Từ ngày 24-25/3 tại Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ VHTTDL và Văn phòng UNESCO tại Hà Nội phối hợp tổ chức Hội thảo về Dạy học với Di sản Văn hóa phi vật thể trong các trường học tại Việt Nam.
Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên phát biểu tại Hội thảo
Tham dự Hội thảo có TS. Nguyễn Vinh Hiển - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, TS. Đặng Thị Bích Liên - Thứ trưởng Bộ VHTTDL; PGS.TS Võ Quang Trọng - Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam; TS. Katherine Muller - Marin - Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO Hà Nội; TS. Tim Curtis- Trưởng ban Văn hóa, Văn phòng UNESCO Bangkok; cùng hơn 60 đại biểu là các nhà khoa học, các chuyên gia, các nhà nghiên cứu văn hóa, di sản, bảo tàng của Việt Nam và đến từ 13 quốc gia khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên nhấn mạnh, việc đưa di sản vào dạy học trong trường học là cách để người dân địa phương biết quý trọng và bảo vệ, phát huy giá trị của di sản, từ đó tạo ra nguồn lực và góp phần tăng trưởng kinh tế của địa phương. Theo Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên, thời gian qua, đã có nhiều địa phương chủ động đưa di sản vào trường học khá thành công. Các tỉnh Bắc Ninh, Nghệ An có phong trào đưa dân ca vào trường học, ở Phú Thọ có phong trào đưa Hát Xoan vào trường học, Lạng Sơn đưa Đàn Tính, Hát Then dạy học sinh phổ thông… Nhiều trường phổ thông tại Hà Nội đưa học sinh tới tham gia CLB Em yêu lịch sử tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia để học lịch sử qua hệ thống bảo tàng… Phương thức tổ chức dạy học giáo dục di sản văn hóa được thực hiện lồng ghép vào các môn học (ngữ văn, lịch sử, địa lý, giáo dục công dân, âm nhạc, mỹ thuật...), hoạt động giáo dục trong chương trình giáo dục phổ thông (nội khóa hoặc ngoại khóa)... cũng mang lại nhiều hiệu quả tích cực. Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển, Trường phổ thông vừa có trách nhiệm giáo dục, nâng cao nhận thức cho học sinh về di sản văn hóa, vừa có trách nhiệm sử dụng di sản văn hóa để dạy học. Việc sử dụng di sản văn hóa để dạy học sẽ mang lại những kết quả tích cực, vừa có giá trị ở phương pháp giáo dục kiến thức phổ thông theo quy định của chương trình, vừa nâng cao nhận thức và trách nhiệm của học sinh đối với di sản văn hóa. Bởi vậy chương trình được xây dựng cần có sự linh hoạt và phải phù hợp với văn hóa địa phương và dân tộc, phù hợp với mọi điều kiện của Nhà trường ở: Nông thôn, đô thị, miền núi, ven biển, hải đảo… và mọi đối tượng học sinh. Theo đánh giá của TS. Katherine Muller - Marin - Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Hà Nội, Bằng cách tích hợp văn hóa, di sản và giáo dục với nhau, chúng ta có một cách tiếp cận toàn diện hơn nhằm đảm bảo tính bền vững của sự phát triển. Nếu phát triển tăng tiến mà không có bất kỳ sự xem xét nào tới văn hóa và di sản, thì nó không bền vững được. Phát triển mà không có giáo dục thì hoàn toàn không phải là điều chúng ta lựa chọn. Di sản có thể được giảng dạy, như trong các lớp học tiếng Việt, nơi học sinh có thể học thông qua một bài viết về lịch sử của một bài dân ca nổi tiếng. Giáo dục di sản là một động lực hết sức quan trọng trong việc hình thành các kỹ năng sống, trong đó bao gồm sự thích nghi, sáng tạo, đổi mới, tôn trọng lẫn nhau và tôn trọng sự đa dạng, một yếu tố then chốt của sự phát triển bền vững.
Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đã cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thực tế khi triển khai thí điểm công tác giảng dạy về di sản trong môi trường giáo dục được thực hiện trong 2 năm (2013-2014) tại 4 quốc gia (Pakistan, Palau, Uzbekistan và Việt Nam), khám phá cách để tích hợp các di sản văn hóa phi vật thể và phát triển bền vững trong giáo trình hiện tại. Các chuyên gia, các cơ quan quản lý giáo dục và văn hóa đều xác định việc gìn giữ văn hóa phi vật thể là bảo vệ con người và vì vậy công tác giáo dục di sản, đưa các loại hình di sản văn hóa phi vật thể vào giới thiệu, giảng dạy trong nhà trường là một trong những giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể. Đồng thời, di sản văn hóa phi vật thể cũng là linh hồn, sự sống làm nên giá trị các di tích văn hóa vật thể. Cũng tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đã thảo luận, phân tích, trao đổi làm rõ nội dung: “Dạy học với di sản phi vật thể vì một tương lai bền vững”; khảo sát thực tế tại một số Trường học trên địa bàn Hà Nội và khám phá, tìm hiểu về Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam.
