Đến vườn Quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình) du khách không chỉ thỏa sức khám phá hệ động thực vật phong phú, chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp giữa rừng già mà còn được tận mắt ngắm nhìn các loài linh trưởng quý hiếm được cán bộ, công nhân viên của Trung tâm cứu hộ linh trưởng nguy cấp chăm sóc.
Trung tâm Cứu hộ linh trưởng nguy cấp tại Vườn quốc gia Cúc Phương
Ông Trần Quang Phương - Điều phối viên Dự án bảo tồn các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam tại Vườn quốc gia Cúc Phương cho biết: “Trung tâm cứu hộ thú linh trưởng nguy cấp Cúc Phương được thành lập từ năm 1993, với mục đích cứu hộ, phục hồi, cho sinh sản bảo tồn và tái thả lại tự nhiên các loài linh trưởng hoang dã quý hiếm đang bị đe dọa ở Việt Nam. Đây cũng là trung tâm đầu tiên tại khu vực Đông Dương và Việt Nam được thành lập với mục đích nghiên cứu và bảo tồn các loài linh trưởng”.
Một số loài linh trưởng đang được cứu hộ tại Trung tâm
Hiện nay Trung tâm đang cứu hộ, nhận nuôi và chăm sóc 16 loài linh trưởng với số lượng 179 cá thể. Phần lớn các loài linh trưởng ở đây đều là tang vật của những vụ buôn bán động vật hoang dã bị lực lượng kiểm lâm phát hiện, bắt giữ, trong đó có nhiều loài nguy cơ tuyệt chủng cao như Voọc Cát Bà, Voọc mông trắng, Voọc chà vá chân xám... Nhiều cá thể được chuyển đến Trung tâm trong tình trạng nhiều thương tích và sức khỏe rất yếu. Đây là những loài linh trưởng có nguy cơ bị đe dọa và đều có tên trong Sách Đỏ của Việt Nam và thế giới.
Các cá thể đang được nuôi trong môi trường bán hoang dã trước khi được tái thả về tự nhiên
Ngoài công tác cứu hộ, chăm sóc, Trung tâm còn tổ chức tái thả động vật về với tự nhiên. Để đảm bảo thành công, trước khi tái thả, các chuyên gia tiến hành khảo sát, lựa chọn địa điểm thả phù hợp, theo dõi môi trường sinh thái trong khu vực, điều tra về mức độ đa dạng, trữ lượng thức ăn và đào tạo nguồn nhân lực để quản lý, theo dõi thời gian đầu khi mới tái thả.
Cán bộ nhân viên của Trung tâm chuẩn bị thức ăn và làm công tác vệ sinh chuồng trại
Mỗi ngày, số linh trưởng của Trung tâm “ngốn” từ 300 - 400 kg lá, thuộc hơn 100 loài cây. Nguồn thức ăn này được lấy từ khu vực rừng trồng và khu phục hồi sinh thái.
Loài Vọoc chà vá chân nâu
Tại Trung tâm có nhiều cá thể Voọc chà vá chân nâu đang được cứu hộ và chăm sóc. Voọc chà vá chân nâu hay còn được gọi là chà vá chân đỏ hoặc voọc ngũ sắc được tổ chức bảo vệ động vật hoang dã quốc tế tôn vinh là “nữ hoàng” của các loài linh trưởng cư trú trong rừng sâu. Chúng thuộc danh mục nhóm IB ở mức nguy cấp trong sách đỏ Việt Nam và tổ chức bảo tồn thiên nhiên thế giới xếp vào danh sách các loài động vật cần được bảo vệ vô điều kiện. Ở nước ta, lượng cá thể của loài này chiếm tới 83% số lượng voọc trên thế giới.
Loài Voọc quần đùi trắng hay voọc mông trắng
Ngoài voọc chà vá tại Trung tâm cứu hộ linh trưởng nguy cấp không thể không nhắc tới voọc quần đùi trắng hay voọc mông trắng. Đây là biểu tượng của vườn quốc gia Cúc Phương. Kết quả điều tra của Hội bảo vệ động vật Frankfurk (Cộng hòa Liên bang Đức) mới đây khẳng định voọc quần đùi trắng chỉ còn ở Việt Nam với trên 300 cá thể, được phân bố rải rác tại 18 điểm tách biệt nhau thuộc các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Hòa Bình và Thanh Hóa.
Bên cạnh khu chăm sóc đặc biệt thì khu nuôi bán hoang dã của Trung tâm cứu hộ linh trưởng nguy cấp có diện tích là 2ha, được bao quanh bởi lưới năng lượng điện mặt trời. Hiện tại, khu vực bán hoang dã có 7 cá thể đều được gắn chíp định vị dưới lớp da, trong đó có 2 cá thể vượn và 5 cá thể voọc mông trắng. Đây được coi là nơi “tập huấn” cho các loài linh trưởng trước khi được thả về với tự nhiên.
Vũ Mừng
