Vườn quốc gia Bến En: Nét độc đáo du lịch sinh thái

Tuyệt mỹ bức tranh sơn thủy

Vườn Quốc gia Bến En những ngày cuối năm vẫn bình lặng, mặt nước phẳng lặng như một tấm gương khổng lồ, phản chiếu rõ từng nét tạc mạnh mẽ tạo nên những hòn đảo mang  một vẻ đẹp hoang dã và đầy quyến rũ, đưa con người ta có cảm giác như đang lạc vào thế giới thần tiên bồng bềnh phiêu lãng với cảnh sông nước mây trời huyền ảo hết đỗi thơ mộng, tất cả đã vẽ nên bức tranh “sơn thủy hữu tình” giữa mênh mang sông núi. Bởi hồ Sông Mực, được kết tụ tinh hoa từ bốn con suối và sông Mực, bốn mùa mặt hồ luôn xanh biếc, tĩnh lặng tạo cho Bến En như một “Vịnh Hạ Long” thu nhỏ của xứ Thanh.

Chúng tôi được bác Vũ Tiến Quyết, trong BQL Vườn Quốc gia Bến En đưa đi du thuyền trên mặt hồ và ngắm cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ với vẽ đẹp lung linh của 21 hòn đảo lớn nhỏ nổi trên biển nước với những tên gọi mang đậm những câu chuện huyền bí và ly kỳ như: đảo Tình yêu, đảo Hạnh phúc, đảo Hy vọng, đảo Mộng Mơ... mỗi hòn đảo đều mang một màu xanh thẳm soi bóng tạo nên những bức tranh thủy mạc đẹp đến ngỡ ngàng. Đặc biệt đảo Tình yêu với nhiều thế cây quấn quyết bên nhau như những đôi tình nhân đang say đắm trong giấc mộng tình không nở rời xa. Đảo Mộng Mơ cỏ cây, hoa lá đua nhau khoe hương sắc cùng tiếng chim uông và muôn thú gọi bạn. Đã đưa du khách như được hòa mình vào bức tranh “tiên cảnh” nơi hội tụ của núi, rừng, sông, hồ tạo nên vẻ đẹp hoang sơ và huyền ảo.

Không chỉ vậy, du thuyền trên mặt hồ chúng ta còn được ngắm cảnh sắc thiên nhiên sông núi hùng vĩ. Từ mặt hồ phóng tầm mắt xa xa là những ngôi nhà sàn của người dân tộc Thái, Thổ, Mường bên sườn đồi, hòa quyện cùng làn sương mỏng của mây trời mờ mờ ảo tạo cảm giác cho chúng ta như đang được phiêu lãng trong cõi bồng lai tiên cảnh và cùng người dân bản địa thưởng thức men say rượu cần, cơm lam, canh đắng, cháo cá mè, để lại hương vị khó quên trong lòng người đã từng đến Bến En du ngoạn và ngắm cảnh sắc thiên nhiên.

Đến Vườn Quốc gia Bến En, du khách không thể không đến thăm cây Lim xanh ngàn năm tuổi, như minh chứng của sự sống trường tồn cùng thời gian. Những sườn đảo cây vươn ra tận mép hồ tạo nhiều cảnh sắc huyền diệu mỗi khi ánh nắng ban mai hay lúc chiều tà. Cùng với những vẻ đẹp của hệ thống hang động có cảnh quan lung linh được hun đúc bởi bàn tay của tạo hóa. Đặc biệt, Hang Động Tiên có những nhũ thạch phong hóa kết tinh hàng ngàn năm tạo nên những thiên thạch long lanh tuyệt đẹp bên cạnh khe suối với nguồn nước mát lạnh róc rách chảy từ trong núi ra như tiếng đàn cầm ru dương từ ngàn xưa vọng về, Hang Ngọc gắn liền với cái tên “Lò cao kháng chiến” còn lưu dấu tích lò đúc súng góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động khắp địa cầu năm châu bốn biển.

Kho tàng đa dạng sinh học

Không chỉ được thiên nhiên ưu đãi tuyệt đẹp giữa một trời non nước hùng vĩ, Vườn Quốc gia Bến En còn được ưu đãi về sự đa dạng của các hệ sinh thái. Với ba hệ sinh thái chính là: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới trên núi đất, hệ sinh thái rừng trên núi đá vôi và hệ sinh thái ao hồ. Ngoài ra trong khu vực Vườn Quốc gia Bến En còn có một số hệ sinh thái phụ trợ khác là hệ sinh thái nương rẩy, hệ sinh thái rừng trồng và hệ sinh thái khu dân cư bản làng.

