Làng tái định cư Tu Thó, xã Tê Xăng, huyện Tu Mơ Rông (tỉnh Kon Tum) được UBND tỉnh Kon Tum ra quyết định công nhận làng du lịch cộng đồng. Đây không chỉ là một bước phát triển của làng Tu Thó mà còn phản ánh nhiều chủ trương, chính sách, cách làm đúng đắn, sáng tạo của tỉnh Kon Tum và huyện Tu Mơ Rông trong ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội.
Hơn 5 năm về trước, đồng bào Xơ Đăng ở làng Tu Thó phải sống trong tâm trạng nơm nớp, lo sợ vì nhiều khu vực có nguy cơ sạt lở cao. Tư tưởng không ổn định dẫn đến kinh tế, văn hóa, xã hội chậm phát triển, đời sống của bà con gặp nhiều khó khăn. Trước thực trạng đó, huyện Tu Mơ Rông và tỉnh Kon Tum tổ chức di dời người dân xây dựng khu tái định cư mới.
Làng tái định cư Tu Thó.
Cùng với đó là triển khai nhiều dự án, chương trình, mô hình phát triển kinh tế - xã hội như trồng sâm Ngọc Linh, dược liệu, cà phê, trồng rừng, liên kết làm du lịch cộng đồng… từng bước giúp người dân ổn định cuộc sống và làm giàu. Năm 2019, trước khi di dời, làng có 69 hộ nghèo, chiếm 49,64%. Đến nay tỷ lệ hộ nghèo của làng chỉ còn 18,9% và con số này tiếp tục giảm trong thời gian tới; 100% hộ dân của làng Tu Thó có nhà ở kiên cố, nhiều nhà được xây dựng khang trang, hiện đại.
Đồng chí A Bù, thôn trưởng làng Tu Thó phấn khởi cho biết, hiện làng Tu Thó có 157 hộ với 575 nhân khẩu. Chỉ hơn 5 năm di dời đến làng tái định cư nhưng cuộc sống của bà con đã có nhiều thay đổi cả trong tư tưởng, nhận thức, phát triển kinh tế và tổ chức cuộc sống gia đình. Trong làng đã có 26 hộ trồng sâm Ngọc Linh, 120 hộ trồng cà phê, cùng nhiều gia đình liên kết làm du lịch cộng đồng. Và chiều hôm nay (chiều 14-1), sẽ đón nhận quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum công nhận làng Tái định cư Tu Thó là làng du lịch cộng đồng. Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các cấp đã tạo ra sự thay đổi kỳ diệu trên vùng đất vốn nhiều khó khăn. Đồng bào Xơ Đăng biết ơn Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các cấp.
Từ một làng tái định cư thành làng du lịch cộng đồng.
Đồng bào Xơ Đăng làng Tu Thó phát huy bản sắc văn hóa đặc sắc của mình để làm du lịch.
Theo đồng chí Võ Trung Mạnh, Phó bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Tu Mơ Rông, việc làng tái định cư Tu Thó thành làng du lịch cộng đồng có ý nghĩa rất quan trọng, không chỉ giúp người dân làng Tu Thó tận dụng tối đa tài nguyên văn hóa, dược liệu, sâm Ngọc Linh để mở ra không gian phát triển mới cho làng mà còn liên kết các điểm du lịch trong vùng, tạo thành chuỗi giá trị trong phát triển du lịch. Du khách đến với Tu Thó và huyện Tu Mơ Rông sẽ được trải nghiệm các hoạt động tham quan vườn sâm Ngọc Linh, ngắm ruộng bậc thang, ngắm đồi săn mây, chinh phục đỉnh Ngọc Linh, ngắm thác, cắm trại...
Nhờ cảnh sắc tuyệt đẹp và các loại hình du lịch độc đáo, khách đến Tu Thó tham quan nghỉ dưỡng liên tục tăng. Riêng năm 2024, làng đón 5.000 khách du lịch. Làng cũng được chọn đăng cai tổ chức 2 sự kiện quan trọng là Hội thi ẩm thực dược liệu quốc tế và Hội thảo sâm Ngọc Linh, góp phần nâng cao giá trị, bảo vệ, phát triển hai loại dược liệu quý là sâm dây, sâm Ngọc Linh.
“Việc Tu Thó được công nhận là làng du lịch cộng đồng, sẽ mở ra cơ hội để làng phát triển du lịch một cách chuyên nghiệp, có tính tổ chức gắn với bảo tồn văn hóa đồng bào dân tộc Xơ Đăng. Từ đây, làng Tu Thó sẽ phát triển theo ba trục kinh tế là nông nghiệp, dược liệu và du lịch. Huyện tin tưởng với nền tảng là nét đẹp thiên nhiên sẵn có, cộng với sự đầu tư, chuẩn bị kỹ càng, làng du lịch cộng đồng Tu Thó sẽ thu hút du khách đến nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe. Ngôi làng sẽ “cất cánh” nhờ du lịch cộng đồng, giúp bà con có thêm thu nhập, ổn định cuộc sống trên chính mảnh đất sản sinh ra cây quốc bảo sâm Ngọc Linh”, đồng chí Chủ tịch huyện Tu Mơ Rông nhấn mạnh.
Làng Tu Thó đăng cai Hội thi quốc tế về ẩm thực với chủ đề “Ẩm thực, dược liệu - Tinh hoa núi rừng Ngọc Linh” năm 2024.
Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, để chuẩn bị cho việc thành lập làng du lịch cộng đồng, thời gian qua, huyện Tu Mơ Rông đã hướng dẫn, hỗ trợ người dân liên kết xây dựng nhà ở lưu trú; đi học lớp bồi dưỡng, phục vụ du lịch; thành lập các đội chiêng, ẩm thực để phục vụ khách; chỉnh trang vườn hoa, khuôn viên làng.
Đặc biệt, huyện Tu Mơ Rông đã có nhiều hoạt động để tiếp sức cho làng du lịch cộng đồng Tu Thó như: Tổ chức bán đấu giá 2,4kg sâm Ngọc Linh để giúp làng Tu Thó xây dựng nhà dài của đồng bào Xơ Đăng phục vụ đón khách du lịch và phục dựng nhà dài thôn Mô Pả (xã Đăk Hà, huyện Tu Mơ Rông). Trồng cây xanh tạo cảnh quan, điều hòa khí hậu nhằm xây dựng Tu Thó thành “ngôi làng xanh” trên cao nguyên, giúp du khách có thể đắm mình vào thiên nhiên xanh khi đặt chân đến làng. Tổ chức tặng quà cho cho đoàn khách đầu tiên đặt chân đến làng du lịch cộng đồng Tu Thó năm 2025…
Bài và ảnh: Nguyễn Anh Sơn
