Tính đến cuối năm 2024, Tiền Giang có gần 180 chợ truyền thống, trong đó có 5 chợ hạng 1, 17 chợ hạng 2 và 158 chợ hạng 3. Từ bao đời nay, chợ truyền thống đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống người dân các vùng miền nói chung và tỉnh Tiền Giang nói riêng.
Chợ Mỹ Tho (TP. Mỹ Tho) là chợ lâu đời nhất ở miền Tây Nam bộ
Không chỉ đơn thuần là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa, chợ truyền thống còn là nơi lưu giữ những nét văn hóa đặc trưng của địa phương, phản ánh nhịp sống bình dị mà tràn đầy sức sống. Ở tỉnh Tiền Giang có những khu chợ như chợ nổi Cái Bè, chợ Mỹ Tho, chợ Gò Công… không chỉ là nơi giao thương sầm uất mà còn mang dấu ấn lịch sử, phản ánh quá trình hình thành và phát triển của vùng đất này.
Chợ nổi Cái Bè là minh chứng sinh động cho văn hóa chợ nổi Nam bộ, trong khi chợ Mỹ Tho lại gắn liền với hình ảnh thành phố sông nước trù phú. Mỗi khu chợ là một trang sách mở, kể về câu chuyện của con người và vùng đất Tiền Giang.
Dạo quanh các chợ truyền thống, mọi người dễ dàng bắt gặp những gian hàng đầy ắp sản vật địa phương, từ trái cây miệt vườn chín mọng, hải sản tươi rói đến những món ăn dân dã mang hương vị quê nhà.
Không chỉ có hàng hóa, mà chính những con người mộc mạc, chân chất nơi đây mới làm nên linh hồn của chợ. Nụ cười hiền hậu, giọng nói ngọt ngào của những người bán hàng khiến bất cứ ai cũng cảm thấy gần gũi, thân thương…
Dù mang trong mình những giá trị văn hóa và kinh tế to lớn, nhưng nhiều chợ truyền thống ở Tiền Giang vẫn chưa được khai thác đúng mức để trở thành điểm đến du lịch mua sắm hấp dẫn. Sự phát triển của các siêu thị, trung tâm thương mại làm cho chợ truyền thống cũng mất dần đi vị thế. Nếu không có biện pháp bảo tồn và phát huy, những nét đẹp văn hóa của chợ truyền thống có thể bị phai nhạt theo thời gian.
Để chợ truyền thống có thể trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, cần có sự đầu tư bài bản về cơ sở hạ tầng, cải thiện môi trường buôn bán sạch đẹp, văn minh hơn. Các khu chợ cần được quy hoạch hợp lý, giữ gìn nét truyền thống nhưng vẫn đảm bảo sự thuận tiện cho du khách. Bên cạnh đó, cần tổ chức thêm các hoạt động trải nghiệm, hướng dẫn du khách khám phá những điều thú vị ẩn chứa trong từng gian hàng, từng góc nhỏ của chợ.
Mỗi khu chợ truyền thống đều mang trong mình một kho tàng ẩm thực phong phú, với những món ăn dân dã đậm đà bản sắc Nam bộ như: Hủ tiếu Mỹ Tho, bánh bèo chợ Hàng Bông, chả nướng chợ Gạo, bánh giá Chợ Giồng, mắm còng và bánh nghệ Gò Công… tất cả đều có thể trở thành “đại sứ” quảng bá văn hóa ẩm thực Tiền Giang đến với du khách.
Nếu biết tận dụng tiềm năng này, chợ truyền thống không chỉ là nơi mua bán mà còn là điểm đến ẩm thực đầy sức hút. Chợ truyền thống không chỉ đơn thuần là nơi mua bán, mà còn là nơi thể hiện nếp sống, cách giao tiếp của người dân địa phương. Những câu nói “mua may bán đắt”, cách trả giá vui vẻ, nét hồn hậu trong từng cuộc trao đổi mua bán hàng hóa… chính là điều làm nên sức hấp dẫn của chợ.
Để phát triển chợ truyền thống thành điểm du lịch, cần giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa riêng biệt mà chợ truyền thống có được để giúp du khách cảm nhận được cái hồn của chợ. Việc phát triển chợ truyền thống thành điểm du lịch không thể chỉ dựa vào chính quyền mà cần sự chung tay của cả cộng đồng.
Tiểu thương cần nâng cao ý thức giữ gìn môi trường sạch đẹp, cải thiện thái độ phục vụ khách hàng. Người dân địa phương cũng có thể góp phần bằng cách giới thiệu nét đặc sắc của chợ đến với bạn bè, du khách. Khi có sự đồng lòng, chợ truyền thống mới có thể vững vàng trong dòng chảy hiện đại.
Tiềm năng du lịch của chợ truyền thống có thể được phát huy tốt hơn nếu kết hợp với các tour du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm. Du khách có thể được hướng dẫn đi chợ, thưởng thức các món ăn địa phương, tìm hiểu cách chế biến đặc sản, thậm chí tham gia vào hoạt động mua bán cùng người dân. Khi đó, chợ không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa, mà còn là nơi gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa địa phương.
Thực tế, chợ truyền thống của Tiền Giang không chỉ là một phần của đời sống kinh tế mà còn là một di sản văn hóa quý giá. Việc phát triển chợ theo hướng du lịch không chỉ giúp nâng cao giá trị kinh tế mà còn góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa của vùng đất này.
Khi có sự quan tâm đúng mức, những khu chợ truyền thống sẽ không chỉ là nơi mua bán, mà còn là điểm đến hấp dẫn. Bởi tại Thành phố Hồ Chí Minh có chợ Bến Thành hay trên thế giới, nhiều quốc gia đã rất thành công trong việc “tạo hình” chợ truyền thống để thực sự đáp ứng được sự phát triển của xã hội.
TS. Võ Văn Sơn
