh, dự kiến hoàn thành thủ tục đầu tư vào quí IV/2010.
Về lâu dài, ông Thái Thành Lượm, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Kiên Giang cho biết, trong 5 năm tới tỉnh sẽ triển khai Dự án quy hoạch quản lý chất thải rắn theo mô hình phân loại tại nguồn; Dự án quy hoạch hệ thống các trạm xử lý nước thải cho các đô thị, khu du lịch và dịch vụ; Dự án truyền thông nâng cao nhận thức ý thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường kết hợp với quảng bá sản phẩm du lịch trên đảo Phú Quốc...
Đã có hoạch định, có nhiều dự án nhưng vấn đề đặt ra là tiến độ triển khai các dự án có ý nghĩa tích cực, góp phần ngăn chặn nguy cơ ô nhiễm môi trường ở "đảo ngọc" này. Cần phải có biện pháp thật sự hữu hiệu, nghiêm túc để chặn đứng tình trạng ô nhiễm nguồn nước ngọt và diện tích rừng nguyên sinh trên đảo. Cần có những biện pháp giảm thiểu tình trạng xả thải tự nhiên, giảm thiểu mức độ ô nhiễm trong quá trình triển khai các dự án nhằm né tình cảnh "chưa được vạ thì má đã sưng" bởi sự "trầm ê" trong quá trình triển khai các dự án.