Biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp và khó lường, gây mất cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, do đó phát triển xanh là xu hướng tất yếu. Với bờ biển dài nhất cả nước (385km), khí hậu ôn hòa, mỗi năm có hơn 300 ngày nắng, Khánh Hòa có tiềm năng lớn về phát triển năng lượng tái tạo từ sóng, thủy triều, nắng và gió; cùng với hệ sinh thái biển và rừng phong phú giúp cân bằng tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, thuận lợi cho phát triển xanh.
Hình dung về TP. Nha Trang. (tạo bởi AI, DALL·E 3)
Việt Nam cam kết giảm phát thải khí nhà kính về mức 0 vào năm 2050. Tại Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nhấn mạnh phát triển Khánh Hòa phải dựa trên khai thác tài nguyên hợp lý, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu. Đề án “Chuyển đổi xanh tỉnh Khánh Hòa 2024 - 2030” đặt mục tiêu sẽ đưa Khánh Hòa thành đô thị thông minh, bền vững, có bản sắc, tiên phong đạt mục tiêu phát thải “0” vào năm 2050. Đề án sẽ thúc đẩy năng lượng tái tạo, nâng cao hiệu quả năng lượng và phát triển giao thông xanh. Để thực hiện chuyển đổi xanh, Khánh Hòa khuyến khích đầu tư phát triển du lịch sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, năng lượng tái tạo và công nghiệp công nghệ cao với ưu đãi về vốn và thuế. Tỉnh phát triển giao thông xanh với xe buýt điện, đồng thời bảo tồn hệ sinh thái biển và rừng với các khu bảo tồn như vịnh Nha Trang và Hòn Bà, các chương trình tái tạo san hô, làm sạch biển. Ở nông thôn, tỉnh khuyến khích trồng cây và bảo vệ rừng để giảm suy thoái môi trường.
Các chính sách bền vững không chỉ dựa vào chính quyền mà còn nhờ sự đồng lòng từ cộng đồng và doanh nghiệp. Ở Khánh Hòa đã có các doanh nghiệp thành công với mô hình phát triển xanh. Các khu nghỉ dưỡng cao cấp đang tiên phong giảm thiểu rác thải nhựa, dùng năng lượng mặt trời và xử lý nước thải tại chỗ, thu hút du khách bền vững. Nông dân ở huyện Khánh Sơn, Khánh Vĩnh chuyển sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ, cung cấp rau củ sạch và bảo vệ môi trường. Các startup địa phương phát triển giải pháp năng lượng mặt trời và túi giấy sinh học, mang lại lợi nhuận và giảm ô nhiễm. Người dân Khánh Hòa đã tích cực bảo vệ môi trường với các hoạt động như làm sạch biển; xây dựng đô thị, giao thông, lối sống, kinh tế và phát triển xanh; nâng cao nhận thức cho cả người dân và du khách. Trong xây dựng nông thôn mới, các địa phương đã đẩy mạnh trồng cây, phân loại rác và sử dụng năng lượng tái tạo. Trong các trường học, giáo dục môi trường được lồng ghép, khuyến khích học sinh trồng cây và tái chế, hình thành ý thức bảo vệ môi trường cho thế hệ trẻ.
Để phát triển bền vững, Khánh Hòa cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như: Phát triển năng lượng tái tạo (lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà và đẩy mạnh hợp tác công - tư trong các dự án năng lượng, đặc biệt là điện gió ngoài khơi, năng lượng sóng biển); xây dựng hệ thống giao thông xanh (khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng như xe buýt điện, xe đạp và ưu đãi cho người chuyển từ xe xăng sang xe điện); giảm thiểu và tái chế rác thải (phân loại rác thải tại nguồn, hỗ trợ doanh nghiệp sử dụng vật liệu sinh học và tái chế, xây dựng nhà máy xử lý chất thải hiện đại và hệ thống tái chế tại nguồn); phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn đa dạng sinh học và giảm phát thải carbon là mục tiêu quan trọng. Các doanh nghiệp cần tích cực tham gia thị trường tín chỉ carbon thúc đẩy chuyển đổi xanh; quan tâm đầu tư vào bảo tồn san hô, bảo vệ thảm cỏ biển, rừng ngập mặn và quảng bá hình ảnh Khánh Hòa ra thế giới.
Cùng với đó, tỉnh cần phát triển các mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững (hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ, xây dựng chợ nông sản xanh kết nối với người tiêu dùng); phát triển nông nghiệp thông minh với việc áp dụng IoT (vạn vật kết nối Internet) và AI (trí tuệ nhân tạo) vào quản lý nông nghiệp giúp tăng năng suất, giảm thiểu sử dụng tài nguyên và nâng cao chất lượng sản phẩm. Những công nghệ này không chỉ cải thiện hiệu quả canh tác mà còn góp phần xanh hóa môi trường, tiến tới mục tiêu Net Zero (phát thải bằng 0). Đồng thời, tuyên truyền, giáo dục, khuyến khích người dân tham gia chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, bảo vệ môi trường và xây dựng đô thị văn minh. Việc tổ chức các hội thảo về chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn giúp thu thập ý kiến và học hỏi kinh nghiệm từ chuyên gia, nhằm đề ra giải pháp phát triển bền vững cho tỉnh. Để tiến xa hơn, tỉnh cần đẩy mạnh chuyển đổi số, khuyến khích chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn, đồng thời điều chỉnh chính sách theo thực tiễn.
Vũ Trọng Thạch
