Tiến hành từ năm 2003, Dự án tu bổ nhóm tháp G Khu di tích Mỹ Sơn vừa hoàn tất giai đoạn II. Nhóm tháp G tại Mỹ Sơn có vai trò quan trọng về mặt khảo cổ học, nơi chứa đựng những đặc điểm về trang trí và vật liệu rất đặc biệt. Nhóm tháp này cũng là một mô hình điển hình về sự bố trí các công trình tôn giáo của người Chăm xưa.
Năm 2003, tổ chức UNESCO, thông qua Quỹ Lerici Foundation thuộc đại học Bách khoa Milan, phối hợp với Bộ văn hoá - thông tin Việt Nam đã thực hiện giai đoạn I của dự án tu bổ nhóm tháp G.
Giai đoạn II của Dự án bắt đầu năm 2007 vừa được hoàn tất. Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, thành quả quan trọng nhất của dự án là đã tìm ra được chất kết dính- loại chất hữu cơ rất giống chất liệu người Chăm xưa sử dụng làm vữa liên kết gạch. Bên cạnh đó, dự án tiếp tục nghiên cứu thành công và sản xuất gạch Chăm phục chế.
Nhờ đó, tháp G1, công trình chủ chốt của nhóm tháp G vốn xuống cấp nghiêm trọng và có nguy cơ bị sụp đổ hồi năm 2007 nay đã được củng cố vững chắc với một số cấu phần đã được phục dựng và gia cố, gợi lại tính thẩm mỹ tinh tế của công trình kiến trúc Chăm cổ.
Nhiều kết quả quan trọng khác của dự án cũng đã được đúc kết và giới thiệu được giới chuyên môn đánh giá cao. Đó là việc tư liệu hóa hệ thống dữ liệu quản lý GIS đối với tất cả các đền-tháp Chăm trong phạm vi di sản Mỹ Sơn, lập bản đồ quản lý và giám sát các nguy cơ đối với di sản, và những kết quả quan trọng trong việc sắp xếp, phân loại và hệ thống hóa hàng ngàn hiện vật khảo cổ được khai quật và phát hiện ra trong quá trình tu bổ nhóm tháp G.
Các sản phẩm đầu ra của dự án cũng bao gồm phương án thiết kế đường vào tham quan nhóm tháp G, phương án thuyết minh diễn giải tư vấn cho các nhà quản lý di sản nhằm chuẩn bị cho việc mở cửa nhóm tháp G này đối với du khách trong tương lai.
Nổi bật hơn cả là cuốn sách Hướng dẫn khảo cổ và trùng tu tháp Chăm – Tư liệu đúc kết từ dự án trùng tu tôn tạo nhóm tháp G. Đây là tài liệu tổng hợp những kinh nghiệm mấu chốt từ quá trình trùng tu, đồng thời cung cấp các hướng dẫn, nguyên tắc và các chỉ dẫn cụ thể dành cho đội ngũ cán bộ bảo tồn trùng tu của Việt Nam trong việc bảo tồn và tu bổ các công trình khảo cổ và kiến trúc Chăm cổ tại tỉnh Quảng Nam và Việt Nam trong tương lai.
Hội thảo tổng kết Dự án “Bảo tồn Di sản thế giới Mỹ Sơn giai đoạn II – Thuyết minh và Đào tạo trong Ứng dụng các tiêu chuẩn quốc tế về bảo tồn Di sản thế giới nhóm tháp G” diễn ra tại Mỹ Sơn ngày hôm nay 13-12. Các chuyên gia trong nước và quốc tế trình bày những bài học kinh nghiệm và bước tiến nổi bật từ tu bổ tháp G.
Hội thảo có sự tham gia của chính quyền tỉnh, các nhà quản lý địa phương, Văn phòng UNESCO Hà Nội và đại diện cơ quan tài trợ (Chính phủ Italia) cũng dành thời gian thảo luận về lộ trình và các cam kết đối với việc góp phần bảo tồn, trùng tu di sản thế giới Mỹ Sơn trong những năm tiếp theo.
Với tính chất của một di sản văn hóa thế giới dạng phế tích như minh chứng sống động cho đặc trưng của nền văn hóa, lịch sử và chính trị của Vương quốc Chămpa cổ, công việc bảo tồn và tu bổ ở khu vực Mỹ Sơn sẽ còn lâu dài. Do đó, chính những thành quả nổi bật từ các giai đoạn phục hồi, tu bổ và bảo tồn tại nhóm tháp G cũng như tại các nhóm B,C,D trước đây của Kiến trúc sư người Ba Lan Kwiatskowski sẽ là những nguồn tư liệu quý giá, cung cấp những chỉ dẫn và kinh nghiệm quan trọng cho công việc bảo tồn di sản thế giới này, cũng như có thể trở thành nguồn tham khảo quan trọng đối với việc bảo tồn các công trình kiến trúc Chămpa cổ nằm rải rác quanh khu vực Mỹ Sơn và trải dài tới khu vực phía Nam Việt Nam.
