Thực hiện Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Dân ca Quan họ Bắc Ninh và Ca trù giai đoạn 2013-2020” đã được Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Ninh phê duyệt, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch Bắc Ninh đang tiến hành các bước phục dựng Nhà chứa Quan họ theo hình thức ngôi nhà truyền thống kiểu cổ tại thành phố Bắc Ninh và thị trấn Lim, huyện Tiên Du.
Giám đốc Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Phong cho biết qua nghiên cứu các tài liệu liên quan, Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch đề xuất và được Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Ninh đồng ý chủ trương phục dựng Nhà chứa Quan họ theo hình thức ngôi nhà truyền thống kiểu cổ (5-7 gian) với mức đầu tư khoảng 6 tỷ đồng một nhà chứa Quan họ.
Trước mắt, tỉnh sẽ phục dựng lại nhà chứa Quan họ tại hai địa điểm Khu Đương Xá 3, phường Vạn An, nằm trong quần thể di tích đình và chùa Linh Quang, một trong những làng Quan họ gốc thuộc thành phố Bắc Ninh và xóm Đông, thôn Lũng Giang, thị trấn Lim, được coi là khu trung tâm thị trấn Lim, một trong những làng Quan họ gốc của huyện Tiên Du.
Việc phục dựng nhà chứa Quan họ thể hiện cam kết của Bắc Ninh đối với UNESCO trong công tác gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể dân ca Quan họ.
Nhà chứa Quan họ là nơi diễn ra các sinh hoạt văn hóa Quan họ, giao lưu, truyền dạy Quan họ, giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa dân ca Quan họ Bắc Ninh và những nét đặc trưng của di sản văn hóa dân ca Quan họ Bắc Ninh.
Sinh hoạt văn hóa Quan họ xưa có thiết chế văn hóa tương đối hoàn chỉnh, bao gồm tổ chức, cơ sở vật chất và phương thức hoạt động, được thiết lập một cách có hệ thống và quy chỉnh.
Ngoài những địa điểm sẵn có của làng để sinh hoạt Quan họ như đình, đền, chùa..., còn có cơ sở quan trọng dành riêng cho từng "bọn Quan họ" đó là "Nhà chứa Quan họ."
Đây là nơi hội họp của các liền anh, liền chị và những người muốn học hát Quan họ hàng tối đến đây để luyện tập, truyền dạy cho nhau những làn điệu Quan họ.
Nhà chứa cũng là địa điểm để đón tiếp và mời cơm Quan họ bạn, là nơi tổ chức hát canh giữa bọn Quan họ sở tại với bọn Quan họ kết nghĩa với mình trong những dịp lễ hội của làng. Mỗi bọn Quan họ có một nhà chứa riêng.
Ngày nay, cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường, việc sinh hoạt văn hóa Quan họ theo thiết chế văn hóa tại các nhà chứa Quan họ gần như mai một.
Do vậy, việc phục dựng lại một không gian sinh hoạt văn hóa Quan họ truyền thống rất cần thiết nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân ca Quan họ Bắc Ninh./.