Theo kết quả điều tra về đa dạng sinh học, thực vật trên cạn, ở Bến En có 1.389 loài, thuộc 869 chi, 231 họ, thuộc các ngành Quyết thực vật, Rêu, ngành thực vật hạt kín một lá mầm và hai lá mầm. Trong đó có 52 loài quý hiếm như Lim xanh, Trai lý, Vù hương, Đinh hương, Sến mật, Lát hoa... Đặc biệt, Bến En cũng là nơi phân bố của loài cây Lim xanh lớn nhất Việt Nam - một loài cây có giá trị kinh tế cao. Trong các loài thực vật sống trên đảo và các đồi còn có nhiều nhóm cây thuốc chữa bệnh, theo thống kê chưa đầy đủ có khoảng trên 322 loài cây thuốc dược liệu quý hiếm được tìm thấy ở Bến En. Ngoài ra, một nhóm cây khác cũng rất có giá trị trong công tác bảo tồn là các loài cây cảnh, hiện Ban quả lý đã kiểm kê được khoảng gần 32 loài cây cảnh có giá trị đang phân bố trong vườn Quốc gia bến En như các loài Lan, Tuế và Huyến giác.

Bến En còn là địa điểm tập trung 1.004 loài động vật, trong đó có 91 loài thú, 201 loài chim, 54 loài bò sát, 31 loài ếch nhái, 68 loài cá, 499 loài côn trùng. Đặc biệt, nơi đây có nhiều loài động vật nằm trong sách Đỏ Việt Nam như: Voi, Bò tót, Gấu ngựa, Báo lửa, Khỉ mặt đỏ, Vượn bạc má, Cu ly lớn, Cu ly nhỏ, Rùa vàng, Diệc xám. Đây là những loài động vật quý hiếm cần được chăm sóc bảo tồn và phát triển.

Năm 2013, Sách kỷ lục Việt Nam xác nhận Vườn Quốc gia Bến En còn là nơi trú ngụ, sinh sống của các loài thú hiếm như Gấu ngựa, Vượn bạc má, Báo lửa đang còn sống hoang giả lớn nhất Việt nam. Không chỉ có các loài thú quý hiếm, Bến En còn là nơi phát triển của ba loài thực vật có giá trị cao trên thế giới là Sâm cánh Bến En, Găng Bến En và Đậu khấu Bến En đều được xem là một trong những cây dược liệu thuốc nam quý hiếm và bổ dưỡng nhất.

Tiềm năng lớn về du lịch sinh thái

Vườn Bến En trải rộng với tổng diện tích 16.634ha, chia làm 3 khu vực chính, vùng lỏi là khu vực bảo tồn nguồn den quý hiếm, phân khu du lịch sinh thái là các điểm gồm lòng hồ được hình thành bởi 4 con suối và con sông Mực có diện tích rộng khoảng 3.500 ha, nước bốn mùa xanh biếc, tĩnh lặng trong quần thể không gian trời, mây, non, nước hữu tình và đến thăm 21 hòn đảo với những sắc thái rất khác nhau được liên kết giao nhau trực tiếp với vùng đệm.

Để khai thác một cách có hiệu quả tiềm năng du lịch sinh thái, BQL Vườn Quốc gia Bến En đang tập trung khai thác thế mạnh cảnh quan thiên nhiên để phát triển loại hình du lịch sinh thái. Bằng cách tăng cường liên doanh, liên kết với các đơn vị hoạt động du lịch trong và ngoài tỉnh tổ chức các tuyến du lịch nhằm thu hút khách đến tham quan, nghỉ dưỡng tại vườn. Bên cạnh đó, việc phát triển du lịch sinh thái cộng đồng Bến En không chỉ tạo việc làm cho nhân dân địa phương mà còn góp phần cải thiện đời sống đồng bào dân tộc và phát triển kinh tế - xã hội vùng cao Thanh Hóa.

Ngoài ra, BQL phải thực hiện tốt việc quản lý, bảo vệ rừng; xử lý kịp thời các hành vi khai thác, mua bán, vận chuyển, xâm lấn đất rừng trái phép. Mặt khác phải tăng cường công tác phối kết hợp với các Viện Nghiên cứu Trung ương, các tổ chức quốc tế tiếp tục thực hiện công tác nghiên cứu khoa học về thực hiện Dự án bảo tồn và phát triển loài Lim xanh; Dự án đa canh, đa con; Dự án điều tra bổ sung và lập danh mục động, thực vật Vườn để có chiến lược bảo tồn. Triển khai thực hiện đề án nuôi trồng thủy sản, các dự án “Bảo tồn và phát triển loài Sưa tại Vườn”, điều tra một số loài cây thuốc nam quý hiếm bảo tồn và phát triển. Đồng thời, tăng cường quảng bá trên các phương tiện thông tin để đông đảo du khách trong và ngoài nước biết về du lịch sinh thái Bến En. Trong  6 tháng đầu năm 2013, lượng khách du lịch đến với Bến En tăng so với cùng kỳ năm trước với 524 đoàn khách, trong đó có 485 đoàn khách nội địa, 39 đoàn khách quốc tế, với trên 6.000 lượt du khách.

Chúng tôi được bá Với khung cảnh tuyệt đẹp làm say đắm lòng người và không khí êm đềm, mát dịu của núi - rừng - sông - hồ, huyền ảo cùng vẻ đẹp hoang dã, nguyên sơ đầy quyến rũ. Và được kết hợp với sự đầu tư đúng hướng Vườn Quốc gia Bến En sẽ là một trong những điểm du lịch sinh thái lý tưởng trong tương lai.